Het grote risico van de zorg - Verpleegkundigen & Verzorgenden ...

TNO-RAPPORT | R08-509 | 031.12997 82
Andere initiatieven met betrekking tot agressie en geweld:
− Protocollen. In de CAO voor de thuiszorg zijn afspraken gemaakt voor protocollen
voor hoe om te gaan met agressie en geweld.
8.4 Prikaccidenten
Er zijn geen representatieve gegevens beschikbaar over het voorkomen van prikaccidenten
in de thuiszorg. Uit een onderzoek van Vos e.a. (2006) bleek dat er in
de thuiszorg in een jaar tijd (vanaf februari 2004) 31 incidenten waren gemeld (van
de 144 meldingen buiten de ziekenhuizen). Dit geeft aan dat prikaccidenten wel
degelijk voorkomen in de thuiszorg. Een goede afhandeling van de incidenten ontbreekt
vaak nog. Dit heeft te maken met het feit dat men zelfstandig werkt en
steeds meer medisch technische handelingen moet uitvoeren. Voor testen van
bronnen moeten ze daarvoor een externe partij inschakelen of bij een ziekenhuis
langs gaan (persoonlijke mededeling, dhr. P. van Wijk).
Meer informatie over prikaccidenten is te vinden in paragraaf 3.4.
8.5 Cytostatica
8.5.1 Blootstelling, klachten en verzuim
De toepassing van cytostatica in de thuiszorg is een relatief nieuw fenomeen. Mensen
worden eerder ontslagen vanuit het ziekenhuis en worden dan verder thuis nabehandeld.
Echter ook als de toediening van cytostatica in het ziekenhuis plaats
vindt, kan er sprake zijn van blootstelling in de thuissituatie via zweet, urine en
braaksel. Volgens een onderzoek naar blootstelling aan cytostatica buiten ziekenhuizen
van de Universiteit Utrecht wordt het aantal blootgestelden in de thuiszorg
geschat op meer dan 5.000 tot 10.000. Slechts een derde van de thuiszorginstellingen
kon informatie geven over het aantal cliënten dat chemotherapie krijgt (thuis of
in het ziekenhuis). Dat heeft tot gevolg dat veel verpleegkundigen en verzorgenden
niet kunnen weten dat zij hiermee in aanraking komen, en dus ook geen beschermende
maatregelen kunnen nemen (Meijster e.a., 2006). Ook de Arbeidsinspectie
concludeert dat de bekendheid met de risico’s onvoldoende is, ondanks het feit dat
er wel protocollen zijn (Arbeidsinspectie, 2006).
In een notitie van het Verpleegkundig Netwerk Thuiszorg Oncologie wordt ook gesteld
dat het moeilijk is om een inschatting te maken van het aantal daadwerkelijk
blootgestelde mensen in de thuiszorg. Zij schatten dat het om duizenden werknemers
gaat. Bovendien vermoeden zij dat het aantal blootstellingsmomenten minder
zal zijn dan bij oncologieverpleegkundigen in de thuiszorg, maar dat het niveau van
blootstelling hoger zal zijn, omdat men zich in de thuiszorg minder bewust is van
mogelijke gezondheidsrisico’s en daardoor minder gebruik zal maken van beschermingsmiddelen.
8.5.2 Maatregelen cytostatica
In het Arboconvenant voor de thuiszorg zijn de risico’s in verband met cytostatica
niet als aandachtspunt opgenomen. Er zijn dan ook geen maatregelen voorgesteld.
Door het Integraal Kankercentrum Amsterdam (IKA) wordt wel aandacht besteed
aan het omgaan met cytostatica. Vanuit het IKA is er een notitie geschreven voor
de thuiszorginstellingen (IKA, 2006):
− Veilig werken met cytostatica en uitscheidingsproducten thuis. In deze notitie
wordt gewezen op de risico’s in de thuiszorg van het werken met cytostatica en