De onderwerping van Atjeh - Acehbooks.org

34
vooral de laatste jaren, in onze zwakheid, weifelmoedigheid, optimisme,
veranderlijkheid, gebrek aan doorzicht en zelfvertrouwen ; wij hadden
getoond, dat wij niet wisten wat wij wilden, dat wij onze groote
mannen niet eerden, dat ook bij ons vaak geen eenheid en kracht
heerschten, waardoor alleen groote daden worden tot stand gebracht
en — dat wij uitgeput raakten in personeele en financieele krachten,
dat toonde maar al te duidelijk ons prijsgeven van de veroverde
positie in de vallei van Groot-Atjeh en ons verhuizen op groote schaal
— zooals een kamerlid het sarcastisch noemde — naar de geconcentreerde
stelling. Ook in de treurige Nisero-quaestie was onze zwakheid
maar al te zichtbaar geweest. Konden wij nu hetzelfde van
de sluiting verwachten als bij den aanvang van den oorlog? Konden
wij met eenigen grond verwachten, dat de Atjehers gelooven zouden,
dat wij ditmaal met volharding zouden te werk gaan en volhouden
totdat het doel — onderwerping en pacificatie van het geheele land —
zou verkregen zijn?
Immers neen !
Wij zouden daarom thans de blokkade veel langer hebben moeten
volhouden dan vroeger; de Atjehers, die ons hadden leeren kennen,
die het nut hadden leeren inzien te trekken uit Nisero-quaesties, uit
geslepen veinzerij omtrent medewerking in ons belang enz. en£
zouden volgehouden hebben zoo lang zij konden ; zij zouden er op
gerekend hebben, dat wij weder spoedig te zwak zouden zijn bevonden,
om consequent een beginsel door te voeren en daarop door
te gaan, zij zouden gerekend hebben op de velerlei klachten van den
Engelschen handel uit de Straits, als door de blokkade vooral de
peper onuitgevoerd moest blijven liggen, maar ten slotte zouden zij
toch hebben moeten zwichten, als wij in weerwil van dat alles hadden
weten te volharden in ons voornemen, en ik durf dit zeggen, in
weerwil van al de argumenten aangevoerd om aan te toonen, dat de
blokkade niet aan de verwachtingen zou beantwoorden, want, nog eens :
Een land als het Atjehsche, welks bronnen van bestaan men door
eene krachtige blokkade nagenoeg volkomen kan stoppen, kan zich
op den duur niet staande houden, wordt gedwongen tot onderwerping,
als eene mogendheid dat geweldige oorlogsmiddel toepast en met
volharding doorzet.
Het spreekt vanzelf, dat op Groot-Atjeh hetzelfde stelsel had
moeten gelden als in de Onderhoorigheden en dus alle uitvoer uit
~^L \ry, A- tk-~* , AA ~V-*-