Jaarboek natuurstudie 2000 (1.41 mb, .pdf) - Natuurpunt Velpe-Mene

Natuurreservaten Oost-Brabant • Jaarboek natuurstudie 2000
In Brabant zijn er enkel gegevens bekend uit de jaren ‘80 bekend, in twee 5x5 UTM-hokken in het
noorden (omgeving Wingevallei). Recent (1997) is tijdens een JNM-kamp een flinke populatie ontdekt
in de Wingevallei in Holsbeek. In de bermen langsheen de weg Wezemaal-Nieuwrode en enkele
zijwegjes hiervan is de Greppelsprinkhaan zeer talrijk (med. Nobby Thijs). Deze weg loopt parallel
met het riviertje de Winge, ten zuiden van de Beninksberg. De bermen zijn ruig, maar hebben nog een
hoge floristische waarde met onder andere Blauwe knoop.
De ‘nieuwe’ vindplaatsen
In 2000 zijn grosso modo 3 nieuwe populaties ontdekt. Alle waarnemingen zijn overdag (tussen 9u en
17u.) gedaan tijdens de maanden juli en augustus 2000 en zijn meestal te voet gekarteerd. Rijdend met
de fiets blijkt eveneens een goede methode om de luid zoemende mannetjes op te sporen. Enkele
malen werd de soort zelfs gehoord vanuit de wagen, rijdend tegen een snelheid van ongeveer 60 km/u.,
wat bewijst dat het een makkelijke soort is om te inventariseren, eens men het geluid kent.
Het observeren van de Greppelsprinkhanen zelf is vrij moeilijk aangezien de dieren zich bij gevaar
eerst verstoppen aan de achterkant van de grassen en kruiden, bij verder onraad zich laten vallen en
dan onopgemerkt over de bodem wegsluipen.
In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Grote groene sabelsprinkhaan (Tettigonia viridissima) zingen
Greppelsprinkhanen vooral overdag, zelfs al in de vroege voormiddag.
Op plaatsen waar hoge dichtheden voorkomen, zoals in de vochtige tot vrij droge graslanden in de
omgeving van de Silsombos, is hun geluid dominant aanwezig. Spitskopjes (Conocephalus dorsalis),
een algemene sprinkhaansoort van vochtige, halfhoge vegetaties, zingen er enkel op de vochtigste
plekken. Volgens Kleukers et al. (1997) is het inderdaad zo dat het gezoem van Greppelsprinkhanen
het geluid van andere sprinkhanen verstoort, die dan andere plaatsen opzoeken!
De populatie tussen Silsombos en Kastanjebos.
De grootste populatie bevindt op grondgebied van Erps-Kwerps en Veltem-Beisem, tussen Leuven en
Brussel. De meeste dieren zitten in het gebied in de driehoek ingesloten tussen de Molenbeek, de
Weesbeek en de imaginaire verbinding over de Kouter tussen Kwerps en Beisem. Hoge concentraties
aan dieren zitten in verruigde graslanden en bermen net buiten de beekvalleien, vooral in de omgeving
van Heersemmolen, Olmenhoek en Diestbrug
(massaal in FS 11 41, FS 12 41, FS 13 41, FS 11 40, FS 12 40)
De zuidgrens van deze populatie kennen we ongeveer, naar het noorden toe zijn er mogelijk nog
Greppelsprinkhanen te vinden langsheen de verdere loop van de Molenbeekvallei (Wilder en
omgeving) en in westelijke richting is de omgeving van het Torfbroek en aansluitend de regio richting
Zennevallei eveneens geschikt. Naar het oosten toe zijn er enkele waarnemingen van eenzame
mannetjes ten zuiden van het Kastanjebos (FS 14 41 en FS 15 41).
In zuidelijke richting stopt de populatie aan de eerste heuvels van het Brabantse leemplateau
(Everberg, Meerbeek en Winksele), net ten noorden van de spoorweg Leuven-Brussel
(1 mannetje in FS 12 39 op 17 augustus 2000).
De dieren werden hier waargenomen op zes verschillende data gespreid over de maanden juli en
augustus. De meeste Greppelsprinkhanen werden aangetroffen in vrij vochtige tot vrij droge
soortenrijke graslanden en bermen met een vegetatie van het glanshaver-, dotter- en
moerasspireaverbond. Planten zoals Heelblad, Moerasspirea, Kattestaart, Wilde bertram, Engelwortel
en Moesdistel komen op de nattere plaatsen voor terwijl de drogere graslanden vaak een vegetatie
hebben met soorten als Knoopkruid, Bereklauw, Scherpe boterbloem, Veldzuring en Glanshaver.
Enkele malen werden er Greppelsprinkhanen waargenomen in intensief begraasde, soortenarme
graslanden die op het eerste zicht niet interessant lijken voor de soort. Waarschijnlijk gaat het hier om
mannetjes die vanuit de nabijgelegen kernpopulaties (nooit verder dan enkele honderden meters
verwijderd) uitzwerven.
• 83 •