1943): taai, forto’s, roggebrood, melk, suiker, 3 sigar<strong>en</strong> <strong>en</strong> wat tabak. In orde ! Hebb<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> grote cake lat<strong>en</strong>bakk<strong>en</strong> met Turkse rozijn<strong>en</strong>, Amerikaanse margar<strong>in</strong>e <strong>en</strong> dito melkpoeder. Bryanak gevall<strong>en</strong>. Italiaanse kon<strong>in</strong>g opSicilië. Krant<strong>en</strong> tot 9-9-1943. Toestand <strong>in</strong> Italië blijkbaar onoverzichtelijk. Engels<strong>en</strong> n het zuid<strong>en</strong> de baas. Mooiezachte avond.Donderdag 16-9-1943.Warme nacht. Schot<strong>en</strong>. Knabbel<strong>en</strong>de muiz<strong>en</strong>. Kle<strong>in</strong>e wandluiz<strong>en</strong>. Kaart van Jan van 29-8-1943. Les. Gerucht:Mussol<strong>in</strong>i dood ? Koel weer. Ontvang<strong>en</strong> 120 Duitse sigarett<strong>en</strong>. Slechts geschikt voor rooktabak. Middag: pap.Studie. Avond: aardappel<strong>en</strong> met vleesragout. Lees van Temple Thurston: “The op<strong>en</strong> W<strong>in</strong>dow”. Gerucht: Russ<strong>en</strong> op3 plaats<strong>en</strong> over de Dnjeper. Nieuwe land<strong>in</strong>g<strong>en</strong> bij Salerno. Echec van de Amerikan<strong>en</strong> aldaar. Tot 20.00 (sluit<strong>in</strong>gbuit<strong>en</strong>deur<strong>en</strong>) buit<strong>en</strong> op het walletje met Jonkers <strong>en</strong> De Boer.Vrijdag 17-9-1943.Hele dag reg<strong>en</strong>achtig <strong>en</strong> somber. Veel post, doch niets voor mij. Les. Middag: eig<strong>en</strong> gro<strong>en</strong>e erwt<strong>en</strong>. Avond:aardappel<strong>en</strong> met eig<strong>en</strong> speciebon<strong>en</strong>. Teg<strong>en</strong>woordig bij de maaltijd<strong>en</strong> bijna altijd e<strong>en</strong> stukje (eig<strong>en</strong>) cornetbeef ofPrem. Ge<strong>en</strong> krant. Ge<strong>en</strong> O.K.W.-bericht. Clubje Servische krijgsgevang<strong>en</strong><strong>en</strong> vertrekt. Repetitie kerkkoor.Zaterdag 18-9-1943.Betrokk<strong>en</strong>. Laatste post uitgereikt. Weer “gesperrt”? Mooi O.K.W.-bericht: terugtocht aan het oost front <strong>in</strong> grotestijl ! Bij Salerno nieuwe land<strong>in</strong>g<strong>en</strong>. Feestvier<strong>in</strong>g Cadett<strong>en</strong> School (oud-leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong>). Om 9-15 optocht leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong> metvaandel (uil), muziek <strong>en</strong> tambour-maître. Voetbalwedstrijd C.S.-hoofdcursus. Luiz<strong>en</strong>jacht, maar 1 exemplaar. Onzehardnekkige bestrijd<strong>in</strong>g heeft dus (voorlopig) wel iets geholp<strong>en</strong>. Over ontluiz<strong>in</strong>g hoort m<strong>en</strong> niets meer. Hilariteittijd<strong>en</strong> appèl over kraai, die sigaret gapt (de kraai<strong>en</strong> zijn er nog, ondanks verbod). Middag: aardappel<strong>en</strong> met wittebon<strong>en</strong>. Eig<strong>en</strong> erwt<strong>en</strong>soep na. Restantje post. Avond: aardappel<strong>en</strong> met gro<strong>en</strong>te. Gerucht: er zoud<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> tijd <strong>en</strong>materiaal