Jaarboek natuurstudie 2000 (1.41 mb, .pdf) - Natuurpunt Velpe-Mene

Natuurreservaten Oost-Brabant • Jaarboek natuurstudie 2000
perimeter Hoegaarden, Hoksem, Vertrijk, Neervelp, Beauvechain en Melin. Vervolgens werd er ook
een mannetje gezien. Tenslotte werd op 8 mei voor het eerst balts waargenomen door Koen Abts nabij
het Bois d’En Haut in Beauvechain boven een koolzaadveld. Het koolzaad werd echter kort daarop
gemaaid en de weken daarna werden de vogels weer op zeer verspreide plaatsen in de omgeving
gezien.
Bescherming van het nest
Op 31 mei kwam dan het nieuws: Robin Guelinckx had de nestplaats gevonden in een tarweakker ten
zuiden van de Hazenberg, net over de taalgrens op het grondgebied van Beauvechain en helemaal op
de rand van de perimeter waarbinnen de Grauwe kiekendieven te zien waren geweest. De nestplaats
bevond zich slechts enkele tientallen meters van een veldweg.
Er dienden nu een aantal zaken te worden georganiseerd: eigenaar en gebruiker van het perceel bleek
meneer Havet uit Opvelp te zijn, die onmiddellijk begrip toonde voor de situatie en zijn volle
medewerking verleende. Met de plaatselijke jagers langs Vlaamse kant werden afspraken gemaakt om
vanuit het nabijgelegen bos te observeren, de lokale milieuvereniging (Eric Weyns, Jean-Marie Tricot)
en de milieuambtenaar van Beauvechain (Vincent Bulteau) werden ingelicht (Beauvechain zorgde
nadien ook voor de subsidie voor de betrokken landbouwer) en contact werd opgenomen met Guy
Robbrecht van het FIR (Fonds voor Instandhouding van Roofvogels) voor advies. Besloten werd het
nest niet te zoeken en een politiek van niets doen aan te houden. Iedereen die bij de reservatenwerking
in de streek is betrokken, werd op de hoogte gebracht, maar om evidente redenen werd het nieuws niet
verder verspreid. Het idee was om te proberen de bredere vogelkijkergemeenschap te informeren bij
het uitvliegen van de jongen.
Het veld werd daarop zowat dagelijks in het oog gehouden. Naast schitterende waarnemingen van
balts en prooioverdrachten van Grauwe kiekendieven leverde dat ook andere mooie
roofvogelwaarnemingen op zoals die van de in de omgeving broedende Havik en Boomvalk en van
twee Bruine kiekendieven die in de buurt overzomerden. Twee keer werd een Slechtvalk gezien.
Bezorgdheid om de nestplaats was er dikwijls wegens allerlei agrarische activiteiten maar ook wegens
voorbijrijdende mountainbikers, motorcrossers en galopperende paarden, wildkampeerders,
overvliegende luchtballons, een boer die door het veld wandelde om zijn erachter gelegen veld te gaan
inspecteren (ik dacht met een eierverzamelaar te maken te hebben) en vooral loslopende honden.
Vanuit zijn ervaring in Frankrijk relativeerde Guy Robbrecht onze bezorgdheid enigszins: Grauwe
kiekendieven zijn gewoon in agrarische gebieden te broeden en kunnen dus wel tegen wat menselijke
aanwezigheid.
Alles verliep voortreffelijk tot de ‘zondvloed’ van juli. Vanaf de tweede week van juli kwam het
mannetje niet meer opdagen. Het vrouwtje stond alleen in voor het aanbrengen van voedsel en kort
nadien bleek één jong te hebben overleefd en dat vloog uiteindelijk ook uit. In tegenstelling tot wat de
literatuur vermeldt, vertoefden de vogels niet lang meer in de omgeving. De laatste waarneming was
op 2 augustus. Nadien werden bij het nest de kadavers van twee relatief kleine jongen gevonden.
Wat was er gebeurd? Was het mannetje afgeschoten? Langs Vlaamse kant zijn de contacten met jagers
goed, maar aan Waalse kant was er geen absoluut vertrouwen in een lokale jachtwachter. Toch is
afschot niet de enige mogelijkheid: het broedsucces van Grauwe kiekendieven is sterk afhankelijk van
het weer en het is niet onmogelijk dat het mannetje zijn interesse voor het nest verloor toen er maar
één jong overbleef.
Wat leert de opgedane ervaring ons?
Welke lessen kunnen we hieruit nu trekken en wat is de kans dat we Grauwe kiekendieven de
komende jaren nog als broedvogels te zien krijgen?
Goede contacten met landbouwers en jagers zijn een absolute noodzaak. Wat de inrichting van het
landschap betreft, blijkt het netwerk van reservaten dat Natuurreservaten v.z.w. in de omgeving
• 54 •