Het grote risico van de zorg - Verpleegkundigen & Verzorgenden ...

TNO-RAPPORT | R08-509 | 031.12997 59
Mate van toepassing van maatregelen
Uit de eindmeting van het Arboconvenant (Nefs en Tissing, 2005) blijkt dat 44% van
de instellingen op een of andere wijze de werkdruk in kaart had gebracht, maar
door slechts 8% van de instellingen werd het werkdrukalarm gebruikt. Bij een tussenmeting
was 22% van het management getraind in het managen van werkdruk
bij medewerkers en hen zelf. Tenslotte blijkt uit de eindmeting dat 55% van de instellingen
richtlijnen had ontwikkeld.
6.3 Agressie en geweld
6.3.1 Blootstelling, klachten en verzuim
Uit een onderzoek naar agressie en geweld onder verpleegkundigen en verzorgenden
in het algemeen bleek dat 56% van de respondenten uit een gehandicaptenzorg
instelling in het jaar voorafgaand aan het onderzoek 10 keer of vaker agressie
hadden ervaren. Dit is vaker dan gemiddeld (38%) voor de verpleging en verzorging.
Ook viel op dat mannen vaker zeiden met agressie te maken te hebben gehad
dan vrouwen en dat werknemers tussen 26-35 jaar vaker zeiden met agressie geconfronteerd
te zijn geweest dan gemiddeld (Noordam en De Vries, 2006).
Uit het inspectieproject van de Arbeidsinspectie (2005) bleek dat agressie en geweld
bij 62% van de RI&E’s als knelpunt naar voren kwam en seksuele intimidatie
bij 44%. De inspecteurs oordeelden dat in de RI&E bij 29% van de instellingen onvoldoende
aandacht was besteed aan agressie & geweld en bij 11% van de instellingen
te weinig aandacht was besteed aan seksuele intimidatie.
6.3.2 Maatregelen agressie en geweld
Uit de eindmeting van het Arboconvenant (Nefs en Tissing, 2005) bleek dat 61%
van de instellingen gedragscodes hadden opgesteld voor alle betrokken partijen.
Agressieprotocollen voor agressieve incidenten waren opgesteld door 60% van de
instellingen, een centraal meld- en registratiesysteem bij 98% en georganiseerde
opvang van medewerkers bij incidenten bij 65% van de instellingen.
De volgende maatregelen en instrumenten zijn, ondermeer in het kader van het
Arboconvenant, op het gebied van agressie en geweld ontwikkeld (dan wel overgenomen
uit andere zorgsectoren of aangepast aan de gehandicaptenzorg) (van de
met een * gemarkeerde instrumenten is een korte beschrijving op genomen in bijlage
A):
− Agressie evaluatieformulier SOAS* (Staff Observation Aggression Scale). Registratie-
en analysesysteem voor agressie-incidenten.
− Agressie! Werkpakket Gehandicaptenzorg*. Werkpakket met voorbeeldprotocollen
en handreikingen om agressie op te sporen. Aan het eind van de convenantsperiode
werd deze gebruikt door 47% van de instellingen.
− Quick Scan agressie. Instellingen konden tegen gereduceerd tarief het risico in
kaart laten brengen door een extern bureau; hiervan werd aan het eind van de
convenantsperiode gebruikt door 6% van de instellingen gebruik gemaakt.
− Arbowerkpakket Beestenboel – werkbladen agressie*. Arbobreed werkpakket
bestaand uit praktische hulpmiddelen, folders, posters en werkbladen. Voor
agressie zijn aparte werkbladen ontwikkeld.
Mate van toepassing van maatregelen
Het agressie evaluatieformulier SOAS werd bij de eindmeting van het convenant
door 21% van de instellingen gebruikt. Door 47% van de instellingen werd het
agressie werkpakket gebruikt. Slechts 6% van de instellingen heeft gebruik ge-