Alles wat je altijd al wilde weten over de sociale zekerheid in België

Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slowakije, Slovenië,
Spanje, Tsjechische Republiek, Verenigd Koninkrijk en Zweden, alsook Zwitserland)
Andere multilaterale overeenkomsten zijn afgesloten in internationale organisaties zoals de Internationale
Arbeidsorganisatie (zoals het Europees verdrag over de sociale zekerheid van arbeiders werkzaam bij
het internationaal vervoer) of de Raad van Europa (zoals de Europese overeenkomst inzake sociale
zekerheid).
Daarnaast bestaan er ook bilaterale overeenkomsten: België heeft overeenkomsten met Algerije,
Australië, Canada, Chili, Filippijnen, Israël, Japan, de Republieken van ex-Joegoslavië (Bosnië-Herzegovina,
Servië, Macedonië en Montenegro), Kongo (DR), Kroatië, Marokko, San Marino, Tunesië, Turkije en de
Verenigde Staten van Amerika.
Internationale overeenkomsten over sociale zekerheid bepalen drie toepassingsgebieden:
a) territoriaal: de bepalingen uit de overeenkomsten gelden alleen op het grondgebied van de
verdragsluitende landen zoals vastgelegd in de internationale overeenkomst.
b) materieel: de bepalingen gelden alleen voor de socialezekerheidstakken die in de overeenkomst
staan vermeld;
c) personeel: in het algemeen zijn de internationale overeenkomsten van toepassing op
- onderdanen van de verdragsluitende landen
- staatlozen
- vluchtelingen
Internationale overeenkomsten bevatten voorts bepalingen over de aanduiding van de toepasselijke
wetgeving, de toekenning van uitkeringen, maar ook regels om een onterechte cumulatie van
uitkeringen van dezelfde aard te vermijden.
Als voorbeeld nemen we de Europese Unie. De Europese verordeningen bevatten hoofdzakelijk
bepalingen over de toekenning van socialezekerheidsprestaties aan werknemers, zelfstandigen (nietwerknemers),
ambtenaren, studenten, onderdanen van een EU-lidstaat of vluchtelingen en staatlozen,
en aan hun gezinsleden.
Vanaf 1 juni 2003 zijn deze verordeningen ook van toepassing op de onderdanen van derde landen die
alleen vanwege hun nationaliteit nog niet onder deze bepalingen vallen, alsmede op hun gezinsleden
en nagelaten betrekkingen, mits zij legaal op het grondgebied van een lidstaat verblijven en zich in een
grensoverschrijdende situatie bevinden. Deze uitbreiding is nochtans niet van toepassing in Denemarken,
IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland.
C. Welke wetgeving is van toepassing
In het algemeen bepalen de internationale overeenkomsten over sociale zekerheid dat de werknemer
onderworpen is aan de wetgeving van het werkland, zelfs als de werknemer in een ander verdragsluitend
land woont, of als de werkgever of de bedrijfszetel zich op het grondgebied van een ander verdragsluitend
land bevindt.
Op die regel bestaat een belangrijke uitzondering: de detachering. Detachering betekent dat een
werknemer die gewoonlijk op het grondgebied van één land werkt, toch aan de socialezekerheidswetg
eving van dat verdragsluitend land blijft onderworpen, als hij door zijn werkgever naar een ander land
wordt gestuurd om er tijdelijk voor rekening van die werkgever tijdens een bepaalde periode te gaan
werken.
Bovendien kan iedereen die een beroepsactiviteit heeft buiten de Europese Economische Ruimte en
Zwitserland een bescherming inzake sociale zekerheid bekomen bij de Dienst voor de Overzeese Sociale
Zekerheid (DOSZ).
59