Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
2. Ongevallen met giftige stof in open lucht
10. Ongeval vervoer weg
Giftige stof weg
Scenario omschrijving
Scenario context:
Een tankwagen bevat maximaal 50 m3 van een (zeer) toxische stof. Gasvormige stoffen worden onder
een druk van 6 tot 7 bar vervoerd, uitgaande van een gemiddelde omgevingstemperatuur. Door
verschillende oorzaken kan de gevaarlijke stof vrijkomen; de wijze waarop is afhankelijk van de grootte
van het ontstane gat. Als de doorsnede meer dan 10 cm is vindt de ontsnapping in één keer of binnen
maximaal 10 minuten plaats: de emissie is instantaan. Bij een instantane emissie van tot vloeistof
verdicht gas wordt ervan uitgegaan dat 25% van de inhoud van een tankwagen direct overgaat in het
betreffende gas en zich zal verspreiden als een gaswolk. De resterende 75% komt
vrij als vloeistof; deze vormt een plas die zal verdampen (‘koudkoken’). Bij een kleinere opening of als er
een koudgekookte plas ontstaat is sprake van een continue emissie; Bij continue emissies is de
hoeveelheid stof die per seconde vrijkomt van belang, dit wordt het debiet of de bronsterkte genoemd en
uitgedrukt in kg per seconde.
Het effectgebied dat ontstaat is afhankelijk van de soort stof, de mate van toxiciteit, de
aggregatietoestand (gas of vloeistof*), het soortelijk gewicht van de stof (zwaarder of lichter dan lucht),
etc. Een stof met een relatief hoog soortelijk gewicht zal naar beneden uitzakken en zich vervolgens over
de grond verspreiden. Het uitzakken is in eerste instantie windonafhankelijk en de wolk kan zich enigszins
tegen de windrichting in verspreiden, daarna overheerst de invloed van de wind en zal deze de gaswolk
verder met de windrichting meebewegen. Hierdoor ontstaat een langgerekte gaswolk (‘sigaar’). Door de
vermenging met de buitenlucht zullen de concentraties in de wolk afnemen tot dat deze uiteindelijk is
‘opgelost’. Pas tijdens het incident kan een goede inschatting gemaakt worden van het getroffen
effectgebied door de Adviseur Gevaarlijke Stoffen (AGS) en/of de Meetplanleider (MPL).
* Een vloeistof kan zich verspreiden via watergangen of de riolering. Dergelijke verspreiding kan onder
andere leiden tot milieuschade of gevaar voor omwonenden.
Oorzaak:
Invloeden van buitenaf waardoor een flens van een geladen tankwagen afbreekt of een gat in de
reservoirwand ontstaat (bijvoorbeeld bij een aanrijding). Door de ontstane opening kan de stof
ontsnappen naar de buitenlucht. Gezien de zeer strenge veiligheidsvoorschriften en –maatregelen die
van toepassing zijn op het vervoer van gevaarlijke stoffen is de kans op een incident niet groot; - Intrinsiek
falen door constructiefout of slijtage.
Incident:
Gevolg:
- Moeilijk benaderbaar brongebied/slachtoffers op incident
- Bereikbaarheid richting het incident
- Uitstroom toxische stof
- Snelweg afgesloten
- Toxische wolk over woongebied/snelweg
- Verkeersproblemen buiten de snelweg
- Onrust onder de bevolking
- Overbelasting spoedeisende hulp
- Moeilijk benaderbaar effectgebied/slachtoffers
- Milieuschade 53
53 Bron: JBAS
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 141