Revitalisatie van rietoevers in het Zuidlaardermeer Perspectieven ...

1 Inleiding
A&W rapport 1576 Revitalisatie van rietoevers in het Zuidlaardermeer 1
Aanleiding
In 2007 is het Zuidlaardermeergebied in ontwerp als Natura 2000-gebied aangewezen. In het
ontwerpbesluit zijn twee kernopgaven genoemd, namelijk (1) plasdras situaties voor Smienten en
broedvogels zoals Porseleinhoen, Kemphaan, Kwartelkoning en Noordse woelmuis en (2) herstel van
grote oppervlakten/brede zones overjarig riet, inclusief waterriet, door herstel van natuurlijke peildynamiek
en tegengaan van verdroging voor rietmoerasvogels, zoals Roerdomp, Purperreiger, Snor, Grote karekiet
en voor de Noordse woelmuis. In het aanwijzingsbesluit zijn instandhoudingsdoelen opgenomen voor
moerasbroedvogels Roerdomp, Porseleinhoen en Rietzanger, niet-broedvogels (Kleine zwaan, Kolgans,
Smient) en voor de Grote modderkruiper.
De rietoevers rondom het Zuidlaardermeer zijn in de huidige situatie ecologisch niet van voldoende
kwaliteit om als geschikt biotoop van Roerdomp te fungeren. De laatste jaren zijn 1-2 broedparen
aanwezig (met een maximum van 3 in 2008). Het instandhoudingsdoel voor deze soort betreft een
herstelopgave: geschikt habitat voor 5 broedparen. Vanuit deze doelstelling voor Natura 2000 is het
noodzakelijk dat de draagkracht van het gebied verbeterd wordt. Het Groninger Landschap heeft als
beheerder van het grootste deel van het gebied behoefte aan inzicht in de bestaande kwaliteit van het
gebied, potenties na herstelmaatregelen, en realisatiemogelijkheden van biotoopherstel in samenwerking
met projectpartners, (mede) gefinancierd via subsidiemogelijkheden. Daartoe is een onderzoek
uitgevoerd met als resultaat het onderhavige rapport, waarin alle relevante informatie op overzichtelijke
wijze is opgenomen.
Doelstelling
De doelstelling van het onderzoeksproject betreft onderzoek naar de huidige kwaliteit en
herstelmogelijkheden van rietoevers rond het Zuidlaardermeer. In een programma van eisen zijn door Het
Groninger Landschap de volgende doelstellingen geformuleerd:
Het onderzoek beschrijft het probleem rondom de ecologische kwaliteit van de oeverlanden in relatie
tot de doelstelling voor Roerdomp in het gebied.
Het onderzoek beschrijft de ecologische eisen van de Roerdomp en geeft inzicht in succesfactoren
voor de vestiging van een broedpopulatie Roerdompen. Feitelijk beschrijft het de ideale
Roerdomphabitat.
De waarde van het Zuidlaardermeergebied voor de landelijke populatie wordt in geografische context
geplaatst. Daarbij wordt ook inzicht gegeven in de historische populatieontwikkeling van de
Roerdomp in het Zuidlaardermeergebied.
Het onderzoek beschrijft de bestaande kwaliteit van de oeverlanden. Hiertoe worden recente
vegetatiekarteringen en veldwaarnemingen van de beheerders geraadpleegd. Indien er gegevens
ontbreken om een goede beschrijving te maken moeten deze in kaart worden gebracht. Bestaande
kwaliteiten zijn ontwikkelingen richting veenmosrietland en kwalitatief goed ontwikkeld moerasbos.
De gevolgen van historische waterpeilaanpassingen worden in beeld gebracht en de gevolgen van
de geplande pandscheiding in het Drents Diep wordt meegenomen in het onderzoek.
Het vooronderzoek doet een voorstel voor herstelmaatregelen en houdt daarbij rekening met
kansrijke locaties en bestaande kwaliteiten die gespaard blijven. Afwegingen worden onderbouwd.
Ingrepen worden in tijd gezoneerd.
De gevolgen van de voorgestelde maatregelen voor de andere Natura 2000-soorten wordt
beschreven en ecologisch onderbouwd.