Het grote risico van de zorg - Verpleegkundigen & Verzorgenden ...

TNO-RAPPORT | R08-509 | 031.12997 88
der het geval. Maatregelen op het gebied van emotionele belasting in de GGZ verdienen
daarom aandacht in de toekomst.
9.2.3 Agressie en geweld
Agressie en geweld komt relatief veel voor in de zorg, vooral in de GGZ, de ambulancezorg
en de gehandicaptenzorg. Dit arbeidsrisico leidt over het algemeen nauwelijks
tot ziekteverzuim maar kan wel leiden tot minder goed functioneren en minder
plezier in het werk.
Met het zorg-brede project Veiligezorg in de ziekenhuissector zijn diverse instrumenten
beschikbaar gekomen. Ook zijn er procedures voor het alarm slaan, adequate
alarm opvolging en melding van incidenten. Daarnaast zijn er door veel medewerkers
uit de verschillende sectoren trainingen gevolgd gericht op omgaan met
agressie en geweld.
Voor de toekomst is verdere invoering van beschikbare maatregelen van belang,
vooral wat betreft melding van incidenten en training van de medewerkers, aanwezigheid
van alarmsystemen en –procedure en voorhanden hebben van een agressieprotocol.
Het project Veiligezorg en de daarin ontwikkelde instrumenten kan
daarbij een belangrijke rol spelen.
In de verpleeg- en verzorgingshuizen en in de gehandicaptenzorg is er in de convenantsperiode
(met succes) veel aandacht besteed aan de aanpak van agressie
en geweld. Maar met trends in de zorgverlening, zoals een verschuiving naar meer
zorg in de wijk, kunnen nieuwe problemen zich voordoen. Een continue monitoring
van de problematiek en afstemming van de aanpak is daarom nodig.
In de ambulancezorg werkt men aan een eigen registratiesysteem dat eind 2008
gevuld moet gaan worden. Dit systeem is bedoeld voor monitoring en benchmarking
en sluit aan op dat van de ziekenhuizen. Ook zijn vanuit de Nederlandse Vereniging
van Gemeenten (VNG) recentelijk instrumenten beschikbaar gekomen. Het
lijkt zinvol om na te gaan of er ook aansluiting met de andere zorgsectoren en met
het project Veiligezorg zinvol is.
Gezien de blootstelling aan dit risico en het effect op verzuim, alsmede de reeds
beschikbare maatregelen en projecten op dit gebied, staat agressie en geweld niet
bovenaan de prioriteitenlijst. Echter, dit probleem is wel erg zichtbaar, vervelend
voor werknemers en mede bepalend voor de aantrekkelijkheid van het beroep en
verdient om die reden wel aandacht. In elk geval lijkt het zinvol om na te gaan of het
zinvol is om het project Veiligezorg verder uit te rollen in de hele zorgsector.
9.2.4 Prikaccidenten
Prikaccidenten kunnen voorkomen bij verpleegkundigen en verzorgenden in ziekenhuizen,
maar ook in andere zorgsectoren. De frequentie van prikaccidenten is
echter niet precies bekend, omdat deze nog niet consequent landelijk geregistreerd
worden. De cijfers die wel beschikbaar zijn, vormen waarschijnlijk een onderrapportage.
Vooral in ziekenhuizen zijn er bij arboprofessionals veel instrumenten en protocollen
bekend om de risico’s op prikaccidenten en schadelijke gevolgen daarvan te
minimaliseren. Voor andere zorgsectoren is de bekendheid hiermee niet duidelijk.
Mogelijk zijn de instrumenten en protocollen uit de ziekenhuizen ook in andere
zorgsectoren, wellicht met enige aanpassing, goed toepasbaar.
Ook is er nog veel verbetering mogelijk in veiligheidsmaterialen, zeker als wordt
vergeleken met andere landen. Daarom voeren het Ministerie van VWS, V&VN en
het NHC onderzoek uit naar veiligheidsmaterialen voor onder meer prikaccidenten.
Zo wordt onder andere nagegaan wat er op de markt is voor welke doelen en doelgroepen
en wat de kosten en baten (daling van accidenten) van de materialen zijn.