Revitalisatie van rietoevers in het Zuidlaardermeer Perspectieven ...

A&W rapport 1576 Revitalisatie van rietoevers in het Zuidlaardermeer 15
3 Gebiedskenmerken en ontwikkelingsgeschiedenis
3.1 Inleiding
Het Zuidlaardermeergebied omvat het Zuidlaardermeer met een oppervlakte van 540 ha, de oeverlanden
rond het meer (oppervlakte ca 120 ha) en de omliggende polders (figuur 3.1). Het gebied wordt aan de
westzijde begrensd door de Hondsrug met de dorpen Noordlaren en Midlaren en daartussen de
veenweidegebieden de Oostpolder en de Onnerpolder. Ten noorden en oosten van het meer liggen de
Kropswolderbuitenpolder en de Westerbroekstermadepolder met daar tussenin het Foxholstermeer. De
Westerbroekstermadepolder ligt aan het Drents Diep.
Sinds 2005 is de Stichting Het Groninger Landschap eigenaar van verreweg het grootste gedeelte van het
Zuidlaardermeergebied. Andere landeigenaren in het Groningse gedeelte zijn de Provincie Groningen en
enkele particulieren. In het Drentse gedeelte is een groot deel in eigendom van Markegenoten van
Midlaren, waarin de Stichting het Drentse Landschap een groot aandeel heeft en enkele particulieren.
Binnen het gebied liggen verder eigendommen van het Waterschap Hunze en Aa’s en het Bureau Beheer
landbouwgronden.
3.2 Huidige situatie
Bodemgesteldheid
De bodem van het Zuidlaardermeer bestaat voor een belangrijk deel uit een stevig zandbodem. In het
midden van het meer, langs de grote delen van de westelijke oever en in diverse inhammen komen
veenbodems voor. De oeverlanden van het meer hebben aan de oostzijde overwegend een zandbodem
(figuur 3.2).
Hoogteligging en waterpeil
Het Zuidlaardermeer is een ondiep meer, dat wordt gevoed door regenwater, grondwater en/of
instromend oppervlaktewater via de Hunze vanaf het Drents Plateau. Grote delen van het meer zijn buiten
de vaargeul tot 80 cm diep. Het Zuidlaardermeer maakt onderdeel uit van de Eemskanaal-boezem met in
principe constant peil. Het zomer- en winterstreefpeil is 57 cm + NAP. Kortdurende fluctuaties komen voor
met een bereik van doorgaans 20-30 cm. De Hondsrug en het Hunzedal vormen met het
Zuidlaardermeergebied een hydrologisch samenhangend systeem. In Haren en bij Onnen wordt sinds de
jaren veertig van de vorige eeuw grondwater gewonnen. Ook in De Groeve is een grondwaterwinlocatie
gesitueerd. Deze grondwatervoorzieningen hebben een grote invloed op de grondwaterstromen. Alle
oorspronkelijke kwelgebieden in de omgeving van het meer zijn op dit moment inzijgingsgebieden of
hydrologisch intermediair.