Het grote risico van de zorg - Verpleegkundigen & Verzorgenden ...

TNO-RAPPORT | R08-509 | 031.12997 56
cliënten met overgewicht maakt de handelingen extra zwaar. Deze groep zal naar
verwachting de komende jaren toenemen (Arbeidsinspectie, mei 2007b).
Om de fysieke belasting in de gehandicaptenzorg te vergelijken met andere zorgsectoren
kunnen de cijfers van het Trendrapport aanbod van arbeid in zorg en welzijn
uit 2003 gebruikt worden (Bekker e.a., 2004). Hieruit blijkt dat 46% van de verzorgenden,
verpleegkundigen en agogisch werkenden in de gehandicaptenzorg
hun werk als lichamelijk zwaar kenmerkten. Dit is lager dan in de totale zorgsector,
waar dit percentage op 66% ligt.
6.1.2 Maatregelen fysieke belasting
De volgende maatregelen en instrumenten zijn, vooral vanuit het Arboconvenant,
door de gehandicaptenzorg ontwikkeld (dan wel overgenomen uit andere zorgsectoren
of aangepast aan de gehandicaptenzorg) ter vermindering van fysieke belasting
(van de met een * gemarkeerde instrumenten is een korte beschrijving op genomen
in bijlage A):
− Werkpakket ‘Pakketje Gezond’*. Concrete handreikingen en instrumenten om
fysieke overbelasting weg te nemen. Het pakket bestaat uit Praktijkrichtlijnen,
instrumenten en hulpmiddelen.
− Quickscan fysieke belasting. De (tijdelijke) mogelijkheid om tegen gereduceerd
tarief door een extern bureau de risico’s in kaart te laten brengen.
− Rugboekje* zorgverleners in de gehandicaptenzorg. Beschrijft de Praktijkrichtlijnen
voor zorgverleners om de rugbelasting te verminderen.
− Het hulpmiddelenboekje voor zorgverleners*. Een compact overzicht van
hulpmiddelen, hoe ze eruit zien, wanneer ze wel en niet gebruikt kunnen worden,
hoe ze te verkrijgen zijn etc.
− Tilprotocollen. Het tilprotocol is een formulier waarop per cliënt is aangegeven
hoe een transfer of een andere fysiek belastende handeling moet worden uitgevoerd.
− Arbowerkpakket Beestenboel - fysieke belasting*. Arbobreed werkpakket bestaand
uit praktische hulpmiddelen, folders, posters en werkbladen. Op het
gebied van fysieke belasting zijn er aparte werkbladen.
Naast het convenant hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden:
− Bijdrageregeling aanpak fysieke belasting. Deze regeling (ook wel ‘Tilregeling’
genoemd) is in 2000 afgesloten door de werkgevers en bood instellingen financiële
ondersteuning bij aanschaf van (til)hulpmiddelen en andere maatregelen
om de fysieke belasting te verminderen.
− Project Ergocoaches. De taak van ergocoaches is om – naast het eigenlijke
werk – binnen afdelingen aandacht te krijgen voor vermindering van de fysieke
belasting binnen het team waar de ergocoach zelf werkzaam is. Dit zorgbrede
project, uitgevoerd door Sectorfondsen Zorg en Welzijn, heeft een positieve
impact gehad op de effectiviteit van het Arboconvenant.
Eind 2007 is de Arbeidsinspectie een nieuw inspectieproject gestart waarvan de
rapportage nog niet beschikbaar is. In het kader van dat project heeft zij de brochure
‘Arbeidsrisico’s in de gehandicaptenzorg’ ontwikkeld en verspreid in de sector.
Deze brochure bevat informatie over fysieke belasting, agressie en geweld, biologische
agentia (waaronder prikaccidenten) en bedrijfshulpverlening voor het management
in de gehandicaptenzorg. Er staat in:
− welke verplichtingen werkgevers hebben;
− hoe een inspectie verloopt;
− de belangrijkste arbeidsrisico's uitgewerkt;