Duitse weermacht. Hele morg<strong>en</strong> corvée. Ruzie met Kapite<strong>in</strong> A.F.H. van Son (Kgf. 30698), de grootste vetkees op dekamer. Middag: aardappel<strong>en</strong> met kool <strong>en</strong> zelfbereide ui<strong>en</strong> sjeu. Avond: wortel<strong>en</strong> met gedroogde mossel<strong>en</strong>.Wo<strong>en</strong>sdag 16-12-1942.Goed weer. Wandel<strong>en</strong> van de Hoofdofficier<strong>en</strong> gaat niet door. Door Duitsers verklar<strong>in</strong>g geëist van de deelnemers <strong>en</strong>tev<strong>en</strong>s maatregel<strong>en</strong> g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> daarmede <strong>in</strong> strijd. Door kampoudste gezegd, dat de Her<strong>en</strong> er dan maar liever ge<strong>en</strong>gebruik van maakt<strong>en</strong>. Middag: eig<strong>en</strong> bru<strong>in</strong>e bon<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> uitje. Avond: koolstamppot. Om 18.45 cabaret.Prachtrevue: ”Vertel je niet !” Enorm succes.Donderdag 17-12-1942.’s Nachts gereg<strong>en</strong>d. Alles spiegelglad. Na appèl 3 briev<strong>en</strong>. Brief van Zus van 24-11-1942, van Ma van 25-11-1942,met leuke briefjes van Hans <strong>en</strong> Jaap. Verder e<strong>en</strong> brief van V.d. Zwan (Philitelica-Zwolle). Vanwege de op de kameraangetroff<strong>en</strong> wandluiz<strong>en</strong> verhuiz<strong>en</strong> we tijdelijk naar Hörsaal VIII. Kamer wordt uitgezwaveld. Op nieuwe kamerlekker warm (kachel). Wordt ’s nachts transpirer<strong>en</strong>d wakker. Pap, kool <strong>en</strong> mossel<strong>en</strong>.Vrijdag 18-12-1942.Terug naar kamer 195. Bij vergiss<strong>in</strong>g dag te vroeg. Betrokk<strong>en</strong> <strong>en</strong> somber weer. Modder. Kamer ruikt hele dag nognaar zwavel. Quark. Avond: stamppot van kool. Lees van D. van der Stoep “Daatje <strong>en</strong> ik”.Gister<strong>en</strong> 2 de Rode Kruis pakket gekreg<strong>en</strong>. Trof gelukkig ook tabak. Krijg<strong>en</strong> 125 Russische sigarett<strong>en</strong>. Bocht.Zaterdag 19-12-1942.Weer beter. Slijk. Russische krijgsgevang<strong>en</strong><strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> (van ons) ieder e<strong>en</strong> half Amerikaans pakket.Middag: kool. Avond: biet<strong>en</strong>. Bridge. Gerucht: opstandigheid <strong>in</strong> Frankrijk. Rommel naar Tripolis. Kan klopp<strong>en</strong>.Volg<strong>en</strong>s Lemberger Courant teruggetrokk<strong>en</strong>.Zondag 20-12-1942.Weer als vor<strong>en</strong>. Bevestig<strong>in</strong>g van 60 nieuwe lidmat<strong>en</strong>. Reuze middagmaal: kipp<strong>en</strong>soep. Aardappelpuree met ui<strong>en</strong>,konijn<strong>en</strong>ragout, gort met gedroogde appeltjes <strong>en</strong> pruim<strong>en</strong>. Schaakwedstrijd teg<strong>en</strong> 3 de Compagnie. Bij afbrek<strong>en</strong> stand3-3. Sta zelf bij afbrek<strong>en</strong> loper