De kunst van het vestigen van een diepe rapport - Christel Brughmans

Deze sessie ging steeds in een cirkeltje totdat de therapeut buitenkwam en tegen de auteurs zei: “Ik
voel me gefrustreerd; deze vrouw maakt het me gewoon moeilijk. Ze zit in weerstand bij alles wat ik
probeer.” (Grinder & Bandler, 1976, deel II, p. 16)
In dit geval zit de weerstand bij de therapeut, hij kan zich niet verplaatsen in de
denkwijze van de cliënt en projecteert dit gemakkelijkheidshalve.
Hoe kunnen we rapport creëren?
Er zijn verschillende technieken die we kunnen gebruiken om rapport te vestigen, zoals
je lichaamstaal aanpassen (houding, beweging enz.), een goed oogcontact onderhouden,
en je ademhalingsritme gelijkmaken. Een aantal van deze technieken worden in Neuro-
Linguistisch Programmeren aangeleerd. Wat het lichaam ons vertelt is een kontinu
veranderend en groeiend verhaal van wording en beweging. Met de woorden van
Alexander Löwen:
“A human being expresses himself both consciously and unconsciously. Every aspect of the body is an
unconscious expression of the person - size, shape, tone, carriage, color of skin, hair and eyes. All of
these plus other bodily manifestations give us a picture of the person which defines him at the moment
in our minds. These are not static manifestations, for bodies are constantly changing. In addition, a
person expresses himself through a myriad of spontaneous movements, utterances and looks. And
superimposed upon these two levels there are the deliberate actions – willed movements, vocal
statements and determined glances that express the self.” (Löwen, 2005, p. 122.)
“The modalities of conscious expression are physical movement, vocal utterances and the look in the
eyes. We can express what we feel through these three channels of communication which correspond
roughly to the main channels of sense impression, the skin (touch, taste and smell), the ears and the
eyes. In a healthy person the three channels of communication are simultaneously involved in all
expression of feeling. If we feel sad, for example, our eyes tear, our voice utters a special crying
sound and our body convulses in sobs. Anger is likewise expressed in appropriate movements, sounds
and looks. When any one of these channels is blocked the emotion becomes weakened or split.”
(Löwen, 2005, p. 127.)
Lichaamshouding
Volgens de NLP-denkwijze vormen lichaam en geest één systeem. Lichaamshouding
aanpassen (matchen) en spiegelen is een manier om nauwkeurig af te stemmen op hoe
iemand de wereld ervaart. Het is luisteren met mijn lijf. Wanneer me dat goed lukt, dan
spiegel ik vaak vanzelf op natuurlijke wijze. Maar lichaamstaal aanpassen gebeurt best
subtiel en inexact, zoniet wordt het imitatie en dat is iets anders. Te duidelijk spiegelen
kan de rapport verminderen of teniet doen. Het kan irritatie opwekken. Het werkt het
beste wanneer het spiegelen van de lichaamstaal enige seconden tot verschillende
minuten achteroploopt ten opzichte van de beweging van cliënt.
Spiegelen met subtiliteit
Het is niet altijd goed om anderen te spiegelen wanneer ik me niet op mijn gemak voel.
Ik hoef niet alles zonder meer over te nemen. Een adempatroon dat te snel is voor mijn
ritme of een astmatisch adempatroon kan ik “gekruist” spiegelen. Ik kan het patroon
overnemen in kleine handbewegingen, of door mijn lichaam een beetje heen een weer te
laten bewegen. ik spiegel dan niet rechtstreeks, en ik vermijd zo van mezelf te zeer
bloot te stellen aan ongewenste emoties van anderen. Zo blijft rapport een techniek om
een brug te slaan, maar ook een techniek om deze brug wanneer nodig te versmallen of
te verbreden. Ik kan ze ook opbreken indien ik dat wil.
Spelen met rapport, het helpt je nee te zeggen
Wanneer ik een sessie af wil sluiten, kan ik uit rapport gaan, en daarna verbaal zeggen
dat ik de sessie ga afsluiten. Ik kan in een ander ritme gaan ademen en het oogcontact
verminderen. Ik sta dan op en neem mijn agenda. Ik start een praatje over het weer,
en zo wordt heel sterk duidelijk dat het voor mij afgelopen is. Op deze manier leid ik
mijn cliënt naar een nieuwe toestand, die van het dagelijks leven.
22