zijn om ons nog tijdig af te voer<strong>en</strong> !Zondag 19-9-1943.Mooi weer na mist. Corveé. Kerk. Middag: eig<strong>en</strong> bru<strong>in</strong>e bon<strong>en</strong>. E<strong>in</strong>dstrijd voetbalkampio<strong>en</strong>schap 7 C teg<strong>en</strong> 5 C(3-0). Opmars der muziek <strong>en</strong> ererondjes, het mooiste van alles. Aankomst reserve majoor (J.C.A. van derUpwitch Kgf. 32325) <strong>en</strong> 4 ander<strong>en</strong> (waar onder 1 e Luit<strong>en</strong>ant P.C. Vroom Kgf. 32324, J.W. Sanders Kgf.32322, J. de Vries Kgf. 32323 <strong>en</strong> waarschijnlijk ook C. Blom Kgf 32326). Avond: aardappel<strong>en</strong> met erwt<strong>en</strong>.Studie. Gerucht<strong>en</strong>: straatgevecht<strong>en</strong> <strong>in</strong> Kiev. Duitsers trekk<strong>en</strong> terug bij Salerno.Maandag 20-9-1943.Prachtig herfstweer. Les. Bad<strong>en</strong>. Middag: pap. Lees van dr Noordam: “Noordse Oorlog”. Verder van Dr, J. Boeke:“Problem<strong>en</strong> der onsterfelijkheid”. O.K.W.-bericht: ontruim<strong>in</strong>g Sard<strong>in</strong>ië <strong>en</strong> terugtocht bij Salerno. Avond: kool.Gerucht: land<strong>in</strong>g bij Livorno. Br<strong>en</strong>nerpas opnieuw gebombardeerd.(Latere toevoeg<strong>in</strong>g)Overd<strong>en</strong>k<strong>in</strong>g<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> krijgsgevang<strong>en</strong>e.Ik las: er is e<strong>en</strong> soort sluipwesp<strong>en</strong>, die <strong>in</strong> de stam gat<strong>en</strong> bor<strong>en</strong> voor hun eier<strong>en</strong>. De gat<strong>en</strong> voor eier<strong>en</strong> waaruitmannelijke larv<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> kom<strong>en</strong>, word<strong>en</strong> dieper geboord, dan die voor vrouwelijke, omdat de eerste groter zijn. Het“<strong>in</strong>st<strong>in</strong>ct”drijft het <strong>in</strong>sect daartoe. Dergelijke voorbeeld<strong>en</strong> van onbewust-doelmatig handel<strong>en</strong> zijn <strong>in</strong> de natuurtalloos. De schrijver kwam tot die opmerkelijke conclusie: Dat <strong>in</strong>sect d<strong>en</strong>kt niet zelf, doch er wordt voor hemgedacht. Niet alle<strong>en</strong> <strong>in</strong>dividueel, doch ook collectief handel<strong>en</strong> <strong>in</strong>sect<strong>en</strong> doelmatig. Dat komt het best tot uitdrukk<strong>in</strong>g<strong>in</strong> de bij<strong>en</strong>staat. Sam<strong>en</strong>werk<strong>in</strong>g van all<strong>en</strong> tot het geme<strong>en</strong>schappelijke doel: <strong>in</strong>standhoud<strong>in</strong>g van de soort. Solidariteit<strong>en</strong> wegcijfer<strong>in</strong>g van het <strong>in</strong>dividuele t<strong>en</strong> bate van het geheel. Ook hier is ge<strong>en</strong> sprake van verstand <strong>en</strong> dus ook nietvan overleg, doch van <strong>in</strong>st<strong>in</strong>ctief-doelmatig handel<strong>en</strong>. En ook hieraan ligt t<strong>en</strong>slotte e<strong>en</strong> gedachte van e<strong>en</strong> hogerwez<strong>en</strong> t<strong>en</strong> grondslag. Wat door m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>, na zorgvuldige berek<strong>en</strong><strong>in</strong>g, kan