Carl Ransom Rogers, 1902 – 1987 To understand another person’s thoughts and feelings thoroughly, with the meanings they have for him, and to be thoroughly understood by this other person in return – this is one of the most rewarding of human experiences, and all too rare. (Rogers, 1961, p.323) 3
2. Afstemmen, <strong>een</strong> Rogeriaanse <strong>kunst</strong> Carl Rogers, stichter <strong>van</strong> de humanistische psychologie, heeft <strong>een</strong> grote ommekeer teweeggebracht in therapie. We zijn ons dat <strong>van</strong>daag de dag niet zo sterk meer bewust omdat zijn invloed niet meer weg te denken is uit de hoofdstroom. Rogers heeft zich heel intens beziggehouden met <strong>het</strong> afstemmen op de cliënt, en <strong>het</strong> empathisch volgen <strong>van</strong> de thema’s waar hij/zij mee komt. Voor hem is dat <strong>een</strong> <strong>van</strong> de belangrijkste onderdelen <strong>van</strong> de helpende relatie. <strong>De</strong> eerste naam voor zijn school was ‘niet-directieve therapie’, en daaruit bleek ook duidelijk deze klemtoon. Het afstemmen waar we <strong>het</strong> hier over hebben, is de subtiele onbewuste verbinding die we vaak leggen met mensen waarmee we in <strong>diepe</strong>r contact zijn. Een verhaal uit <strong>het</strong> schitterende boek <strong>van</strong> Daniel Goleman over Emotionele Intelligentie, stoffeert iets <strong>van</strong> de essentie waar <strong>het</strong> over gaat: “<strong>De</strong> oorlog in Vietnam was nog maar net begonnen. In <strong>het</strong> heetst <strong>van</strong> <strong>een</strong> vuurgevecht met de Vietcong bevond <strong>een</strong> Amerikaans peloton zich in de rijstvelden. Plotseling liepen zes monniken op <strong>een</strong> rij langs de verhoogde berm die de rijstvelden <strong>van</strong> elkaar scheidde. Uiterst kalm en weloverwogen bewogen ze zich in <strong>een</strong> rechte lijn naar de vuurlinie. ‘Ze keken niet op of om. Ze gingen gewoon rechtdoor,’ aldus David Busch, <strong>een</strong> <strong>van</strong> de Amerikaanse soldaten. ‘Het was heel merkwaardig, want niemand loste <strong>een</strong> schot. Toen ze de berm over waren, verloor ik plotseling alle vechtlust. Van mij hoefde <strong>het</strong> niet meer, die dag niet in elk geval. Ieder<strong>een</strong> moet <strong>het</strong>zelfde gevoel gehad hebben, want we hielden er allemaal mee op. We stopten gewoon met vechten.” (Goleman, 2006 p. 163.) Volgens Daniel Goleman is <strong>het</strong> basisprincipe <strong>van</strong> <strong>het</strong> sociale leven de stelregel: “emoties zijn besmettelijk”. Het blijkt dat we als we ons in gezelschap bevinden aan <strong>een</strong> voortdurende stemmingsuitwisseling doen met ieder<strong>een</strong> rondom ons, zonder dat we ons daar<strong>van</strong> bewust zijn. Onze ont<strong>van</strong>kelijkheid voor deze stemmingsruil kan nogal persoonlijk verschillen. We zijn ook niet elk moment even open. Sommige personen nemen makkelijker de stemming <strong>van</strong> anderen over, anderen zijn er relatief minder gevoelig voor. In feite lijkt <strong>het</strong> op <strong>het</strong> stemmen <strong>van</strong> twee instrumenten, zodat ze samen kunnen klinken. Goed afgestemde snaren geven op dat moment boventonen, en dus <strong>een</strong> veel rijkere vollere klank, omdat er resonantie is, samen vibreren in <strong>een</strong> ruimer geheel. Om goed over dit onderwerp te kunnen schrijven, zoek ik de juiste betekenis <strong>van</strong> <strong>rapport</strong> op. Volgens <strong>het</strong> woordenboek <strong>van</strong> de psychologie <strong>van</strong> Reber is <strong>rapport</strong> <strong>het</strong> volgende: 1) Algem<strong>een</strong>: <strong>een</strong> prettige, ontspannen, onbelemmerde, elkaar wederzijds accepterende interactie tussen personen, in <strong>het</strong> bijzonder tussen testafnemer en onderzochte, cliënt en therapeut en dergelijke. 2) Bij hypnose: <strong>het</strong> affectieve contract tussen de hypnotiseur en de gehypnotiseerde waardoor de laatste de suggesties <strong>van</strong> de eerste ‘accepteert’. 3) In de parapsychologie: de veronderstelde relatie tussen <strong>een</strong> medium en zijn of haar spirituele contact. Volgens de Winkler Prins Encylopedie is <strong>het</strong>: “<strong>rapport</strong>: (Fr., = afstemming), term door de volgelingen <strong>van</strong> de leer <strong>van</strong> <strong>het</strong> dierlijk magnetisme (z. Mesmer, F.A.) en door de hypnotiseurs gebruikt om de binding aan te geven die vaak ontstaat tussen magnetiseur en somnambule en hypnotiseur en sujet.“ In Wikipedia, online encyclopedie, vind ik <strong>een</strong> meer praktische definitie <strong>van</strong> <strong>het</strong> begrip: “one of the most important features or characteristics of unconscious human interaction. It is commonality of perspective, being in "sync", being on the same wavelength as the person you are talking to. “ Hierin vind ik veel elementen terug: <strong>een</strong> <strong>van</strong> de meest belangrijke kenmerken <strong>van</strong> onbewuste menselijke interactie. Rapport gaat over <strong>een</strong> fenom<strong>een</strong> dat invloedrijker is dan we op <strong>het</strong> eerste zicht denken. We kunnen er ons bewust mee bezig houden, maar 4
Change language