voor. Lees van G.A. Bredero: “De Spaanse Brabander”. Avond: wortel<strong>en</strong>stamppot.Maandag 21-12-1942.Zelfde weer. Schaakpartij gewonn<strong>en</strong>. Stand nu 4-5. Middag: pap met roggebrood. Mak<strong>en</strong> kerstversier<strong>in</strong>g<strong>en</strong> voor deboom. Avond: kool. Dokter <strong>en</strong> verplegers uit Holland aangekom<strong>en</strong> 18 ). Br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> goede bericht<strong>en</strong> mee.D<strong>in</strong>sdag 22-12-1942.Af <strong>en</strong> toe zon. Zacht. Pakje van 1-12-1942. Kip <strong>in</strong> blik ! Goed voor Oudejaarsavond. Studeer schaak. Middag:bru<strong>in</strong>e bon<strong>en</strong>. Avond: kool.Wo<strong>en</strong>sdag 23-12-1942.Zelfde weer. Middag: eig<strong>en</strong> kapucijners. Ge<strong>en</strong> post. Ge<strong>en</strong> pakje vóór volg<strong>en</strong>de week maandag. Avond: stamppotbiet<strong>en</strong>. Schaak. Bridge.Donderdag 24-12-1942.Zelfde weer. Modder. Vandaag één appèl, om 10.30. Duurde daarom ook extra lang. Middag: pap met herrie oververdel<strong>in</strong>g. Krijg ev<strong>en</strong> 2 briev<strong>en</strong> van Zus (29-11-1942 <strong>en</strong> 6-12-1942) <strong>en</strong> briev<strong>en</strong> van Klaas <strong>en</strong> Eva Leeuward<strong>en</strong>,Jacobus <strong>en</strong> van Mart<strong>en</strong> e<strong>en</strong> kaart !!! E<strong>en</strong> goede dag <strong>en</strong> beste bericht<strong>en</strong>.’s Middags 15.00-17.00 kerstmisvier<strong>in</strong>g. Eetzaal D <strong>in</strong> Kersttooi. Kerstboom, Kaars<strong>en</strong>, ook langs de wand. Op<strong>en</strong><strong>in</strong>gdoor predikant. Mann<strong>en</strong>koor. Voorlez<strong>in</strong>g Lucas 2:1-14. Rei van Edel<strong>in</strong>g<strong>en</strong>. Mi<strong>en</strong> Labberton’s Kerstvertell<strong>in</strong>g: HetVrachtkarretje. Muziek van vleugel. Mann<strong>en</strong>koor. Gezam<strong>en</strong>lijke slotzang. Sluit<strong>in</strong>g door predikant. Indrukwekk<strong>en</strong>d<strong>en</strong> onvergetelijk. Was nummer zó getroff<strong>en</strong>. Aan het slot “Kerstboodschap der Nederlandse vrouw<strong>en</strong>”.Russisch off<strong>en</strong>sief aan de Don (als teg<strong>en</strong>stell<strong>in</strong>g).Vrijdag 25-12-1942.Eerste Kerstdag. Appèl om 10.00, daarna kerk. Valt e<strong>en</strong> beetje sneeuw. Kerstmaal: aardappels met knolrap<strong>en</strong>.Afschuwelijk. Lees van A. Helman: “De Rancho der X Mysteries”. Avond: heerlijke (eig<strong>en</strong>) bru<strong>in</strong>ebon<strong>en</strong>soep vangrote keuk<strong>en</strong>.Zaterdag 26-12-1942.18 Waarschijnlijk betreff<strong>en</strong> dit: G.A. van Beek, J. Coremans, H.A. Klompmaker, C.M. Sturm, B. van Aarle, (Kgf. 32079 t/m 32083), die zich op19-12-1942 <strong>in</strong> D<strong>en</strong> Haag hadd<strong>en</strong> gemeld.
