hoe werkt een gemeente - Vereniging van Nederlandse Gemeenten

6. De CAR en UWO
Ik meldde het hiervoor al: elke gemeente is werkgever. Binnen een gemeentelijk organisaties is dat het
college van burgemeester en wethouders en voor de griffie de gemeenteraad. Op grond van artikel 160 van
de Gemeentewet is het college bevoegd om de arbeidsvoorwaardenregelingen voor het gemeentepersoneel
vast te stellen. Het college is dus de formele werkgever van elke gemeenteambtenaar die door het college
wordt benoemd. Daarop geldt in elke gemeente in elk geval één uitzondering. De werkgever van de
griffier en de medewerkers van de griffie, het ambtelijk apparaat van de gemeenteraad, is de raad. In een
enkele gemeente komt het voor dat een speciale commissie de werkgeversrol voor een bepaalde groep van
ambtenaren vervult. Soms is dat het presidium, soms ook een afzonderlijke werkgeverscommissie.
Zichzelf respecterende werkgevers doen hun best te beschikken over een goed pakket
arbeidsvoorwaarden. Zo ook gemeentelijke werkgevers. Veel van de arbeidsvoorwaarden in de sector
gemeenten zijn gelijk. Ze zijn opgenomen in de CAR-UWO: de Collectieve ArbeidsvoorwaardenRegeling
(CAR) met bijbehorende UitWerkingsOvereenkomst (UWO): de model-cao voor gemeenten.
Kennis van op zijn minst de essenties van de CAR-UWO is voor elke P&O-er in gemeenteland een must.
Afhankelijk van je concrete werkinhoud zal met kennis van de essenties niet volstaan kunnen worden. In
een aantal gevallen zul je echt de diepte in moeten. Bedenk daarbij dat aan de CAR-UWO ook een
artikelsgewijze toelichting is verbonden.
Elke gemeentelijke werkgever is verplicht de bepalingen van de CAR te hanteren. Alleen de G4
(Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) mogen op onderdelen nog afwijken. De G4 zijn in elk
geval verplicht om de CAR-bepalingen te hanteren over de primaire loonontwikkeling, de arbeidsduur en
de bovenwettelijke aanspraken bij ziekte, werkloosheid en arbeidsongeschiktheid als gevolg van een
dienstongeval.
Voor de UWO-bepalingen geldt dat gemeenten verplicht zijn die te volgen voor zover gemeenten daartoe
zelf hebben besloten. Het overgrote deel van de gemeenten heeft dat overigens gedaan. De overige
gemeenten zijn zogenaamde ‘volgers’. Dat houdt in dat zij de UWO-artikelen altijd overnemen in de
lokale arbeidsvoorwaardenregeling, tenzij ofwel de werkgever dan wel de plaatselijke
vakbondsvertegenwoordiger in het Georganiseerd Overleg aangeven dat een aanpassing aan de
plaatselijke situatie wenselijk is.
Het gemak dient de mens. Gemeenten die zich aangesloten hebben bij de UWO hebben zichzelf, naar mijn
mening dan toch, een grote dienst bewezen. Ze hebben er door hun aansluiting voor gezorgd dat grote
delen van de arbeidsvoorwaarden in de hele sector gemeenten gelijkluidend zijn. Dat is een bijdrage aan
het collectief. Ze hebben zich ook individueel een dienst bewezen. Ze hoeven namelijk over de in het
LOGA bereikte resultaten niet afzonderlijk met de vakorganisatie te onderhandelen. Sterker, ze mogen het
op grond van het LOGA-protocol niet eens.
Het onderscheid tussen bepalingen van de CAR en UWO is eenvoudig vast te stellen. Let daarvoor op de
wijze van nummering van de artikelen. Bepalingen van de CAR zijn altijd samengesteld uit twee cijfers
gescheiden door een dubbele punt. Het cijfer voor de dubbele punt correspondeert met het hoofdstuk van
de CAR waarin de bepaling een plaats heeft. Het cijfer achter de punt is het artikelnummer. Bijvoorbeeld
’2:4 CAR’ wil zeggen het 4 e artikel van de CAR in hoofdstuk 2. De inhoud van veel CAR-artikelen is
nader uitgewerkt in UWO-artikelen. Of dat het geval is, is ook eenvoudig vast te stellen. Elk artikel van de
UWO bestaat namelijk uit drie cijfers, gescheiden door twee dubbele punten. Bijvoorbeeld ’2:5:3 UWO’.
De systematiek van nummering is gelijk aan die van de CAR. In ’2:5:3 UWO’ is de 3 e
uitwerkingsbepaling opgenomen van het 5 e artikel van hoofdstuk 2 van de CAR.
19