TROEBELE TIJDEN EEN ANALYSE VAN DE RUSSISCHE MAFFIA ...

partner al het mogelijke om van zijn buitenlandse partner af te komen, goedschiks of kwaadschiks. 199
Een recentelijk en het meest dramatische geval is dat van de Amerikaanse zakenman Paul E. Tatum, die in
een joint-venture het hotel Radisson-Slavjanskaja in Moskou runde. Na een twist over de geringe winsten van het
hotel installeerde de Russische partner een eigen manager, de Tsjetsjeen Drhahailov. Volgens Tatum was hij een
maffia-baas. In het voorjaar van 1995 werd een bodyguard van Tatum stevig gemolesteerd met de mededeling dat
het tijd was voor Tatum om Moskou te verlaten. Tatum besloot echter het gevecht aan te gaan met advertenties in
de kranten, privé-detectives en volledige samenwerking met de belastingpolitie waar het zijn partner betrof. Op
3 novem-ber 1996 werd Tatum vermoord door 11 kogels uit een Kalash-nikov. Velen zien zijn dood als het bewijs
dat ook Westerse zakenmensen hun leven niet zeker zijn in Rusland. 200
De derde vorm van criminaliteit is diefstal, een zeer normaal fenomeen in Rusland. Dingen verdwijnen in
Rusland, van containers tot auto's, enzovoort. Deze vormen van criminali-teit behoren meestal niet tot de
georganiseerde misdaad. Het geeft hoofdzakelijk aan dat betrouwbaar personeel in Rusland niet snel gevonden is. 201
De laatste vorm is een variant op afpersing. Wanneer de maffia eenmaal greep op iemand heeft, kan het zijn
dat deze personen gedwongen worden illegale 'diensten' te verlenen aan de maffia. Veelal gaat het hierbij om
smokkel van geld of drugs of om het vervalsen van contracten, rekeningen en dergelijke. Uit angst voor hun leven
en dat van hun familie raken buitenlandse zakenmensen zo ook in hun eigen land betrokken bij criminele
activiteiten. 202
Uit een studie van het in Londen gevestigde onderzoeks-bureau Merchant International Group (MIG) bleek
Rusland in 1996 het meest riskante land om zaken te doen door wijdver-breide misdaad, afpersing, een bloeiende
zwarte markt en politieke onzekerheid. Bovendien was het bureau zeer verbaasd over de naïviteit van bedrijven;
ze hebben vaak geen ervaring, geen lokale contacten en maar weinig notie van de risico's waaraan ze zich
blootstellen. 203
Goldman vindt dat deze bedrijven een belangrijke rol hebben. Zodra ze het gevoel hebben dat ze zonder de
maffia niet meer functioneren kunnen, moeten ze niet gaan samenwerken met de maffia, maar het land verlaten. Het
mag dan de creatie van een betere marktwerking in Rusland vertragen, dat is de prijs die betaald moet worden.
Doen deze bedrijven dat niet, dan zullen ze ontdekken dat de Russische maffia dezelfde eisen gaat stellen aan de
thuisbasis van deze bedrijven, als die ze in Rusland gewoon is ingewilligd te krijgen. 204
5.2 De Russische Maffia in het buitenland
De Russische Maffia is zo snel gegroeid in Rusland, dat sinds 1993 een globalisering aan de gang is. Eerst in
Centraal-Europa, de gebieden van het voormalige Oostblok, en in het Balticum werden belangrijke centra van de
Russische Maffia gevestigd. Vervolgens was de sprong naar Scandinavië en West-Europa niet erg moeilijk. Met
name het gebied tussen Rusland en West-Europa staat al bekend als de 'gemeenschappelijke markt van de misdaad',
met Berlijn als centrum. Maar ook in Noord-Amerika is de Russische Maffia actief, evenals in Azië en Zuid-
Amerika. 205
199 IRT-NON rappotage 10, De Russische mafia, 44-45 en Ferry Versteeg, 'Zakenleven leert omgaan met Oosteuropese mafia', NRC (22-2-
1995) 24.
200 Bill Powell, 'Murder in Moscow', Newsweek (25-11-1996) 12-15.
201 IRT-NON rapportage 10, De Russische mafia, 44.
202 IRT-NON rapportage 10, De Russische mafia, 46 en Goldman, 'Why is the Mafia', 46.
203 ANP, 'Investeren in Rusland riskantst', NRC (19-10-1996) 14.
204 Goldman, 'Why is the Mafia', 46.
205 Ulrich, The Price of Freedom, 2; Nicaso, De Wereldwijde Maffia, 4; Verwey, 'De criminaliteit', 36; en Margaret Heckel e.a., 'Sie lieben
Geld. Die russische Mafia globalisiert sich. Bevortzugter Standort: Deutschlands Hauptstadt Berlin', Wirtschaftswoche nr.44 (24-10-1996)
62-76.
44