word<strong>en</strong> nagedacht, komt <strong>in</strong> de dier<strong>en</strong>wereldvanzelf tot stand, getuige de bouw van de hon<strong>in</strong>graat.Hoe staat het met de m<strong>en</strong>s ? Hij onderscheidt zich van de dier<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> hogere trap van bewustzijn <strong>en</strong> verstand.Zijn handel<strong>en</strong> heeft het karakter van vrij <strong>en</strong> zelfstandig handel<strong>en</strong>, op grond van e<strong>en</strong> wilsbesluit. Waar dit handel<strong>en</strong>goed (goddelijk) is, is het <strong>in</strong> overe<strong>en</strong>stemm<strong>in</strong>g met de Wereldwil (God). Hij handelt dan naar de gedachte Gods,naar God’s wil. Het verschil met het dier bestaat dus eig<strong>en</strong>lijk hier<strong>in</strong>, dat hij vrij is om verkeerd te handel<strong>en</strong>. Het dierk<strong>en</strong>t goed noch kwaad, doch handelt naar zijn natuur hem gebied. De m<strong>en</strong>s daar<strong>en</strong>teg<strong>en</strong> kan goed <strong>en</strong> kwaadonderscheid<strong>en</strong> <strong>en</strong> vrij besliss<strong>en</strong> (e<strong>en</strong> vrije wil aang<strong>en</strong>om<strong>en</strong>).Ieder m<strong>en</strong>s is echter e<strong>en</strong> zelfstandige persoonlijkheid, e<strong>en</strong> <strong>in</strong>dividu, <strong>en</strong> is <strong>in</strong>dividueel anders geaard. Wat goed lijktaan de één, behoeft het voor e<strong>en</strong> ander nog niet te zijn. Weliswaar zijn er geme<strong>en</strong>schappelijke, algeme<strong>en</strong> geld<strong>en</strong>dezedelijke beg<strong>in</strong>sel<strong>en</strong>, maar de toepass<strong>in</strong>g draagt e<strong>en</strong> <strong>in</strong>dividueel stempel.
Waarhe<strong>en</strong> gaar de m<strong>en</strong>sheid als geheel ? Zou daaraan niet ev<strong>en</strong> goed e<strong>en</strong> “Gedachte van God” t<strong>en</strong> grondslag ligg<strong>en</strong>,die door ons moet word<strong>en</strong> nagedacht <strong>en</strong> die leidraad is van ons handel<strong>en</strong> ? Verwerkelijk<strong>in</strong>g van het goddelijke <strong>in</strong> dem<strong>en</strong>s ! Ontplooi<strong>in</strong>g, ontvouw<strong>in</strong>g tot hoogste bloei br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van het goddelijk beg<strong>in</strong>sel <strong>in</strong> ons <strong>en</strong> de m<strong>en</strong>sheid. Dit is<strong>in</strong> elk geval het hoogste dat wij k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong>, <strong>en</strong> ook het <strong>en</strong>ige dat waarde geeft aan het lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> dit draaglijkmaakt.De diepste z<strong>in</strong> van alles zal ons –<strong>in</strong> deze bedel<strong>in</strong>g althans- steeds ontgaan, doch de m<strong>en</strong>s ontvangt daaruit toch zijnricht<strong>in</strong>g, zijn gerichtheid. Het geloof sch<strong>en</strong>kt ons het vertrouw<strong>en</strong> <strong>in</strong> God’s wijsheid, die alles bestuurt naar ZijnHeilige Wil, die wij, hoe gebrekkig ook, doch naar ons beste kunn<strong>en</strong>, hebb<strong>en</strong> op te volg<strong>en</strong>. Deze zal ons leid<strong>en</strong> naarhet onbek<strong>en</strong>de Heilige Land (Beloofde Land).D<strong>in</strong>sdag 21-9-1943.Reg<strong>en</strong> <strong>en</strong> w<strong>in</strong>d. Gerucht: vredesonderhandel<strong>in</strong>g<strong>en</strong> Duitsland-Rusland. Zoud<strong>en</strong> ze wel will<strong>en</strong> !