1801 Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Wingene Ontwerp in ...

SumResearch / Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Wingene – informatief gedeelte
3.2.2 Regionale woningmarkten: alternatieve methodiek voor het bestuderen van de nederzettingsstructuur
Als gevolg van een stille metamorfose ontstaat er een nieuw beeld over de dorpen en steden in Vlaanderen. Kenmerkend daarbij is
de steeds verder toenemende afstand tussen activiteitencentra. Deze metamorfose dringt, hetzij gedeeltelijke, hetzij volledige
nieuwe referentiekaders op om een zo best mogelijke manier een ruimtelijk beleid te voeren.
Aan de basis van deze metamorfose liggen geografische integratie en differentiatie door schaalvergroting. ‘Schaalvergroting’ is
een algemene maatschappelijk tendens, een megatrend6. Daarbij zijn integratie en differentiatie de processen waar het om gaat.
“Integratie houdt de overgang in van autonomie naar specifieke positie binnen een groter geheel, hetgeen de mogelijkheid opent tot
specialisatie. Er treedt bij wijze van spreken een soort taakverdeling in groter verband op. Differentiatie impliceert dan een
gelijktijdige uitsortering van bewoners, werknemers, gebruikers, klanten, e.d. “ (Saey P., 1997).
Deze megatrends beïnvloeden zowel de feitelijke toestand van het platteland als de manier waarop we erover denken. Het vroegere
beeld van het dorp was een uniform beeld. Karakteristiek was het grote belang van het lokaal voorzieningenniveau en de lokale
werkgelegenheid. Het veranderende beeld is er een van een nieuwe verscheidenheid en voltrekt zich in drie dimensies. Landelijke
woondorpen evolueren van:
- autonoom dorp naar woondorp;
- een dorp met een heterogene bevolkingssamenstelling naar een dorp met een homogene bevolkingssamenstelling;
- traditionele dorpsbinding (‘geworteldheid’) naar moderne dorpsbinding (‘dorpstrots’).
Samenvattend onderscheiden dorpen zich steeds minder naar hiërarchie en steeds meer naar verscheidenheid. Het worden
concurrenten op een zelfde regionale woningmarkt (Saey en Van Nuffel, 1999). Daarbij spelen kenmerken van het
woningpatrimonium en kenmerken van de woonomgeving een grote rol (bv. ligging ten opzichte van stedelijke gebieden, de
aantrekkelijkheid van de woonomgeving).
Om dit proces van ‘schaalvergroting’ te kunnen inbedden in de uitwerking van een nederzettingsstructuur wordt het concept
‘regionale woningmarkt’ toegepast. “Een regionale woningmarkt ontstaat wanneer vraag naar en aanbod van woningen en
bouwgronden in een nederzetting structureel bepaald beginnen te worden door de vraag en aanbod in andere nederzettingen,
gelegen op afstanden die het geheel op een ruimtelijk niveau brengen dat de schaal van een gemeente met aangrenzende gemeenten
(ruim) overschrijdt. Een regionale woningmarkt ontwikkelt zich doordat migraties niet meer ondernomen worden omwille van
motieven in verband met de werkplaats, maar omwille van motieven die te maken hebben met de woonomstandigheden. De
woonplaats valt steeds minder samen met de werkplaats.” (Saey P. en Van Nuffel N., 1999)
Deze benadering van regionale woningmarkten maakt geen gebruik van de geijkte manier van differentiatie op basis het
voorzieningenniveau, maar wel van een differentiatie van de nederzettingsstructuur volgens een (nieuwe) verscheidenheid op grond
van specifieke kenmerken.
Daar wonen niet enkel het resultaat is van individuele woonwensen maar ook van prijsvorming door vraag en aanbod, onstaat een
regionale woningmarkt, naast de vorming van woonmilieus, ook door de krachten van een immobiliënmarkt.
6 Megatrends zijn “algemene doorgaande ontwikkelingen in de samenleving, zowel regionaal, nationaal als wereldwijd, die een vergaande invloed hebben op denken en handelen van
mensen en organisaties” (VROM, 1998).
1801/bx.sv 50