Het grote risico van de zorg - Verpleegkundigen & Verzorgenden ...

TNO-RAPPORT | R08-509 | 031.12997 44
−
−
Het stimuleren van bewustwording in de organisatie. In het convenant wordt
gepropageerd dit op een participatieve manier aan te pakken. De WerkPlek-
Check* en het Rugboekje* worden in het convenant genoemd als instrumenten
om deze manier van werken te ondersteunen. Beide instrumenten zijn in het
voorjaar van 2002 aan de instellingen ter beschikking gesteld.
Werkboek met instrumenten. In september 2001 is een werkboek fysieke belasting
verspreid onder alle GGZ-instellingen. Daarin zijn onder andere opgenomen
de Praktijkrichtlijnen en de BeleidsSpiegel. De TilThermometer en de
PreGo! catalogus zijn daarna separaat verspreid. In het najaar van 2003 is de
TilKoffer verspreid onder de instellingen. In de TilKoffer zit wederom het werkpakket
fysieke belasting, de Praktijkrichtlijnen, de TilThermometer, de Werk-
PlekCheck en de PreGo! catalogus. Daarnaast bevat deze de TilSchijf, de
StatMan en een Rugboekje voor zorgverleners.
Mate van toepassing van maatregelen
Tijdens de convenantsperiode steeg het aantal instellingen dat de praktijkrichtlijnen
hanteert van 7% in 2001 naar 20% in 2004. Dit was nog steeds een relatief kleine
groep. Het gebruik van tilprotocollen was tijdens de convenantsperiode gedaald.
Omdat bij veel instellingen en werkzaamheden het gebruik van een tilprotocol niet
nodig is, is onduidelijk welk percentage van de doelgroep wel/niet een tilprotocol
gebruikt. Het percentage instellingen dat tilmiddelen heeft aangeschaft is tijdens de
convenantsperiode gestegen (26% in 2001, 37% in 2004), maar de Arbeidsinspectie
concludeerde in 2005 dat tilmiddelen niet of in onvoldoende mate gebruikt of
zelfs afwezig waren (Arbeidsinspectie, mei 2005). Voor wat betreft het aanbieden
van opleiding/training/inhoudelijke ondersteuning werd in de eindmeting van het
Arboconvenant geconcludeerd dat instellingen op dit punt slechts in beperkte mate
actief waren. In de eindmeting van het Arboconvenant zei 19% van de instellingen
te beschikken over een ErgoCoach. Over de toepassing van andere maatregelen
en instrumenten zijn geen cijfers beschikbaar.
Naar aanleiding van het Arboconvenant GGZ heeft de Arbeidsinspectie vanaf medio
2004 bijna alle instellingen in de sector geïnspecteerd. De inspectie van fysieke
belasting is beperkt gebleven tot instellingen waar intramurale zorg wordt verleend
aan demente bejaarden en psychiatrische patiënten, omdat fysieke belasting voor
dit type werk vooral relevant wordt geacht. In het inspectierapport werd geconstateerd
dat de situatie zorgwekkend is; bij alle onderzochte instellingen zijn overtredingen
geconstateerd. Men tilde nog steeds te veel en te zwaar en onderzocht onvoldoende
wat men kan doen om de fysieke belasting te verminderen (Arbeidsinspectie,
mei 2005).
5.2 Werkdruk
5.2.1 Blootstelling, klachten en verzuim
Psychische belasting is een belangrijk arbeidsrisico in de GGZ. Vooral de emotionele
belasting van medewerkers is erg hoog in vergelijking met andere
(zorg)sectoren. Een zeer groot deel (46%) van de WAO-instroom in de GGZ is een
gevolg van psychische klachten (Kemp e.a., 2006).
De meeste blootstellingsgegevens met betrekking tot werkdruk in de GGZ zijn niet
specifiek beschikbaar voor de groep verzorgenden en verplegenden, maar voor de
gehele sector. De cijfers van de Organisatie voor Strategisch Arbeidsmarktonderzoek
(OSA) beperken zich tot verzorgenden, verplegenden en agogisch werkenden.
Ze zijn verzameld met behulp van een schriftelijke enquête. In Tabel 5.2 zijn