I Turkse migranten en sociale zekerheid - Vijfeeuwenmigratie.nl

Een gemeenschap in wording? --------------------
telt, twee moskeeën ook beslist niet te veel zijn. Waarschijnlijk geldt dit uitsluitend
in de islamitische vastenmaand - gedurende de rest van het jaar komt de meerderheid
van de Turkse immigranten in Nijmegen niet regelmatig in een moskee. De
verklaring van de imams maakt echter wel duidelijk dat de verschillen niet meer op
de spits worden gedreven. Het conflict lijkt te zijn opgelost, doordat beide partijen
zich teruggetrokken hebben in de kring van hun eigen geestverwanten.
Deze laatste constatering gaat ook in meer algemene zin op. In de loop der jaren
- met het voortschrijden van het proces van gezinshereniging - hebben de Turkse
immigranten in Nijmegen (en elders) nieuwe sociale netwerken opgebouwd. In die
netwerken nemen relaties met landgenoten nog altijd een grotere plaats in dan
relaties met Nederlanders. Het zijn echter geen willekeurige landgenoten met wie
sociale relaties worden onderhouden. Men gaat bij voorkeur om met verwanten -
tegenwoordig hebben de meeste immigranten hier wel familie - en met landgenoten
met wie men zich op de een of andere wijze verwant voelt. Zo'n gevoel van
verwantschap berust veelal op een gemeenschappelijke plaats of streek van herkomst
enlof een gemeenschappelijke levensstijl.
De hechtste netwerken worden gevormd door clusters van verwanten en dorpsof
streekgenoten. Dergelijke clusters zijn een gevolg van het mechanisme van
kettingmigratie waarvan vooral migranten van het platteland gebruik hebben gemaakt.
In sommige netwerken vindt een voortdurende uitwisseling van geld, goederen,
diensten en informatie plaats: men helpt elkaar bij het invullen van formulieren
en vergezelt elkaar naar Nederlandse instanties. Vrouwen brengen elkaar schalen
met eten, passen op elkaars kinderen en lenen levensmiddelen en kleine geldbedragen
van elkaar. Mannen gaan gezamenlijk op zoek naar werk, lenen elkaars auto en
helpen elkaar om hun auto's rijdende te houden, enzovoort. In dergelijke netwerken
weet men ook bijna alles van elkaar. Gezinnen met een meer 'stadse' achtergrond
geven er veelal de voorkeur aan om niet al te zeer in zulke netwerken opgenomen te
raken. Deze gezinnen ervaren de aanwezigheid (en bemoeienis) van landgenoten
met een meer 'dorpse' achtergrond soms als hinderlijk. Algehele distantie is echter
onmogelijk als men temidden van landgenoten woont.
In plaats van één hechte gemeenschap te vormen, hebben de Turkse immigranten
in Nijmegen (en daarbuiten) zich dus steeds meer teruggetrokken in afzonderlijke
netwerken van verwanten en quasi-verwanten. Verwonderlijk is dat natuurlijk
niet: ook Turken in Turkije en Nederlanders in Nederland gaan niet met willekeurige
landgenoten om. Dat neemt niet weg dat ze in bepaalde situaties wel als gemeenschap
worden aangesproken, en dan ook met een gemeenschappelijke opstelling
kunnen reageren. Toen de Nederlandse regering weer eens met het idee speelde om
de kinderbijslag voor kinderen in het buitenland te verlagen, reden bijvoorbeeld
verschillende bussen met Turken uit Nijmegen naar Den Haag om te protesteren.
Turken die anders weinig affiniteit met elkaar voelden, zaten bij deze actie naast
elkaar in de bus. Een ander voorbeeld van zo' n gemeenschappelijke opstelling deed
zich voor toen de Nijmeegse kabelexploitant in eerste instantie weigerde om de
Turkse zender TRT op de kabel te zetten: bijna de gehele Turkse bevolkingsgroep
zette zijn handtekening vóór de Turkse zender.
60