Jaarboek natuurstudie 2000 (1.41 mb, .pdf) - Natuurpunt Velpe-Mene

Beschermingsmaatregelen
Natuurreservaten Natuurreservaten Oost-Brabant Oost-Brabant • Jaarboek natuurstudie 2000
Welke zijn nu de beschermingsmaatregelen die kunnen genomen worden ?
• Taluds en holle wegen moeten behouden en versterkt worden, omdat ze naast het leveren van
geschikte burchtlocaties eveneens rijk zijn aan voedsel onder vorm van verschillende kruidachtige
planten. De Hamster eet ook vruchten van de akkers, maar moet zich gedurende het hele jaar
bijvoeden met groene delen, wortels en zaden van onder andere Klaproos, Paardebloem, Weegbree,
Luzerne, Herderstasje, e.d. Bovendien zorgen goed gebufferde lineaire akkerelementen voor
beschutting tegen predatoren.
• Het specifiek beheer van buffergronden en akkerreservaten moet een betere voedselbevoorrading en
beschutting garanderen over de ganse periode die de Hamster actief bovengronds doorbrengt. In de
literatuur worden voorbeelden aangehaald uit Frankrijk, waar door specifieke gewasaanplanting van
voornamelijk Luzerne op korte tijd zeer goede resultaten werden behaald. In onze afdeling lenen de
door de ruilverkaveling voorziene buffergronden en de vlakvormige natuur op het plateau zich goed
tot zulke maatregelen.
• Er moet gestreefd worden naar beheersovereenkomsten met de landbouwers, voornamelijk wat de
keuze van cultuurgewassen, het gebruik van pesticiden en rongiciden en het bewerken van de gronden
betreft. Ook hier vinden we voorbeelden terug in onze buurlanden waar vergoedingen aan
landbouwers worden gegeven indien aan deze voorwaarden wordt voldaan.
Het nemen van dergelijke, in oppervlakte beperkte, maatregelen vergt op dit moment nog geen
onoverkomelijke inspanningen. Met de ruilverkaveling als instrument moet het haalbaar zijn om
zonder zware offers van de landbouwers tot een gezonde populatie te komen. Dramatisch wordt het
pas wanneer de Hamsters verdere degradaties van het cultuurlandschap moeten ondergaan en wanneer,
onder druk van Vlaamse en Europese beschermingsrichtlijnen, de hulp moet worden ingeroepen van
dure en door media overroepen kweekprogramma’s zoals bij onze noorderburen. Laten we hopen dat
het zover nooit komt.
Conclusie: de Hamster als getuige van een rijk cultuurlandschap
Mensen stellen zich de vraag waarom je zoveel moeite moet doen voor een diertje dat je zelden of
nooit kan zien, en wat het uiteindelijk voor hen oplevert. We wijzen erop dat de Wilde hamster de
functie vervult van graadmeter van het ecologisch evenwicht in de cultuurlandschappen. Aandacht
vragen voor de Hamster is onrechtstreeks ook aandacht vragen voor het behoud en de ontwikkeling
van deze biotoop. Met zijn aanwezigheid verstrekt het dier als het ware een kwaliteitslabel aan het
globale landschaps- natuur- en landbouwbeleid. Zo een label is meer dan goud waard en te
beschouwen als het finale objectief. Het behoud van cultuursoorten in het algemeen is immers een
enorme uitdaging, omdat het de bijdrage van andere sectoren (in casu landbouw) vereist. Op die
manier komen we tot een niet-reservaatgebonden natuurlijke rijkdom met grauwe gorzen, geelgorzen,
kwartels en hamsters.
Literatuurlijst
ABTS, K., “Snel hamsteren was de boodschap”, Jaarboek Natuurstudie 1999, Natuurreservaten Oost-Brabant
v.z.w., p.33-36.
VALCK, F., “Hamsteren in Vlaanderen”, Wielewaal, 2000, nr. 4, p. 128 – 130.
Plan de conservation du Grand Hamster en Alsace. Document préparé dans le cadre du Comité de pilotage pour
la mise en œuvre d’un plan de conservation du Grand Hamster en Alsace, à la demande du Ministère de
l’Aménagement du Territoire et de l’Environnement, 1999, 61 p.
Vlaamse Landmaatschappij, Eerste infokrant, december 2000, 6 p.
Aminal, Rode lijst van zoogdieren in Vlaanderen, 1994
• 15 •