Handreiking Samenwerking huisarts en wijkverpleegkundigen

gespecialiseerde GGZ. De rol van de spv’er binnen de huisartsenpraktijk valt buiten de context
van deze handreiking.
Een beperkt voorkomende functie is die van Nurse Practitioner (NP). Dit is een verpleegkundig
specialist. NP’ers doen zelf diagnostiek en zetten een behandeling in voor een aantal omschreven
gezondheidsklachten. Er is nog slechts een beperkt aantal NP’ers specifiek opgeleid voor zorg in
de huisartsenpraktijk en er is discussie over de vraag hoe wenselijk deze functie, naast die van
praktijkverpleegkundige, is.
Binnen thuiszorginstellingen hebben verpleegkundigen vaak een specialisatie (zoals de diabetesverpleegkundige,
de longverpleegkundige, intraveneuze pijnbestrijding, thuisdialyse etc).
Zij zijn werkzaam in de eerste lijn en in de transmurale zorg (eerste en tweede lijn gezamenlijk).
De diabetesverpleegkundige kan bijvoorbeeld de praktijkverpleegkundige adviseren en zelf
complexe zorg aan diabetespatiënten leveren.
De transferverpleegkundigen zijn een schakel tussen eerste en tweede lijn. Zij regelen bij ontslag
uit het ziekenhuis de zorg aan huis.
Praktijkverpleegkundigen voeren taken uit die door de huisarts zijn gedelegeerd. Het blijft
‘huisartsenzorg’ en de uitvoering vindt plaats onder regie van de huisarts. Praktijkverpleegkundigen
bieden zorg nadat de diagnose door de huisarts is gesteld en de behandeling is gestart.
Zij houden zich bezig met geprotocolleerde medische zorg en worden specifiek ingezet in de zorg
voor mensen met een chronische ziekte, zoals Astma COPD en diabetes. De praktijkverpleegkundige
houdt spreekuur in de huisartsenpraktijk en bezoekt in beperkte mate de patiënt thuis.
Tussen de huisartsgeneeskundige zorg en de verpleegkundige zorg aan huis bestaat een zekere
overlap. Bij de zorg aan chronisch zieken is geen scherpe grens te trekken tussen wat huisartsenzorg
en wat verpleegkundige thuiszorg is. Dat vraagt om afspraken op maat, zoals ook uit deze
handreiking zal blijken.
Praktijkverpleegkundigen kunnen in dienst zijn van een thuiszorgorganisatie. Dat laat onverlet dat
zij functioneel vallen onder de huisartsenzorg. Zij worden gefinancierd vanuit de zorgverzekering
(POH-gelden, tweede compartiment).
2.3 Andere eerstelijnsverpleegkundigen
Binnen de huisartsenpraktijk kunnen naast de praktijkverpleegkundige ook andere verpleegkundigen
werkzaam zijn. Steeds vaker is bijvoorbeeld een sociaal psychiatrisch verpleegkundige
(SPV) in de huisartsenvoorziening aanwezig als consulent voor de huisarts en schakel naar de
2.4 Terminologie
Er zijn verschillende benamingen in omloop voor al deze verschillende verpleegkundige functies.
We hebben daar keuzes in gemaakt.
De term ‘eerstelijnsverpleegkundigen’ gebruiken we als verzamelnaam voor alle verpleegkundigen
die in de eerste lijn werkzaam zijn. In de huisartsenpraktijk is dat de praktijkverpleegkundige.
Bij de thuiszorg is de wijkverpleegkundige werkzaam of de verpleegkundige in de wijk.
Deze twee groepen samen worden soms onder de noemer thuiszorgverpleegkundigen gebundeld,
maar wij kiezen er voor om de term ‘(wijk)verpleegkundige’ te hanteren.
De verpleegkundigen die werkzaam zijn voor een speciale doelgroep (zoals de diabetesverpleegkundige,
de longverpleegkundige, de reumaverpleegkundige etc) duiden we aan
met de verzamelnaam ‘verpleegkundigen met een specialisatie’.
Wanneer verpleegkundigen de masteropleiding of de opleiding tot Nurse Practitioner heeft
gevolgd mogen zij zich ‘verpleegkundig specialist’ noemen.
Verpleegkundigen die naast de patiëntenzorg ook organisatorisch coördinerende taken hebben
worden aangeduid met ‘contact(wijk)verpleegkundige’ en ‘coördinerend (wijk)verpleegkundige’.
Onder een contactverpleegkundige verstaan we in deze handreiking een wijkverpleegkundige
die, namens een of meer thuiszorgteams, overleg heeft met de huisartsen. Een coördinerend
verpleegkundige onderhoudt eveneens die contacten met de huisartsen en heeft daarbij
sturende bevoegdheden voor de invulling van de zorg voor de patiënten uit de betrokken
huisartsenpraktijken.
Een volledig overzicht van de gebruikte terminologie staat in bijlage 5.
| 10 Samenhangende zorg in de eerste lijn De as huisartsen - wijkverpleegkundigen 11 |