IN 3, oktober 2009 - Internationale Vereniging voor Neerlandistiek

te lang duurt voordat Nederlandse boeken uitverkocht zijn. Ik ken maar twee
titels die een herdruk hebben beleefd, Nootebooms Rituelen en Verheuls Villa
Bermond, maar dat zijn uitzonderingen, want in de regel is het al moeilijk
genoeg één oplage te verkopen. Het zijn hoofdzakelijk kleine uitgeverijen (op
‘Azbooka’ na), waarvoor de subsidie van het Nederlandse Productiefonds of het
Vlaamse Fonds voor de Letteren een grote rol speelt. Heel vaak beslissen ze tot
een publicatie op basis van hun indrukken op de Frankfurter Buchmesse,
waarbij ze onder meer op Engelse, Duitse en Franse vertalingen van een bepaald
boek letten. Verder zijn persoonlijke inzet van geïnteresseerde opdrachtgevers
(bijvoorbeeld van de Nederlandse Consul Generaal voor de Zeeverhalen door M.
Biesheuvel 2008) en persoonlijke contacten met de vertalers (meestal vertrouwt
een uitgever maar één vertaler die hij persoonlijk kent) heel erg belangrijk. In
boekwinkels staan Nederlandse boeken meestal op dezelfde plank als Scandinavische,
maar nooit meer dan twee tegelijk.
Er wordt tamelijk veel non-fictie vertaald, onder andere over onderwerpen die
met Rusland te maken hebben, zoals over de dichter J. Brodsky (Verheul 2002)
en de anatoom Frederik Ruysch, wiens preparaten Peter de Grote voor het eerste
Russische museum ‘Kunstkamera’ kocht (Kooijmans 2008). Dit soort boeken
wordt overigens meestal wel snel verkocht.
Zoals men uit deze opsomming kan concluderen, verschijnen er Russische
vertalingen van Nederlandse en Vlaamse boeken voor volwassenen en voor
kinderen, vooral van moderne, maar ook van oudere auteurs, zowel proza als
poëzie, zowel fictie als non-fictie. Zelfs Fokke & Sukke hebben onlangs Russisch
leren spreken en oogstten meteen enorm succes (zie het boekje Fakko en Sakko
verliezen de hoop niet, 2006). Op het ogenblik zijn er veel mogelijkheden om
Nederlandse boeken te vertalen en uit te geven, waarvan wij, de vertalers, dan
ook dankbaar gebruikmaken.
De Nederlandse literaire canon en Russische vertalingen
In 2002 heeft de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde de ‘Nederlandse
literaire canon’ gepubliceerd. 4 Het is interessant de eerste vijftien auteurs van de
Nederlandse literaire canon onder de loep te nemen en na te gaan of men hun
werken in het Russisch kan lezen:
1. Multatuli: in totaal éénenveertig publicaties vanaf 1896, de laatste druk van
Max Havelaar 1959 (oplage 165.000 ex.).
2. Joost van den Vondel: in totaal acht publicaties vanaf 1712 waaronder een
apart boek van 572 pagina’s (Vondel 1988, oplage 50.000 ex.). Vertalingen van
Winius (1674), Korsakov (1839), Vitkovsky (1988).
3. W.F. Hermans: slechts twee korte verhalen gepubliceerd (Hermans 1971,
1981). Een Russische vertaling van Nooit meer slapen was een poos lang te
lezen op internet wat in strijd was met de auteursrechten. Maar het is nog niet
gelukt de toestemming van de erven te krijgen om de vertaling te publiceren.
4. De auteur Van den vos Reinaerde: niet vertaald.
15