TROEBELE TIJDEN EEN ANALYSE VAN DE RUSSISCHE MAFFIA ...

Hoofdstuk 3: Gorbatsjov en zijn Hervormingen
"Een systeem, dat een sterke ondergrondse of illegale economie nodig heeft om goederen en diensten efficiënt
te distribueren, waar het ambtelijk apparaat corrupt is en waar omkoperij de nationale sport is geworden, zal
spoedig de bevolking dusdanig cynisch maken, dat de legitimiteit van dit systeem zwaar ter discussie komt te
staan. Het was moeilijk voor president Gorbatsjov de bevolking te vragen de broekriem aan te halen, terwijl
er in de media kritiek werd geuit op de overdreven luxe van zijn nieuwe datcha aan de Georgische kust,
compleet met het uit Bulgarije geïmporteerde zand voor zijn strand." 88
Na de dood van Brezjnev op 10 november 1982 bleek Andropov met zijn KGB-dossiers de beste papieren in
handen te hebben. Op 12 november werd bij de nieuwe Secretaris-Generaal ten gunste van Tsjernenko, de door
Brezjnev beoogde opvolger. Andropov begon onmiddellijk met de vervanging van de Brezjnev-getrouwen. Ongeveer
20% van de regionale leiders, 20% van de ministers en 35% van de afdelingshoofden van het Partijsecretariaat
werden uit hun functies gezet. 89 Hij verminderde de privileges van de
Nomenklatura en bond de strijd aan met arbeidsverzuim, alcoho-lisme en de zwarte markt. Deze strijd verloor hij
doordat zijn 'controleurs' corrupt waren. Hij was zelfs slecht voor de staat, omdat de schatkist veel minder
inkomsten uit de alco-hol-industrie kreeg. Hierdoor kon het budget niet anders klop-pend gemaakt worden, dan
door extra geld te drukken, met als gevolg een stijgende inflatie. 90
Echter, Andropov was sinds het midden van 1983 al zeer ziek en voelde zijn einde naderen. Hij stelde
Gorbatsjov nadrukke-lijk als kandidaat voor zijn opvolging vlak voor hij stierf op 9 februari 1984. Deze keer wist
Tsjernenko de strijd in zijn voordeel te beslechten; de Brezjnev-tijden keerden terug. Hoewel, Tsjernenko was een
oude, zieke man. Gorbatsjov, die de tweede man in het Politbureau was, heeft waarschijnlijk vaker de
voorzittershamer gehanteerd dan de Secretaris-Generaal. Met de dood van Tsjernenko op 10 maart 1985 was
duidelijk dat de generatie van Brezjnev had uitgediend. 91
De nieuwe generatie werd aangevoerd door Gorbatsjov, een man in de kracht van zijn leven en kerngezond.
Dat laatste kon niet van de Sovjet-Unie worden gezegd; het land had een elite van corrupte bejaarden, een sterk
gestagneerde economie en een bevolking, die uit overlevingsdrang liever de wetten van het land aan de laars lapte,
dan nog te vechten voor de 'Socialis-tische heilstaat'. Zo erfde Gorbatsjov een oneindige hoeveel-heid problemen,
waar hij geen oplossingen voor had, getuige het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en het (tijdelijke) einde van het
communisme.
88 Clark, Crime and Punishment, 213.
89 Martin McCauley, The Soviet Union 1917-1991 (Harlow 1993) 340.
90 Ibidem, 341.
91 Bezemer, Rusland, 389.
22