hoe werkt een gemeente - Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Een vast stramien om het lokale overleg te organiseren kan ik je niet bieden. Daarvoor is elke lokale
situatie in gemeenten te divers voor. Maar denk er aan: er zijn wel verplichtingen over het op lokaal
niveau te voeren overleg die nagekomen moeten worden.
Zo noem ik de verplichting om over bepaalde zaken advies van de ondernemingsraad te vragen. En wel op
een zodanig moment dat het advies van invloed kan zijn op de besluitvorming. Op sommige onderwerpen
dicht de Wet op de ondernemingsraden de ondernemingsraad instemmingsrecht toe. Zie in het bijzonder
de artikelen 25 en 27 van de Wet op de ondernemingsraden.
Let voor wat betreft het overleg met de ondernemingsraad op een bijzondere bepaling die zich speciaal
richt op overheidsland. Het gaat daarbij om de bepaling in de Wet op de ondernemingsraden over wat
wordt genoemd ’het primaat van de politiek’: artikel 46d, onderdeel b. In de kern van de zaak samengevat
komt die bepaling er op neer dat er niet met de ondernemingsraad overlegd hoeft te worden over besluiten
die gaan over de publiekrechtelijke vaststelling, het beleid en de uitvoering van taken van
publiekrechtelijke lichamen. Een gemeente is zo’n publiekrechtelijk lichaam. Over de gevolgen die
verbonden zijn aan de hier bedoelde besluiten voor de werkzaamheden van de in een gemeente werkzame
personen moet wél met de ondernemingsraad worden overlegd, daarover geen misverstand!
Toch is ook hier sprake van spanning tussen wat de wet letterlijk bepaalt en wat de praktijk is, soms zelfs
als gevolg van rechterlijke beslissingen. Het in de voorgaande alinea genoemde artikel bepaalt dan wel dat
er geen overleg gevoerd hoeft te worden als het politiek primaat speelt, maar toch heeft de Hoge Raad
gesteld dat het voor de hand ligt dat de ondernemingsraad in een zo vroeg mogelijk stadium wordt
betrokken bij het voorgenomen besluit, zelfs als er formeel geen verplichting toe is. Ook de minister van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft dat gezegd naar aanleiding van een evaluatie van de
werking van de Wet op de ondernemingsraden bij de overheid. Kennelijk vinden zij het hoe dan ook van
belang dat de (vertegenwoordigers van de) medewerkers op zijn minst hun ideeën over het voorgenomen
besluit moeten kunnen geven zodat daar rekening mee kan worden gehouden.
Ook hoofdstuk 12 van de CAR-UWO (Overleg met vakorganisaties van overheidspersoneel) bevat een
verplichting. Over, wat daar wordt genoemd, ’alle aangelegenheden van algemeen belang voor de
rechtstoestand van de ambtenaren met inbegrip van de algemene regels volgens welke het
personeelsbeleid zal worden gevoerd’ moet overeenstemming met de bonden worden bereikt.
Bedenk dat de ondernemingsraad en de Commissie voor Georganiseerd Overleg snel in elkaars vaarwater
terecht kunnen komen. Niet voor niets heeft het LOGA geadviseerd daar afspraken over te maken! Ook
anno 2009 is de LOGA-circulaire van 8 juli 1999 (!!) nog altijd van belang (CvA/LOGA 99/11, Lbr.
99/114, ARZ/19999003905). Sla die circulaire er zeker eens op na. Als de bedoelde afspraken er niet zijn,
bevorder dan ten spoedigste de totstandkoming ervan. Het hoeft, zoals de LOGA-partners toen hebben
geschreven, geen hele lijst van onderwerpen te zijn. En voor het geval er al afspraken zijn gemaakt: prent
ze in je hoofd en handel ernaar!
Zie, zo heb ik geleerd, goed overleg met de ondernemingsraad en de Commissie voor Georganiseerd
Overleg als een groot goed. Vruchtbaar samenwerken met ondernemingsraad en Commissie voor
Georganiseerd Overleg is buitengewoon waardevol. Investeer daarin. Het bevordert, in hoge mate, de
acceptatie van lokale P&O-beleidskeuzes.
Op een andere plaats in dit boekje sta ik stil bij de verhouding tussen jou als P&O-er en het management.
Eén van de aspecten die daarbij aan de orde komt: het management is verantwoordelijk voor de uitvoering
van het P&O-beleid en jij, als P&O-er, voor de advisering erover. Althans, dat is mijn opvatting. En
vanuit die opvatting is er niets méér voor de hand liggend dan dat management een stevige rol te geven bij
17