“Entrümplung”. Z<strong>en</strong>d kistje naar huis vol met blikk<strong>en</strong> <strong>en</strong> boek<strong>en</strong>. Boekhoudstudie gestaakt. Middag: biet<strong>en</strong>. Avond:aardappel<strong>en</strong> <strong>en</strong> gedroogde gro<strong>en</strong>te. Gerucht: Engels<strong>en</strong> bezett<strong>en</strong> Durazzo. Wandel<strong>in</strong>g <strong>en</strong> praatje met Rooseboom.Had brief van K.H. Broekhof (hoofdcommissaris politie te Amsterdam).Wo<strong>en</strong>sdag 22-9-1943.Mooi weer. Veel buit<strong>en</strong>. Middag: eig<strong>en</strong> kapucijners. 34 Engelse sigarett<strong>en</strong>. Beg<strong>in</strong> spoedig met (clandisti<strong>en</strong>e)Engelse les. Gerucht: Russ<strong>en</strong> 100 Km over de Dnjeper. Avond: kool. Bridge.Donderdag 23-9-1943.’s Nachts storm. Appèl <strong>in</strong> reg<strong>en</strong>. Deel mijn leraar mee, dat ik met boekhoud<strong>en</strong>, <strong>en</strong>z. stop. Enige verwonder<strong>in</strong>g, dochhij geeft toe, dat mom<strong>en</strong>t geschikt is. Middag: ge<strong>en</strong> pap. Eet soep. Veel briev<strong>en</strong>, doch weer niets voor mij. Lees vanE. Doumergue: “Calvijn als m<strong>en</strong>s <strong>en</strong> hervormer”. Rookpakket van het Hollandse Rode Kruis. Lees van DorotheyLambert: “Strange lover”. Veel gerucht<strong>en</strong>. Servië <strong>in</strong> opstand.Vrijdag 24-9-1943.Goed weer, doch koud. Pakje nummer 48: koek, boeter, kaas, roggebrood. Gesprek met boekhoudleraar 1 e Luit<strong>en</strong>antF.J.A. Pantus (Kgf. 31718). Hij tracht mij over te hal<strong>en</strong> studie voort te zett<strong>en</strong>. Beste leerl<strong>in</strong>g, <strong>en</strong>z. Ik doe het niet.Middag: ge<strong>en</strong> erwt<strong>en</strong>, eet boterham. Pakket komt goed van pas. Veel herfstdrad<strong>en</strong>, dus sp<strong>in</strong>n<strong>en</strong>. VoetbalwedstrijdColditz – Cavalerie. Avond: kool. Repetitie kerkkoor. Licht gaat herhaaldelijk uit.Zaterdag 25-9-1943.Mooi weer. Luiz<strong>en</strong>jacht. Oogst ger<strong>in</strong>g, doch ze zijn er nog steeds. Middag: biet<strong>en</strong>. Aardig voetbal. Avond:aardappel<strong>en</strong> met gro<strong>en</strong>e erwt<strong>en</strong>. Bridge. Tabak van Rooseboom (krijgt altijd mijn pakje thee uit het Engelse pakket)Zondag 26-9-1943.Goed weer. Corveé. Kerkdi<strong>en</strong>st. Middag: eig<strong>en</strong> bru<strong>in</strong>e bon<strong>en</strong>. Lees van Ejnar Mikkels<strong>en</strong>: “John Dale”. In de stadzijn Hongar<strong>en</strong> aangekom<strong>en</strong>. Bru<strong>in</strong>e uniform<strong>en</strong>. Wat do<strong>en</strong> die hier ? Laatste h<strong>en</strong>s aan dek ? Avond: aardappel<strong>en</strong> metwitte bon<strong>en</strong>, leverworst. Zijn 2 O.K.W.