I Turkse migranten en sociale zekerheid - Vijfeeuwenmigratie.nl

Bestaanszekerheid en spaar- en investeringsgedrag -----------
Dat Turkse migranten zich als groep slechter af achtten dan andere groepen, is op
zichzelf niet opzienbarend. Waarschijnlijk zijn mensen in het algemeen meer geneigd
om zichzelf te vergelijken met anderen die het beter hebben dan met mensen die
(nog) slechter af zijn. Het kan ook een kwestie van impression management zijn:
wie zich al te openlijk tevreden toont, wekt immers de afgunst van anderen op. Dit
neemt niet weg dat de meeste Turkse migranten inderdaad extra uitgavenposten
hebben, die verbonden zijn met de migratiesituatie. Eventuele extra inkomsten uit
bezittingen in het herkomstland wegen daar slechts voor een enkeling tegenop. In
mijn onderzoeksgroep stuurden 22 van de 28 huishoudens min of meer regelmatig
geld naar Turkije. De bedragen liepen uiteen van een paar honderd tot een paar
duizend gulden per jaar per huishouden. Voorzover ik kon nagaan, werden deze
uitgaven in slechts vier gevallen (meer dan) gecompenseerd door inkomsten uit
bezittingen aldaar.
4 Bestaanszekerheid en spaar- en investeringsgedrag
De migratie naar Nederland bracht voor Turkse migranten veelal niet alleen een
hogere levensstandaard met zich mee. Velen verkregen voor het eerst een vast
inkomen. Dit gold in het bijzonder voor migranten van het Turkse platteland. Vóór
hun migratie leefden de meesten van de opbrengsten (in geld en in natura) van een
keuterbedrijf Sommigen werkten daarnaast als dagloners voor rijkere dorpsgenoten.
Een vast maandelijks inkomen, voldoende om de kosten van het levensonderhoud
te dekken, was voor deze migranten een nieuwe omstandigheid. Dit is wellicht ook
de reden waarom het spraakgebruik van Turkse migranten geen onderscheid tussen
loon en uitkering bevat. Beide soorten inkomen worden aylzk (maandgeld) genoemd.
De bron van het inkomen lijkt dus minder relevant te worden geacht dan de stipte
maandelijkse uitbetaling. De meeste respondenten bleken veel belang te hechten
aan dit maandelijkse inkomen, waarvan ze ook als ze niet (kunnen) werken verzekerd
zijn. Migranten die hun eigen situatie hier vergeleken met die van verwanten
(of die van zichzelf vroeger) in Turkije, wezen ook vaker op de grotere bestaanszekerheid
dan op de hogere levensstandaard in Nederland.
Overigens was het merendeel van de huishoudens in mijn onderzoeksgroep (22
van de 28) voor inkomsten geheel of gedeeltelijk aangewezen op het Nederlandse
sociale-zekerheidsstelsel(ABWIRWW, WW,ZW, WAO/AAW, AWW, WSF). Tabel
3 geeft een overzicht van de inkomstenbronnen van de huishoudens in mijn onderzoeksgroep.
Opmerkelijk is dat de meeste huishoudens over meer dan één inkomen
bleken te beschikken.
Zekerheid slechts tot op zekere hoogte
Alhoewel ze de in Nederland verkregen bestaanszekerheid dus in het algemeen
erkenden, wezen sommige respondenten er ook op dat hun (huishoudens)inkomen
de laatste jaren sterk was gedaald. Veel Turkse gezinnen waarin vroeger zowel de
man als de vrouw een baan hadden, zijn als gevolg van werkloosheid op één
inkomen (loon of uitkering) teruggevallen. De betrokken respondenten hadden ondervonden
dat het Nederlandse uitkeringsstelsel geen absolute inkomenszekerheid
biedt. Veel respondenten bleken bovendien van mening dat Turkse migranten eigenlijk
70