Kapite<strong>in</strong> B.F.G. de Hosson (Kgf. 30078) jarig. Trakteer hem op beschuit met hon<strong>in</strong>g. Er is sneeuw gevall<strong>en</strong>. Toche<strong>en</strong> witte Kerst. Middag: goede stamppot van kool. Voorbereid<strong>in</strong>g<strong>en</strong> voor Kerstd<strong>in</strong>er. Kamer met dek<strong>en</strong>s afgeschut.Kerstboompje. Versier<strong>in</strong>g<strong>en</strong>. De 4 tafeltjes keurig gedekt. In het midd<strong>en</strong> di<strong>en</strong>tafel. Om 17.00 aanvang. Ieder e<strong>en</strong>fraai getek<strong>en</strong>d m<strong>en</strong>u. Zie bijlage. Prachtig geslaagd geheel.Zondag 27-12-1942.Kouder. Avondmaalsvier<strong>in</strong>g. ’s Middags schaakwedstrijd teg<strong>en</strong> 3 de Compagnie. Speel remise. Ontvang<strong>en</strong> kaas,bloedworst <strong>en</strong> (achterstallige) jam. Stamppot wortel<strong>en</strong>. Temperatuur ’s avonds -9 grad<strong>en</strong>. Bridge. Gerucht:confer<strong>en</strong>tie Hitler <strong>en</strong> Mussol<strong>in</strong>i. Italië bezet.Maandag 28-12-1942.Temperatuur om 7.00 uur -10 grad<strong>en</strong>. Ontvang pakje 21-11-1942: boter, meel, gehakt, tabak. Schaakstudie. Speelvolg<strong>en</strong>de maal 2 de bord, op proef. Gerucht: Tripolis oms<strong>in</strong>geld. Laval (of d’ Arlan) vermoord.D<strong>in</strong>sdag 29-12-1942.Zonnig w<strong>in</strong>terweer. Vandaag twee maal kool. ’s Morg<strong>en</strong>s secondant bij afgebrok<strong>en</strong> partij. Stand thans 5-4 voor ons.Concert van fluit, viool, cello, vleugel. Haydn, Bach, Gibbs, Debussy. Prachtig.Wo<strong>en</strong>sdag 30-12-1942.Bewolkt. Pakje nr. 27: één (!) pantoffel, handdoek, koek, speculaas, tabak, 5 sigar<strong>en</strong>, vrucht<strong>en</strong>. Pakje boek<strong>en</strong> van Pa.’s Middags heerlijke erwt<strong>en</strong>soep !!Donderdag 31-12-1942.Oudejaarsavond. Zelfde weer. Lak<strong>en</strong>s word<strong>en</strong> gewass<strong>en</strong> (2 de keer).Middag: snijbon<strong>en</strong>. Avond: eig<strong>en</strong> bru<strong>in</strong>e bon<strong>en</strong>soep. Brief van Jan <strong>en</strong> Folkert. Vanmiddag appeltaart van De Boergeget<strong>en</strong>. Vanavond appelbeignets. Gezellig sam<strong>en</strong>zijn op de kamers na kerkdi<strong>en</strong>st. Verduister<strong>en</strong> totaal, zodat lichtop kan blijv<strong>en</strong>. Sam<strong>en</strong> gejokerd tot 11.30. Daarna mijn kip op het toneel. Heerlijk mals. Omtr<strong>en</strong>t 12.00 groot kabaalop de gang<strong>en</strong> door optocht<strong>en</strong> met muziek <strong>en</strong> ketelmuziek.Vrijdag 1-1-1943.Nieuwjaarsdag. Prachtig w<strong>in</strong>terweer. Later betrokk<strong>en</strong>. Zacht. Middag: pap. Avond: koolrats. Quark. Van 14.00 tot15.00 bruiloft van Kloris <strong>en</strong> Roosje. Heel goed. ’s Avonds hart<strong>en</strong>jag<strong>en</strong>. Gerucht: land<strong>in</strong>g op Sicilië houdt aan.Zaterdag 2-1-1943.Mist, ijzel, koud. Corvée: kamer zwabber<strong>en</strong>, <strong>en</strong>z. Voorbereid<strong>in</strong>g schaakmatch van morg<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> de 5 