Handreiking Samenwerking huisarts en wijkverpleegkundigen

| 9 Externe voorwaarden
De versterking van de as huisartsen - wijkverpleegkundigen zal meer kans van slagen
hebben als er een aantal externe belemmeringen zou worden weggenomen en er meer
prikkels tot samenwerken zijn. In dit laatste hoofdstuk beschrijven we een aantal van die
externe voorwaarden.
9.1 Elektronisch communicatie en signalering
Er zou al veel gewonnen zijn als de informatie-uitwisseling snel en op eenvoudige wijze tot
stand kan komen, bijvoorbeeld door beveiligd e-mailverkeer en het digitaal maken van de
thuiszorgmap (het dossier dat nu bij de patiënt thuis aanwezig is).
Een wat verdergaande wens is dat er ook een soort ‘signaleringsdossier zou komen voor risicopatiënten
en patiënten met langdurige en complexe zorg. Zo’n digitaal dossier zou in ieder geval
een overzicht moeten geven van alle zorgverleners die contact hebben met de betreffende
patiënt en hoe en waar die te bereiken zijn (vergelijkbaar met het nu in ontwikkeling zijnde
kinddossier). Uiteraard moet de privacy van zo’n dossier goed geregeld zijn en moeten patiënten
er toestemming voor geven. Het eigendom en het beheer moeten duidelijk geregeld zijn.
Het huisartsenregistratiesysteem zou meer toegesneden moeten zijn op proactief beleid.
Dat zit nu nog te veel alleen ‘in het hoofd van de huisarts’.
“Ik loop regelmatig in gedachten mijn patiënten na. Zijn er mensen die ik extra in de gaten
moet houden en waar ik of de praktijkverpleegkundige op huisbezoek zou moeten gaan?
Dat zit alleen in mijn hoofd. Ik realiseer me dat dat kwetsbaar is. We zouden eigenlijk een
systeem moeten hebben waarbij ik periodiek een lijstje van dergelijke patiënten onder
ogen krijg” (huisarts uit een gezondheidscentrum).
Betere mogelijkheden voor elektronische communicatie en signalering zijn hulpmiddelen.
Ze zullen alleen goed worden gebruikt als ook aan de interne voorwaarden voor samenwerking
is voldaan (hoofdstuk 5) en de samenwerking is georganiseerd (hoofdstuk 6).
9.2 Vereenvoudiging van de indicering voor de eerste lijn
Voor een vereenvoudiging van de indicatiestelling is al vaak gepleit. Zo ook in de interviews
voor deze handreiking. Vooral huisartsen ervaren de huidige wijze van indicering als een
probleem. Het is een extra schakel en vraagt dus extra tijd. Hun grootste bezwaar is echter dat
er tijdens het hele traject van indicering niemand echt verantwoordelijk is voor de zorg aan de
betreffende patiënt. Als huisartsen in de oude situatie een patiënt meldde bij de wijkverpleegkundige
nam die ook de verantwoordelijkheid over. Het werd dan ‘hun patiënt’. Een aantal
thuiszorgorganisaties springt hier reeds op in door indicatiebemiddeling aan te bieden.
9.3 Oplossingen voor het toenemend aantal thuiszorgaanbieders
Een geïntegreerde eerste lijn, met een stevige as tussen huisartsen en wijkverpleegkundigen,
is moeilijk te combineren met het toenemend aantal thuiszorgaanbieders als gevolg van
de marktwerking. Er zijn in deze handreiking al verschillende voorbeelden gegeven van de
problemen die dat geeft.
Er zijn twee oplossingen denkbaar:
• Aan huisartsenpraktijken wordt een coördinerend wijkverpleegkundige verbonden. Deze is
onafhankelijk van de thuiszorgaanbieders, onderhoudt de contacten met de verschillende
thuiszorgaanbieders en coördineert de thuiszorg voor de patiënten uit de betreffende huisartsenpraktijk.
• Samenwerkingsverbanden gaan boven marktwerking. Een patiënt die zich inschrijft bij een
huisartsenpraktijk schrijft zich daarmee tevens in voor het samenwerkingsverband van die
praktijk. Dit kan een gezondheidscentrum zijn, maar ook een ander samenwerkingsverband
tussen huisartsenpraktijken en een of meer andere eerstelijnszorgaanbieders.
Deze oplossing is onder andere voorgesteld door de Gezondheidsraad voor het dilemma tussen
geïntegreerde eerstelijnszorg, marktwerking en keuzevrijheid voor de patiënt 16 .
9.4 Het zorgaanbod blijft op peil
Mede als gevolg van de marktwerking lijkt de zorg steeds meer onder druk te komen staan.
Als voorbeeld is reeds eerder in deze handreiking gegeven dat het bij sommige thuiszorgaanbieders
moeite kost verpleegkundige zorg van het juiste niveau te regelen. Ook in
verzorgingshuizen speelt deze problematiek met het verdwijnen van de verpleegkundigen
uit deze voorzieningen. Het leidt tot een taakverzwaring voor huisartsen en zet daarmee de
samenwerking onder druk.
Er moeten garanties zijn dat de benodigde verpleegkundige zorg geleverd kan worden en de
huisarts (en patiënt) moet(en) dit kunnen zonodig kunnen afdwingen.
9.5 Ondersteuning en facilitering
Ondersteuning en facilitering zijn wenselijk voor de organisatie van de samenwerking.
Die ondersteuning kan gevraagd worden aan:
Thuiszorgorganisaties
Enkele thuiszorgorganisaties hebben hier een actief beleid in. Zij faciliteren bijvoorbeeld het
overleg met huisartsen door organisatorische of secretariële ondersteuning of leveren projectleiding
bij het opzetten van een gezamenlijk project.
16
Gezondheidsraad 2004. European Primary Care.
| 52 Samenhangende zorg in de eerste lijn De as huisartsen - wijkverpleegkundigen 53 |