Alles wat je altijd al wilde weten over de sociale zekerheid in België

De verschillende takken van de sociale zekerheid
Gezinsbijslag
Zowel de werknemers, de zelfstandigen als de ambtenaren hebben recht op gezinsbijslag. Voor
wie in geen enkele Belgische, buitenlandse of internationale regeling kinderbijslag kan krijgen,
is er de “gewaarborgde gezinsbijslag” in het sociale bijstandssysteem (zie het hoofdstuk over
“sociale bijstand”).
De gezinsbijslag omvat de gewone kinderbijslag, de wezenbijslag, de forfaitaire bijslag voor
kinderen geplaatst bij een particulier, de bijkomende bijslagen (sociale bijslagen, bijslagen voor
kinderen getroffen door een aandoening of voor gehandicapte kinderen, leeftijdsbijslagen, de
toeslag voor eenoudergezinnen en een jaarlijkse bijslag bij de kinderbijslag), het kraamgeld
en de adoptiepremie. (De bedragen komen verder aan bod onder punt D. Soorten bijslag.) Er
bestaan drie betrokken personen in de gezinsbijslagregeling; namelijk de rechthebbende, het
rechtgevend kind en de bijslagtrekkende. We bespreken ze kort.
A. Rechthebbenden
De rechthebbende is diegene die het recht op gezinsbijslag doet ontstaan door zijn arbeid
als werknemer, zelfstandige of ambtenaar. Niet meer werkende personen, zoals werklozen,
gepensioneerden, zieken, invaliden, mensen in loopbaanonderbreking en gedetineerden,
hebben eveneens onder bepaalde voorwaarden recht op gezinsbijslag. Tevens kunnen
werklozen, gepensioneerden en invaliden als ze aan bepaalde voorwaarden voldoen, een
bijkomende bijslag bij de gewone kinderbijslag genieten. Daarnaast wordt er ook nog, onder
specifieke voorwaarden, een recht op gezinsbijslag toegekend aan de verlaten echtgeno(o)t(e),
de weduwe/weduwnaar (met overlevingspensioen), de student, de leerling, de jonge
werkzoekende tijdens de wachttijd, de persoon die verbonden is door een overeenkomst voor
beroepsopleiding in een onderneming en de gehandicapte.
Stel dat er meer rechthebbenden zijn binnen hetzelfde gezin, dan hanteert men een rangorde
om de uiteindelijke rechthebbende te bepalen, namelijk:
1. de wees;
2. diegene die voor de opvoeding van het kind instaat, heeft voorrang op diegene die niet voor
de opvoeding van het kind instaat;
3. vader > moeder > stiefvader > stiefmoeder > oudste rechthebbende;
4. Bij gezamenlijk ouderlijk gezag heeft een vader buiten het gezin steeds voorrang op een
moeder binnen het gezin.
Belangrijk hierbij is tevens dat de bepaling van de rechthebbende in principe ten voordele van het
kind is. Doordat je voor een eerste kind in het zelfstandigensysteem minder ontvangt dan in het
werknemerssysteem, zal een “werkneemster-moeder” (als ze meer dan halftijds tewerkgesteld
is) voorrang krijgen op een vader die zelfstandig is. Er bestaat dus binnen bepaalde perken een
voorrangsrecht van de werknemersregeling. De bepaling van de uiteindelijke rechthebbende is
belangrijk voor de uitbetaling van de gezinsbijslag.
In het stelsel van de werknemers moet iedere werkgever zich aansluiten bij een kinderbijslagfonds.
18