Dagboek Kokje (bewerking en aanvulling in PDF) - Eindhoven: foto's

Onze truck is een braaf oud beestje, die ook de veldtocht door Italië heeft meegemaakt. Dat is goed te merken aan dewijze waarop hij zich in bochten gedraagt. Hij giert daarbij steeds een paar meter uit de richting. Een wonder dat weniets geraakt hebben. Aangezien wij allerlei mensen moeten thuis brengen, maken we een hele rondtocht over deVeluwe. Over Epe komen we in Nunspeet. Daar werden we aangehouden door een patrouille van de B.B., die daareen heel gezin gestrikt heeft dat zonder vergunning zich had verplaatst en nu gevankelijk naar Harderwijk wordtgevoerd, in onze auto. Vooral de vrouwen zijn niet op hun mondje gevallen. Gelukkig dat jullie terug bent, zeggenze. Neem de leiding maar gauw over ! Nu waren we nog een slordige 12 Km van Harderwijk. Deze werden spoedigafgelegd. De bocht van de Donkerstraat wordt met de gebruikelijke uitzwaai genomen en dan staan we voor Kl.Grintweg 1. Ik ben weer thuis !! Na 3 jaar. Behalve Ma en Klaas, vind ik slechts Lousje thuis, voor wie ik eenvreemde mijnheer ben, doch die toch alle schuchterheid overwint. Maar Zus, die bij de kapper gehoord heeft, dat ereen auto met de Nederlandse vlag en met officieren door de stad was gekomen, kwam op een holletje naar huis.Later kwamen de jongens van school en waren we weer bijeen, alsof ik nooit weg geweest was. Het potsierlijke pak,dat ik droeg (een tot een burgerjasje vermaakte tuniek en een Letlandse broek, waarbij een tennishemd) was spoedigverwisseld tegen een behoorlijk kostuum en ook mijn onderkleding, die alle sporen van de krijgsgevangenschap envan de reis droeg, ging in een hoek.Mijn krabbeltje uit Velp bleek het eerste bericht van mij te zijn geweest, dat tijdig binnen was gekomen. Mijnbriefkaart uit Enschede kwam, wegens de nog steeds geheel ontredderde postverbindingen, pas na mijn thuiskomstbinnen.Slotwoord (door M.P. Kokje).Dit dagboek vormt zeker geen altijd interessante lectuur. Het dagelijkse relaas is dikwijls eentonig. Dat kan moeilijkanders, omdat het langdurige verblijf achter het prikkeldraad, nu eenmaal een eentonige zaak was.We hebben het slecht gehad, we hebben het dikwijls ook goed gehad. We hebben ons vermaakt, zo goed als datging. Maar steeds stond bij alles op de achtergrond de ergernis over het bezette Vaderland, de zorg over de onzen enhet gemis van onze bewegingsvrijheid. Alle zoet werd daardoor bitter en soms galbitter.Dit dagboek is niet bestemd voor publicatie, gesteld dat het daarvoor geschikt zou zijn. Er komen veel persoonlijkedingen in voor en mijn kritiek op het Nederlandse Officierskorps houd ik liever onder mij. Ons korps had veledeugden en er kwamen voortreffelijke Officieren onder voor. Het geheel vormde echter een ongedisciplineerdgeheel, kortom: het waren grotendeels geen soldaten.Toch heeft men er verkeerd aan gedaan ons niet direct na terugkeer weer in te schakelen. Men heeft ons maandenlang, als een groep onbruikbare figuren, thuis laten rondhangen. Mij heeft men eerst op 31 augustus 1945 dus na 3maanden, weer te werk gesteld. En dat bij een officier met een prachtige staat van dienst en een dito beoordeling,van wie een staatssecretaris eenmaal zeide: “als wij meer officieren hadden zoals u, stonden wij er bij deKoninklijke Landmacht er belangrijk beter voor”.Er zijn krachten geweest, die ons –het oude leger- maar liever helemaal niet hadden teruggezien. Van alles wat er in1940 verkeerd was gegaan, grotendeels een gevolg van de verwaarlozing der defensie door de achtereenvolgenderegeringen, kregen wij de schuld. Gaarne had men ons als de zondebok de woestijn in gejaagd om…. Zelf op onzeplaats te gaan zitten !Er is inderdaad veel verkeerd geweest, ook door onze schuld. Er zijn inderdaad zulke broeders geweest. Maar dathad geen reden mogen zijn ons geheel terzijde te schuiven. Dat men blijkbaar van zeer hooggeplaatste zijde daaraanheeft willen medewerken, zal bij mij altijd een grief blijven.Den Haag 15 november 1959.Naschrift (door de auteur)In de maanden juli tot en met augustus 1945 heeft Kokje voor de lokale Harderwijkse krant de “Schilders nieuwsenadvertentieblad” in een aantal opeenvolgende artikeltjes een verslag gedaan van de periode in krijgsgevangenschap.Deze stukjes schreef hij dus, voordat hij het dagboek samenstelde (1959).Aansluitend zijn enkele stukjes door A.G. van der Hout uit dezelfde krant overgenomen. De kranten waaruit destukjes zijn gekopieerd zijn volledig te raadplegen via de website van het streekarchivariaat Noordwest Veluwe.