de compagnie(de sterkste). Middag: kool. Avond: snijbon<strong>en</strong>. Zaterdagavondsigaar.Zondag 3-1-1943.Sneeuw. Kerkdi<strong>en</strong>st <strong>in</strong> nieuwe bioscoopzaal. Jas aan ! Mooie zaal, maar naakt. ’s Middags schaakwedstrijd teg<strong>en</strong>de 5 e compagnie. Bij afbrek<strong>en</strong> stand 3½ - 2½. Sta <strong>in</strong> mijn partij goed, met 1 pion voor. Moeilijk te w<strong>in</strong>n<strong>en</strong>.Maandag 4-1-1943.Sneeuw, w<strong>in</strong>dstil. Bad<strong>en</strong>. Les. E<strong>in</strong>delijk St. Nicolaas pakket: reuze cake, borstplaat, reep, hopjes, 6 sigar<strong>en</strong> (éénstuk). Middag: kle<strong>in</strong>e portie pap. Briefkaart van Zus van 12-12-1942. Alles wel. ’s Middags vervolgschaakwedstrijd. Incorrect stuk-offer mijnerzijds kost me e<strong>en</strong> stuk. Morg<strong>en</strong> hervatt<strong>in</strong>g. Avond: kool. Krijg<strong>en</strong> 59Engelse sigarett<strong>en</strong>. Studie handelsrek<strong>en</strong><strong>en</strong>.D<strong>in</strong>sdag 5-1-1943.Nog steeds lichte sneeuwval. Middag <strong>en</strong> avond: kool. Voortzett<strong>in</strong>g schaakpartij. Zal wel verliez<strong>en</strong>. Stand 4-4.Wo<strong>en</strong>sdag 6-1-1943.‘s Nachts stormachtig, sneeuw. Paje van 24-11-1942: onder andere rookvlees, gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, melk, rep<strong>en</strong>. Pakje van 4-12-1942: 1 pantoffel (de tweede !), koek, kaas, marsepe<strong>in</strong>, tabak, sigar<strong>en</strong> (e<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele stuk). Alles prachtig. Verliesschaakpartij. Nu stand 4-6. Avond: kool. Op kamer ’s avonds causerie van Luit<strong>en</strong>ant ter Zee H. Bos (Kgf. 31201)over “Japan”.Donderdag 7-1-1943.’s Nachts stormachtig, ge<strong>en</strong> neerslag, guur. Afstempel<strong>en</strong> burgerkled<strong>in</strong>g. ’s Morg<strong>en</strong>s keuk<strong>en</strong> dicht. Ge<strong>en</strong> thee. Ge<strong>en</strong>Russ<strong>en</strong>. Extra appèl op de kamers. Algem<strong>en</strong>e visitatie. M<strong>en</strong> zegt dat e<strong>en</strong> paar Russ<strong>en</strong> ontvlucht zijn. Mijn buurmanKapite<strong>in</strong>-Luit<strong>en</strong>ant P. Vlam (Kgf. 30489) vraagt aan de Duitse soldaat bij het onderzoek: “Was such<strong>en</strong> Sie
- Page 7 and 8: Jonkers, JanKgf. 30530, Stanislau k
- Page 9 and 10: Sutherland, J.G. Kgf. 31752, Stanis
- Page 11 and 12: nog geen brood. Onze eigen mensen h
- Page 13 and 14: Regenachtig. Aardappeljassen, thans
- Page 15 and 16: Vrijdag 03-7-1942.Kaart van Jaapje
- Page 17: Huwelijksfoto van 28-7-1925 van M.P
- Page 20 and 21: Van Paczkow naar Auschitz03-8-1942:
- Page 22 and 23: Blok II is dus afzonderlijk van Blo
- Page 24: Brief van Zus 25-7-1942 en van Tine
- Page 27 and 28: ’s Nachts om 02.00 luchtalarm ! K
- Page 29 and 30: (latere toevoeging) Overdenking.Sch
- Page 31 and 32: (weinig). De aardappelen van gister
- Page 33 and 34: Maandag 2-11-1942.Goed weer. Aanvan
- Page 35 and 36: Eén maaltijd. Om 12.00 eigen bruin
- Page 37: met muziek ziet men hier en daar ee
- Page 41 and 42: Twee van de vier lampen weggehaald.
