Handreiking Samenwerking huisarts en wijkverpleegkundigen

| 5 Het fundament
Acute zorg
Thuiszorg biedt buiten kantooruren zowel planbare als niet planbare zorg (de acute zorg).
Deze voorzieningen zijn beschikbaar voor reeds bij de thuiszorgorganisatie bekende patiënten
(zij hebben een indicatie voor thuiszorg). Acute thuiszorg is ook beschikbaar voor zorgvragen
zonder indicatie. De zorg moet dan passen binnen de door het CIZ omschreven definiëring van
spoedzorg en er moet diezelfde dag een aanmelding naar het CIZ gaan.
De huisartsenzorg buiten kantooruren is alleen als acute zorg beschikbaar en voor de hele
populatie. Beide zorgvoorzieningen hebben daar (tot nu toe) hun eigen organisaties voor en
voorzien op eigen wijze in het regelen van aanvraag en triage.
Er is discussie over de vraag of de acute zorg voor beide voorzieningen niet beter kan worden
samengevoegd, met meer doelmatigheid en service voor de patiënt. In de meeste gevallen
weet de patiënt die reeds thuiszorg heeft wel wie hij of zij moet bellen bij een acute situatie.
Dat is echter niet voor alle patiënten zo en zeker niet voor familie en mantelzorgers. Dan wordt
bij acute zorgvragen toch de huisartsenpost gebeld. De huisartsenpost biedt dan de in feite
verpleegkundige zorg.
Goede afspraken en taakverdeling tussen huisarts en wijkverpleging zullen ook hier problemen
voorkomen. Zijn er bijvoorbeeld duidelijke afspraken over wie verantwoordelijk is voor eventuele
problemen met een katheter of bij gebruik van de morfinepomp? Zijn alle daarvoor benodigde
gegevens bekend en zijn die bij de patiënt thuis beschikbaar?
Hier is nog zeker winst op te behalen. Op een enkele post is standaard een wijkverpleegkundige
aanwezig om dit soort vragen mee te beoordelen en door te sluizen naar de betrokken thuiszorgorganisatie.
Deze wijkverpleegkundige kan ook beoordelen of volgens de criteria van het
CIZ acute thuiszorg zonder indicatie vooraf kan worden ingezet.
De inzet van een wijkverpleegkundige op de huisartsenpost vraagt samenwerkingsafspraken
tussen de huisartsenposten en alle thuiszorgaanbieders in het werkgebied van de huisartsenposten.
Dat valt buiten de opzet van deze handreiking.
De toename van het aantal zorgaanbieders (als gevolg van de marktwerking) leidt tot nieuwe
problemen.
“We kregen op de huisartsenpost een telefoontje van een mevrouw die gevallen was. Ze kon
de deur niet openen, de thuiszorg had de sleutel. Het heeft me twee uur gekost om daar
binnen te komen. Het is gelukkig allemaal goed afgelopen, maar wat als het echt acuut is?”
Indien huisarts en wijkverpleegkundigen weinig contact hebben, is de kans op acute situaties des
te groter. Om dit soort problemen te voorkomen zal de op de huisartsenpost beschikbare
informatie ook informatie moeten gaan bevatten over de organisatie die de thuiszorg levert.
De eigen huisarts van de patiënt moet die informatie aanleveren en dus zelf die gegevens hebben.
Ondanks de te behalen winst is de as tussen huisartsen en wijkverpleegkundigen op
veel plaatsen zwak. In dit hoofdstuk en de volgende hoofdstukken gaan we na hoe een
stevigere samenwerking kan worden opgebouwd. We beginnen bij het fundament:
wat is de basis voor elke vorm van samenwerking? Die basis is:
• elkaar kunnen vinden: je moet weten met wie en hoe je contact opneemt als je de
ander nodig hebt
• huisartsen en verpleegkundigen moeten samenwerkingsminded zijn, ze moeten
beseffen dat ze elkaar nodig hebben om goede zorg te kunnen geven
ze moeten elkaars deskundigheden en werkwijzen kennen
• het moet ‘klikken’
5.1 Elkaar kunnen vinden
De verschillen in organisatie - thuiszorg als wijkgebonden organisatie en huisartsen met wijkoverschrijdende
praktijken - is reeds in het verleden en vooral in verstedelijkte gebieden vaak
als een rem op samenwerking onderkend.
“Ik heb met ruim 15 huisartsen te maken. Een paar ken ik persoonlijk, met slechts een enkeling
heb ik regelmatig contact” (wijkverpleegkundige, geen georganiseerde samenwerking met
huisartsen)
Daar zijn steeds meer belemmeringen bij gekomen. De afstand tussen huisartsen en wijkverpleging
is vergroot door de centrale indicering, de schaalvergroting in de thuiszorg en het
toenemend aantal organisaties dat thuiszorg aanbiedt door marktwerking en de invoering van
de WMO. Het wordt voor thuiszorgaanbieders steeds lastiger contacten met alle huisartsen te
onderhouden en het is voor huisartsen steeds onoverzichtelijker wie ze kunnen aanspreken bij
vragen over de zorg aan hun patiënten.
Marktwerking en concurrentie hebben voordelen. Het houdt organisaties ‘scherp’. Volgens een
aantal huisartsen is de thuiszorg er klantvriendelijker door geworden en investeren thuiszorgorganisaties
meer in de samenwerking met huisartsen. Die voordelen staan echter op gespannen
voet met het opbouwen van goede onderlinge samenwerking.
“We hebben een goede samenwerking met thuiszorg X. Alle patiënten worden regelmatig
doorgesproken. Als een patiënt dan zorg krijgt van een andere thuiszorgorganisatie krijg ik geen
informatie. Die patiënt valt dan buiten het team en dat is toch een verarming van de zorg”
(huisarts in een gezondheidscentrum).
Onderlinge contacten zijn niet meer vanzelfsprekend, ze moeten worden ‘georganiseerd’.
In het volgende hoofdstuk werken we dit uit en beschrijven we verschillende varianten voor
het ‘vinden van elkaar’.
| 24 Samenhangende zorg in de eerste lijn De as huisartsen - wijkverpleegkundigen 25 |