LEVENDE TALEN - Koninklijke Bibliotheek

36
Anglist in ons land al lang bekend waren. Men kan zich slechts verwonderen
dat de erkenning zo veel moeite gekost schijnt te hebben;
maar wij weten dat de studie van de levende talen nog slechts zeer
gedeeltelik een in universitaire kringen voor „vol" aangeziene studie
is. Over de oorzaken van die positie van de levende talen in ons
land uit te weiden schijnt me op deze plaats niet gewenst.
Het onderwerp dat van der Gaaf voor zijn rede gekozen heeft is
voor de beoefenaars van het Engels ongetwijfeld belangwekkend.
Ook zij die van de klankgeschiedenis van Oud- en Middel-Engels
meer gehoord en gelezen hebben dan hun lief is, kunnen zich nog
wel interesseren voor de ontwikkeling van het lokale Londense dialekt,
van de vroege middeleeuwen af, tot de omgangstaal in schriftelik
en mondeling gebruik van meer dan één wereldrijk. Die laatste
biezonderheid moge van linguisties standpunt vrij onverschillig zijn —
een Indianendialekt is voor een linguist altans in sommige opzichten
leerzamer — het is toch ook van linguisties standpunt niet onverschillig
te zien hoe een dialekt wordt tot een voertuig van een
groote kuituur. In de rede van van der Gaaf wordt vrij uitvoerig
verhaald hoe het met het onderzoek van de schaarse bronnen voor
het Londens van de oudere tijd gegaan is sedert Morsbach zijn baanbrekend
boek schreef (1888). Na die tijd is er door leerlingen van
Morsbach aan de Göttinger universiteit, door andere Duitse en
Skandinaviese geleerden, en door enige Engelsen, veel gedaan om
de gang van zaken op te helderen. Dit alles wordt door de schrijver
met interessante biezonderheden geïllustreerd. Hij vestigt er niet de
aandacht op dat er onder al die onderzoekers geen enkele Nederlandse
naam voorkomt, ofschoon dat voor een hoogleraar, die zich
toch ook tot leerlingen richt, geenszins misplaatst had kunnen worden
genoemd. Maar het kan zijn dat hij de feestelike stemming niet
wilde storen door een opmerking over de onbeduidende positie die
ons land totnogtoe in de wetenschappelike studie der levende talen
inneemt.
Een enkele opmerking over de titel: een bewijs, dunkt me, dat de
schrijver zich weinig met algemeen-linguistiese problemen bezig
houdt, ongetwijfeld in de overtuiging dat de studie van het Engels
alleen al meer is dan één mens kan omvatten. Die opvatting heeft
veel waars — in der beschrankung zeigt sich erst der meister —
maar het blijft toch altijd gevaarlik zich te zeer te beperken. De
juiste middelweg te vinden zal wel weinigen gegeven zijn, maar ik
waag toch te zeggen dat de Nederlandse term schrijftaal in de laatste
jaren voldoende ontleed is om te mogen verklaren dat hij voor