Het grote risico van de zorg - Verpleegkundigen & Verzorgenden ...

TNO-RAPPORT | R08-509 | 031.12997 47
Buiten de maatregelen genoemd in het Arboconvenant hebben we geen andere
projecten en maatregelen op het gebied van werkdruk gevonden die specifiek voor
de GGZ zijn. Wel is er nog een project uitgevoerd om de bruikbaarheid van een
algemeen instrument, de Leidraad aanpak verzuim om psychische redenen, te onderzoeken
bij een aantal GGZ-instellingen.
−
Leidraad aanpak verzuim om psychische redenen*. In januari 2000 werd de
Commissie Psychische Arbeidsongeschiktheid (CPA) geïnstalleerd door de
Ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Sociale Zaken
(SZW). De CPA kreeg als opdracht om te komen tot een verbeterde aanpak
van psychische arbeidsongeschiktheid en verzuim wegens psychische aandoeningen.
In het najaar van 2001 heeft de CPA haar Leidraad ‘Aanpak verzuim
om psychische redenen’ gepubliceerd. De praktische bruikbaarheid van
de Leidraad is geëvalueerd binnen een aantal instellingen van de GGZ. Een
van de conclusies van het project was dat de dat de Leidraad voldoende aanknopingspunten
biedt om als instelling het verzuim om psychische redenen
aan te pakken.
Mate van toepassing van maatregelen
Tijdens de eindmeting van het Arboconvenant bleek dat 40% à 45% van de instellingen
de monitor psychische belasting te hebben uitgevoerd. Ook blijkt dat in 88%
van de instellingen leidinggevenden een opleiding hadden gevolgd om hun medewerkers
te coachen. Over de implementatie van andere maatregelen of instrumenten
zijn geen cijfers bekend. Ook de Arbeidsinspectie concludeerde in 2005 dat er
geen inzicht is verkregen in welke mate er al werkdrukonderzoeken waren uitgevoerd
en maatregelen getroffen (Arbeidsinspectie, mei 2005).
5.3 Agressie en geweld
5.3.1 Blootstelling, klachten en verzuim
Agressie en geweld vormen een belangrijk arbeidsrisico binnen de GGZ. Het kan
gaan om fysiek, psychisch of verbaal geweld. Agressie en geweld zijn problemen
die duidelijk zichtbaar zijn en daarom ook de nodige aandacht krijgen.
In het kader van het Arboconvenant GGZ zijn in 2004 (evenals in 2003) de medewerkers
geraadpleegd over de blootstelling aan agressie en geweld. Hieronder
worden de resultaten beschreven. De resultaten hebben betrekking op alle GGZmedewerkers
en niet alleen op de verpleegkundigen en verzorgenden.
Lichamelijke agressie
Lichamelijke agressie is in de medewerkersraadpleging als volgt gedefinieerd: situaties
tijdens het werk waarin men lichamelijk agressief was tegen de medewerker,
ongeacht of de medewerker daarbij verwondingen opliep. Dat wil zeggen: de medewerker
is geslagen, bespuugd, geschopt, vastgegrepen, met voorwerpen bekogeld,
gebeten, gekrabd, geduwd, gestoken of gestompt. Ook gaat het hier om ongewenste
seksuele handtastelijkheden.
Het merendeel van de medewerkers (63%) had in het afgelopen jaar niet te maken
gehad met lichamelijke agressie. Het overige deel (37%) had hier één of meerdere
keren mee te maken gehad. Eén op de tien medewerkers (9%) zei zelfs maandelijks
of wekelijks bloot te staan aan lichamelijke agressie. In de meeste gevallen
waren de daders cliënten/patiënten.