TROEBELE TIJDEN EEN ANALYSE VAN DE RUSSISCHE MAFFIA ...

dat ook in de communistische wereld het fenomeen 'georganiseerde misdaad' bestond.
1.3 Georganiseerde misdaad of maffia?
Over wat georganiseerde criminaliteit nu betekent, bestaat in de wereld van politie, justitie en wetenschap groot
verschil van mening, om over maffia maar niet te spreken. 25 De basis-definitie, die een soort ondergrens aangeeft,
komt van het Duitse Bundeskriminalamt (BKA) uit 1990: 'Georganiseerde misdaad is het op winst of op macht
gerichte stelselmatig plegen van strafbare feiten, die ieder voor zich of te samen van aanmerkelijke betekenis zijn,
wanneer meer dan twee deelnemers gedurende langere of onbepaalde tijd met verdeling van arbeid samenwerken,
door gebruik te maken van:
A) bedrijfsmatige of daarop gelijkende structuren, en/of
B) geweld of andere voor intimidatie geschikte middelen, en/of
C) beïnvloeding van de politiek, media, openbaar bestuur, justitie of bedrijfsleven.' 26
De Nederlandse Divisie centrale recherche-informatie (CRI) vult deze definitie aan met een
kenmerkenlijstje:
1. Is er binnen de groep sprake van een hiërarchische structuur met een min of meer vaste taakverdeling?
2. Is er sprake van een intern sanctiesysteem?
3. Tracht de groep zijn concurrentiepositie in de criminele
wereld te handhaven door geweld te gebruiken tegen personen binnen het criminele milieu?
4. Houdt de groep zich bezig met het witwassen van geld?
5. Is er sprake van criminele contacten met overheidsfunctionarissen of met personen uit overigens legale
bedrijven?
6. Wordt door de groep gebruik gemaakt van dekmantelfirma's?
7. Hebben de activiteiten van de groep zich reeds over een langere periode uitgestrekt?
8. Maakt de groep zich schuldig aan het plegen van meerdere soorten delicten?
Indien een groep voldoet aan maximaal 2 kenmerken, dan wordt gesproken van laag georganiseerd. Bij maximaal
5 kenmerken spreekt men van middelhoog georganiseerd. En bij 6 of meer is er sprake van hoog georganiseerd.
In navolging van de CRI worden in stukken van de politie en justitie criminele groeperingen op deze manier
beschreven. 27
In het Rapport Van Traa maakten wetenschappers (onderzoeks-groep Fijnaut) duidelijk deze definitie te
ruim te vinden en ook de kenmerken, die de CRI gebruikte, gingen te veel uit van een bureaucratische structuur;
zo voldoet bijvoorbeeld de politie ook aan enkele kenmerken. Fijnaut c.s. kwamen met een eigen definitie, die door
Van Traa c.s. werd onderschreven, en luidt: 'Er is sprake van georganiseerde criminaliteit indien groepen, die
primair gericht zijn op illegaal gewin, systematisch misdaden plegen met ernstige gevolgen voor de samenleving,
en in staat zijn deze misdaden op betrekkelijk effectieve wijze af te schermen, in het bijzonder door de bereidheid
te tonen fysiek geweld te gebruiken of personen door middel van corruptie uit te schakelen.' 28
Over de term 'georganiseerde misdaad' zijn de verschillen nog relatief klein in vergelijking met die over de
term 'maffia'. De oorsprong van het woord maffia is al jarenlang onderwerp van vele geschriften. Eén legende
vermeldt dat de Franse invasie van Sicilië in 1282 tot de anti-Franse leuze leidde, 'Morte Alla Francia Italia
25 G.J.N. Bruinsma ed., Georganiseerde criminaliteit uit Oost-Europa en het IRT Noord- en Oost-Nederland (Enschede 1994) 1. Voor een
weergave van de discussie hierover: A.W.M. van der Heijden ed., criminele Inlichtingen. De rol van de Criminele Inlichtingendiensten bij
de aanpak van de georganiseerde misdaad (Den Haag 1993). En het Eindrapport van de onderzoeksgroep Fijnaut voor de commissie Van
Traa, Inzake Opsporing, bijlage VII, Kamerstuk 24 072, nr.16, p.12-29.
26 Petrus C. van Duyne, Het spook en de dreiging van de Georganiseerde Misdaad (Den Haag 1995) 10.
27 Inzake Opsporing, Brief van de Enquêtecommissie, p.24
Kamerstuk 24 072, nrs.10-11, 1995-1996.
Zie ook: Kamerstuk 22 838, nr.2, 1992-1993.
28 Eindrapport onderzoeksgroep Fijnaut, p.24-25.
12