Jaarboek natuurstudie 2000 (1.41 mb, .pdf) - Natuurpunt Velpe-Mene

Opmerkelijk gedrag
Natuurreservaten Oost-Brabant • Jaarboek natuurstudie 2000
Zoals hierboven reeds
beschreven is, gebruiken
Hoornaars ook bastsap
(floeem) als voedsel. Dat dit
soms serieuze proporties kan
aannemen, bewijzen
volgende waarnemingen die
weliswaar in Limburg
verricht zijn. In het
heidegebied Kikmolenbron te
Maasmechelen zaten in 1999
steeds een aantal Hoornaars
aan de voet van een levende
Berk, gaande van twee
exemplaren begin augustus
tot een tiental in de periode eind september–begin oktober. Begin
november waren er nog steeds Hoornaars aanwezig. De dieren
knaagden onophoudelijk aan de stam en likten vermoedelijk het
vrijkomende sap op. Rond de boom hing een sterke geur als van
rottend fruit en er waren constant veel vliegen en een aantal
Atalanta’s aanwezig rond de boom. Soms kroop er een Atalanta
naar de plek waar de Hoornaars zaten, maar werd dan weggejaagd.
Eind oktober was de boom aan één zijde behoorlijk beschadigd.
In 2000 kon ik dit verschijnsel opnieuw waarnemen, in het
natuurreservaat Oudsberg in Meeuwen. Op 18 september waren er
vier Hoornaars aan de stam van een Berk aan het knagen. Ik
merkte ze op doordat er niet minder dan acht Atalanta’s op de
grond zaten rond de boom.
De Hoornaar is niet geheel ongevaarlijk. Asperges et al. (1994)
vermelden een geval van een paard dat aangevallen werd door
Hoornaars. Het paard ging zich geregeld schuren tegen een
hoogstammige fruitboom waarin nu precies een kolonie Hoornaars
gehuisvest was! Op die manier komt de soort aan de bijnaam
paardenhorzel, hoewel die naam eigenlijk op een parasitaire vlieg
(Gasterophilus intestinalis) van toepassing is. Vliegen behoren tot
een andere orde van insecten, namelijk de Tweevleugeligen
(Diptera).
Dit jaar ondervonden enkele vrijwilligers van Natuurreservaten
Oost-Brabant vzw (afdeling Velpe-Mene) aan den lijve dat met de
Hoornaar niet te spotten valt. Ze waren in het reservaat
‘Zwartenbos’ (bekend om zijn ‘blauwgrasland’) in Bierbeek
maaisel aan het afvoeren. Bij het afkappen van een lading maaisel
op een hooimijt van het voorgaande jaar stegen er enige Hoornaars
op die prompt aanvielen. Een duik in een poel bleek de enige
manier om te ontkomen aan de boze dieren wier nest verstoord
was!! Een spuit antigif bij de dokter was nodig.
Wanneer een tuinhuisje of een vogelkijkhut bewoond wordt door
Hoornaars, zoals bijvoorbeeld in het natuurreservaat de Luysen in
Bree (Noordoost Limburg) het geval was, kan het noodzakelijk
zijn de nesten te verwijderen. Om herhaling van zulke problemen
te vermijden kan je nestkasten hangen. Dan weet je de dieren in
• 78 •