-bericht<strong>en</strong> achter.Maandag 27-9-1943.Koel weer. Appèl van 8.15 tot 11.15 <strong>en</strong> van 14.30 tot 17.00. We hebb<strong>en</strong> 5 ½ uur <strong>in</strong> het gelid gestaan. Registratie.“Wer aus dem Glieder geht, wird sofort erschoss<strong>en</strong>”. Leuke boel. Speel tijd<strong>en</strong>s appèl e<strong>en</strong> paar partij<strong>en</strong> schaak opzakschaakboekje met Van der Wal. Alle corveén <strong>in</strong> wasserij <strong>en</strong> keuk<strong>en</strong> gestaakt. Do<strong>en</strong> moff<strong>en</strong> nu zelf. Middag:aardappel<strong>en</strong> met gedroogde gro<strong>en</strong>te. Avond: kool. Gerucht<strong>en</strong>: Smol<strong>en</strong>sk 2 de Stal<strong>in</strong>grad. Duitsers <strong>in</strong> ijlmars<strong>en</strong> terug.Hongar<strong>en</strong> <strong>in</strong> de stad zijn afkomstig uit gevecht<strong>en</strong> bij Kiev. Duitsers weiger<strong>en</strong> verz<strong>en</strong>d<strong>in</strong>g telegram van G<strong>en</strong>eraalW.F.A. Hackstroh (Kgf. 30453). Hele dag autogeronk. Transport<strong>en</strong> ?D<strong>in</strong>sdag 28-9-1943.Nevelig, later zon. Appèl 8.15 tot 11.00. Registratie. Kom<strong>en</strong> met 1 C. (hoofdofficier) klaar. Het aantal opnemersgroeit steeds. Tempo niet te m<strong>in</strong> traag, want niemand haast zich. Duitsers hadd<strong>en</strong> het werk will<strong>en</strong> stopp<strong>en</strong>, als wijhet werk zelf wild<strong>en</strong> do<strong>en</strong>. Door G<strong>en</strong>eraal geweigerd, terecht. Laat ze barst<strong>en</strong>. Middag: biet<strong>en</strong>. Appèl van 14.30 tot16.30. Reg<strong>en</strong>. Nieuwe Lager Commandant het niet e<strong>en</strong>s met voorganger <strong>en</strong> wil e<strong>in</strong>de mak<strong>en</strong> aan de verton<strong>in</strong>g, mitswij bereid zijn zelf de gegev<strong>en</strong>s <strong>in</strong> te vull<strong>en</strong>. Stemm<strong>in</strong>g op de compagnie 21 teg<strong>en</strong> van de 205. Ik acht aan de eervoldaan <strong>en</strong> me<strong>en</strong> dat we tegemoetkom<strong>en</strong>dheid van Duitse zijde op dezelfde wijze moet<strong>en</strong> beantwoord<strong>en</strong>. O.K.W.-bericht: Smol<strong>en</strong>sk ontruimd !! Avond: aardappel<strong>en</strong> met bon<strong>en</strong> <strong>en</strong> vleesragout. Niet gek. Eerste les Engels (op kamerleraar:…..).Wo<strong>en</strong>sdag 29-9-1943.
- Page 7 and 8:
Jonkers, JanKgf. 30530, Stanislau k
- Page 9 and 10:
Sutherland, J.G. Kgf. 31752, Stanis
- Page 11 and 12:
nog geen brood. Onze eigen mensen h
- Page 13 and 14:
Regenachtig. Aardappeljassen, thans
- Page 15 and 16: Vrijdag 03-7-1942.Kaart van Jaapje
- Page 17: Huwelijksfoto van 28-7-1925 van M.P
- Page 20 and 21: Van Paczkow naar Auschitz03-8-1942:
- Page 22 and 23: Blok II is dus afzonderlijk van Blo
- Page 24: Brief van Zus 25-7-1942 en van Tine
- Page 27 and 28: ’s Nachts om 02.00 luchtalarm ! K
- Page 29 and 30: (latere toevoeging) Overdenking.Sch
- Page 31 and 32: (weinig). De aardappelen van gister
- Page 33 and 34: Maandag 2-11-1942.Goed weer. Aanvan
- Page 35 and 36: Eén maaltijd. Om 12.00 eigen bruin
- Page 37 and 38: met muziek ziet men hier en daar ee
- Page 39 and 40: Kapitein B.F.G. de Hosson (Kgf. 300
- Page 41 and 42: Twee van de vier lampen weggehaald.
