hoe werkt een gemeente - Vereniging van Nederlandse Gemeenten

manier komt volgens de Commissie Elzinga de lokale politiek (weer) midden in de lokale samenleving te
staan.
Door middel van haar kaderstellende taak kan de raad invloed uitoefenen op de wijze waarop het college
de bestuurstaak verricht. De raad beschikt daarvoor over een aantal instrumenten: verordeningen, plannen
en de jaarlijkse begroting.
De controlerende taak van de raad vormt het sluitstuk in de bestuurlijke verhouding tussen raad en college.
Om die controlerende taak te kunnen waarmaken, beschikt de raad over behoorlijk wat instrumenten.
Voorbeelden daarvan zijn de inlichtingenplicht van het college in de richting van de raad, het recht van de
raad om een onderzoek in te stellen naar het door het college gevoerde bestuur, het vaststellen van
gedragscodes voor leden van het college, de budgetbevoegdheid van de raad en de bevoegdheid van de
raad een rekenkamer in te stellen.
Besluiten van de raad moeten worden ondertekend door de burgemeester als voorzitter van de raad en de
griffier.
Het college van burgemeester en wethouders
Wethouders worden benoemd door de raad. Als één van de raadsleden tot wethouder wordt benoemd
verliest hij zijn raadslidmaatschap. Het aantal wethouders van een gemeente is, net als het aantal
raadsleden, afhankelijk van het aantal inwoners van die gemeente. Het zijn er minimaal 2 en maximaal 9,
ervan uitgaande dat sprake is van fulltime wethouders. Het wethouderschap kan ook in deeltijd worden
vervuld. Dan kan het aantal wethouders afwijken van de hiervoor genoemde getallen.
Wethouders hoeven, anders dan leden van de raad, bij hun benoeming niet per sé ingezetene van de
gemeente te zijn. Wel rust in zo’n geval op een nieuwe wethouder de plicht zich alsnog in de gemeente te
vestigen.
De vergaderingen van het college zijn niet openbaar. Ze vinden, als regel, eenmaal per week plaats.
Binnen het college wordt beslist op basis van meerderheid van stemmen waarbij geldt dat de stem van de
voorzitter van het college dubbel telt als de stemmen staken.
Het college heeft één taak. Maar niet de minste: bestuursbevoegdheden uit te oefenen. In de praktijk levert
het begrip ’bestuursbevoegdheden’ vaak problemen op. Wat moet je daaronder verstaan? Als vuistregel
geldt de volgende definitie ’Bij bestuursbevoegdheden gaat het om uitvoerende bevoegdheden,
bevoegdheden tot het nemen van concrete beslissingen en de vaststelling van beleidsregels’.
Binnen het college heeft iedere wethouder zijn eigen taakgebied, ook wel portefeuille genoemd.
Onderwijs, openbare werken, financiën, huisvesting, sport en cultuur zijn voorbeelden van portefeuilles.
Personeel en Organisatie is een ander voorbeeld.
Een wethouder heeft wettelijk gezien geen enkele bevoegdheid. In de gemeente zijn drie bestuursorganen
die bevoegd zijn besluiten te nemen: de raad, de burgemeester en het hele college. Ieder bestuursorgaan
mag alleen besluiten nemen waartoe het bevoegd is. In de Gemeentewet zie je bij de artikelen over de
burgemeester en over het college welke bevoegdheden zij hebben en waarover ze dus besluiten mogen
nemen.
Collegebesluiten moeten altijd worden ondertekend door de burgemeester en de gemeentesecretaris. Het
college en de burgemeester kunnen ambtenaren wel bij mandaat toestemming geven om met name
genoemde typen besluiten te nemen en dus ook te ondertekenen. Dat gebeurt dan door vermelding van het
11