De kunst van het vestigen van een diepe rapport - Christel Brughmans

oeken. Want hoewel een cliënt soms aarzelt en sommige gebeurtenissen niet
graag bespreekt, toch verlangt hij er in feite ook naar om ze te delen. (Rabasca,
2005)
Bij dadertherapie en in situaties waarbij de cliënt geen verantwoordelijkheid neemt
voor het eigen gedrag is het zeker ook nodig om krachtig te zijn in de therapie.
Het luisterend volgen alleen zal hier geen effekt sorteren.
Ook het paradoxaal werken en de gedragsmatige opdrachten, zijn werkwijzen die
bij de directieve therapeut thuishoren en die we als I.V.-therapeut niet schuwen,
wanneer we aanvoelen dat ze dienstig zijn.
Empathisch volgen kan ‘mis-plaatst’ zijn
Geen grenzen stellen, wil vaak zeggen: energie verliezen. Dit is zeker zo in het
therapeutisch werk, zowel met een groep als één op één. Wanneer de therapeut
over zijn persoonlijke grens laat heengaan, vanuit misplaatste empathische
overbetrokkenheid, dan verliest het proces focus. In die zin moet ik als therapeut
resoluut kiezen voor een win-win oplossing. Om het met de woorden van Ausloos
te zeggen: Het comfort van de therapeut is primordiaal. Ik mag mijn grenzen
duidelijk stellen met betrekking tot tijd, beschikbaarheid en energie. Een therapeut
heeft recht op privacy, op vakantie, op een correct honorarium enzovoort.
Therapeut is geen braaf beroep. Het is een uitdagend en paradoxaal beroep.
Allicht is het niet zozeer dat empathisch of mededogend volgen tekortschiet, dan
wel dat het misbegrepen wordt. We hébben invloed, en dat erkennen we in I.V.
Dominantie als karakteristiek van een goede therapeut
In haar interessant artikel schrijft Mia Leijssen over de kenmerken van een goede
therapeut. Een van de - onverwachte - kenmerken is dominantie.
“Onderzoek heeft zich tevens toegespitst op specifieke persoonlijkheidskenmerken. Aangetoond
is dat veldonafhankelijke of dominante mensen vaak goede therapeuten zijn (McWhirter & Frey
1987; Tracy 1985; Zimpfer & Waltman 1982), terwijl dogmatische en sterk controlerende
therapeuten minder positieve resultaten hebben (Henry, Schacht & Strupp 1990).” (Leijssen,
1998)
Hieruit blijkt met zekerheid dat dominantie niet wil zeggen kontroleren en de
wijsheid in pacht menen te hebben, maar wel een zekere vrijgevochtenheid
hebben. Goede therapeuten hebben voldoende zelfvertrouwen, maar zijn niet
arrogant, ze zijn zelfkritisch en open. Het is de kom en het zwaard allebei te
bieden hebben, waar en wanneer ze nodig zijn.
Meerzijdige partijdigheid
Wat de therapeut in de Interactionele Vormgeving hieraan toevoegt, is meerzijdige
partijdigheid, die we hebben ten opzichte van elke belangrijke persoon uit het
systeem van de cliënt. Dit is een element dat ook het empathisch volgen soms kan
overstijgen en opentrekken.
Over mededogen
Een tijd geleden las ik een mooie uitspraak op het internet en stuurde ze rond naar
onze klasgenoten omdat we het in de les ook al hadden over medeleven en
mededogen. Opnieuw denk ik hieraan terug:
“Wanneer het lijden van de medemens angst in ons opwekt is het medelijden,
wanneer het lijden van de medemens liefde opwekt is het mededogen.”
Ik vind dit een heel diepzinnig onderscheid dat in mijn praktijk nuttig is. Ik zoek
even de etymologische betekenis op van mededogen, want gedogen en mededogen
32