- Page 43 and 44: Donderdag 11-2-1943.Betrokken. Geen
- Page 45 and 46: Woensdag 24-2-1943.Betrokken. Straf
- Page 47 and 48: ondgezworven, contact hadden gehad
- Page 49 and 50: Zelfde weer. Boekhoudles. Lemberger
- Page 51 and 52: Betrokken, later regen. Druk corvé
- Page 53 and 54: Schillerslied.Ik schil aan een pil
- Page 55 and 56: Donderdag 3-6-1943.Hemelvaartsdag.
- Page 57 and 58: Dinsdag 22-6-1943.Langste dag. Mooi
- Page 59 and 60: Maandag 12-7-1943.Opklarend. Vannac
- Page 61 and 62: tegengesproken, bevestigd, enz. In
- Page 63 and 64: ontluisd, ondanks stemmenverhouding
- Page 65: overvloedig nuttigen van tomaten. M
- Page 69 and 70: Zelfde weer. Pakje nummer 53: koek,
- Page 71 and 72: Zelfde mistige weer. Muis nummer 13
- Page 73 and 74: Zelfde weer. Brief van Zus van 1-11
- Page 75 and 76: Zaterdag 11-12-1943.Twee briefkaart
- Page 77 and 78: Natte boel. Pakje nummer 70 van 20-
- Page 79 and 80: Spreek Klaas (Tielrooy) en Langenha
- Page 81 and 82: Goed weer. Later regen. Middag: rap
- Page 83 and 84: Kapitein A.P. Berlijn (Kgf. 2954) o
- Page 85 and 86: Traktaties bij de koffie van de jar
- Page 87 and 88: Maandag 20-3-1944.Somber, fijne jac
- Page 89 and 90: Zaterdag 8-4-1944.Zelfde weer, zach
- Page 91 and 92: Koude, harde wind. Briefkaart van Z
- Page 93 and 94: Prachtig weer, Appelen in bloei. Ke
- Page 95 and 96: Wisselende bewolking. Regen. Tijden
- Page 97 and 98: Schitterende morgen. Slecht geslape
- Page 99 and 100: Zondag 30-7-1944.Goed weer. Kerk. M
- Page 101 and 102: Pracht weer. Kaart van Maarten van
- Page 103 and 104: Dinsdag 19-9-1944.Zelfde weer. Plaa
- Page 105 and 106: Maandag 16-10-1944.Opklarend. Wande
- Page 107 and 108: Dinsdag 14-11-1944.Nachtvorst. Onze
- Page 109 and 110: Woensdag 13-12-1944.Slik. Plaatjesa
- Page 111 and 112: Sneeuw en ijzel. Wandel. Middag: st
- Page 113 and 114: Donderdag 8-2-1945.Zon. Wandel. Mid
- Page 115 and 116: Zaterdag 3-3-1945.Zon. Sneeuwjacht.
- Page 117 and 118:
Slechte nacht. Vang negen wandluize
- Page 119 and 120:
In vroege morgen hevig trommelvuur
- Page 121 and 122:
De “torpedo Versuchsanstalt” op
- Page 123 and 124:
Uitslag 7-2. Kamp commandant krijgt
- Page 125:
De Hinterste MühleMaandag 21-5-194
- Page 128:
Onze truck is een braaf oud beestje
Change language