- Page 43 and 44: Donderdag 11-2-1943.Betrokken. Geen
- Page 45 and 46: Woensdag 24-2-1943.Betrokken. Straf
- Page 47 and 48: ondgezworven, contact hadden gehad
- Page 49 and 50: Zelfde weer. Boekhoudles. Lemberger
- Page 51 and 52: Betrokken, later regen. Druk corvé
- Page 53 and 54: Schillerslied.Ik schil aan een pil
- Page 55 and 56: Donderdag 3-6-1943.Hemelvaartsdag.
- Page 57 and 58: Dinsdag 22-6-1943.Langste dag. Mooi
- Page 59 and 60: Maandag 12-7-1943.Opklarend. Vannac
- Page 61 and 62: tegengesproken, bevestigd, enz. In
- Page 63 and 64: ontluisd, ondanks stemmenverhouding
- Page 65 and 66: overvloedig nuttigen van tomaten. M
- Page 67 and 68: Waarheen gaar de mensheid als gehee
- Page 69 and 70: Zelfde weer. Pakje nummer 53: koek,
- Page 71 and 72: Zelfde mistige weer. Muis nummer 13
- Page 73 and 74: Zelfde weer. Brief van Zus van 1-11
- Page 75 and 76: Zaterdag 11-12-1943.Twee briefkaart
- Page 77 and 78: Natte boel. Pakje nummer 70 van 20-
- Page 79 and 80: Spreek Klaas (Tielrooy) en Langenha
- Page 81 and 82: Goed weer. Later regen. Middag: rap
- Page 83 and 84: Kapitein A.P. Berlijn (Kgf. 2954) o
- Page 85 and 86: Traktaties bij de koffie van de jar
- Page 87 and 88: Maandag 20-3-1944.Somber, fijne jac
- Page 89 and 90:
Zaterdag 8-4-1944.Zelfde weer, zach
- Page 91 and 92:
Koude, harde wind. Briefkaart van Z
- Page 93 and 94:
Prachtig weer, Appelen in bloei. Ke
- Page 95 and 96:
Wisselende bewolking. Regen. Tijden
- Page 97 and 98:
Schitterende morgen. Slecht geslape
- Page 99 and 100:
Zondag 30-7-1944.Goed weer. Kerk. M
- Page 101 and 102:
Pracht weer. Kaart van Maarten van
- Page 103 and 104:
Dinsdag 19-9-1944.Zelfde weer. Plaa
- Page 105 and 106:
Maandag 16-10-1944.Opklarend. Wande
- Page 107 and 108:
Dinsdag 14-11-1944.Nachtvorst. Onze
- Page 109 and 110:
Woensdag 13-12-1944.Slik. Plaatjesa
- Page 111 and 112:
Sneeuw en ijzel. Wandel. Middag: st
- Page 113 and 114:
Donderdag 8-2-1945.Zon. Wandel. Mid
- Page 115 and 116:
Zaterdag 3-3-1945.Zon. Sneeuwjacht.
- Page 117 and 118:
Slechte nacht. Vang negen wandluize
- Page 119 and 120:
In vroege morgen hevig trommelvuur
- Page 121 and 122:
De “torpedo Versuchsanstalt” op
- Page 123 and 124:
Uitslag 7-2. Kamp commandant krijgt
- Page 125:
De Hinterste MühleMaandag 21-5-194
- Page 128:
Onze truck is een braaf oud beestje