ill<strong>en</strong>parade. Dr<strong>in</strong>k wat water <strong>en</strong> vul mijn flesje. Tre<strong>in</strong> passeert <strong>in</strong> volle vaart. Vlucht van lui met half opgehaaldebroek. E<strong>in</strong>teig<strong>en</strong> ! Kruip<strong>en</strong> onder stilstaande tre<strong>in</strong> door. Zie tre<strong>in</strong> met Tigers. Vertrek om 16.00. Om 20.00 Przemysl.Rijd<strong>en</strong> gehele nacht fl<strong>in</strong>k door. Staan af <strong>en</strong> toe stil. Jarislaw gepasseerd. An 22.00 tot 04.00 ligploeg. Slaap goed.Vrijdag 14-1-1944 <strong>en</strong> zaterdag 15-1-1944.Bij aanbrek<strong>en</strong> dag langdurig stil bij Reichshof (oost<strong>en</strong> van Krakau). 13.00 bij Tarnow. Groot kerkhof. Sneeuw.Vertrek 13.00. Opschrift fabriek”Hols hilfft sieg<strong>en</strong> !” Te 15.00 gestopt op <strong>en</strong>orm emplacem<strong>en</strong>t. Materieeltre<strong>in</strong><strong>en</strong>.Krakau ? Compagnie soldat<strong>en</strong>. Dorst, dorst ! Tre<strong>in</strong> met sled<strong>en</strong>. Reg<strong>en</strong>. Slakk<strong>en</strong>gang. Stop. Vanaf 16.00 stil. Dirk<strong>en</strong>.Ontvlucht<strong>in</strong>gspog<strong>in</strong>g<strong>en</strong>. In e<strong>en</strong> wagon alle scho<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>in</strong>g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. We zijn te Schabb<strong>in</strong>a (bij Krakau). Krijg<strong>en</strong> niets.Dorst. Van 16.00 tot 22.00 ligploeg. Ga niet slap<strong>en</strong>. Verwacht dat we iets zull<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> te dr<strong>in</strong>k<strong>en</strong> <strong>en</strong> wil dat nietmislop<strong>en</strong>. Verschill<strong>en</strong>de patiënt<strong>en</strong>. Dokter geroep<strong>en</strong>. Weet te bewerk<strong>en</strong>, dat er water gehaald mag word<strong>en</strong>, mits deher<strong>en</strong> niet ontvlucht<strong>en</strong> s.v.p.. Wim de Boer <strong>en</strong> e<strong>en</strong> makker hal<strong>en</strong> buss<strong>en</strong> <strong>en</strong> fless<strong>en</strong> met water. Om 13.30 e<strong>in</strong>delijkwat water. Hang <strong>en</strong> zit. Voel me geradbraakt. Al maar wacht<strong>en</strong>. Ge<strong>en</strong> rangeerlocomotief om ons naar“Verpflegungsstelle” te breg<strong>en</strong>. Kom<strong>en</strong> daar ’s middags aan. Glibberpartij. Primitief <strong>in</strong>gericht. Bord pap. Aborte.Om 20.00 vertrekk<strong>en</strong> we t<strong>en</strong>slotte. Passer<strong>en</strong> Kattowitz. Opschrift station: “Die Heimat ist stolz auf die Held<strong>en</strong>tat<strong>en</strong>ihrer Söhne“. Kruip<strong>en</strong> vooruit. Kachel aangemaakt. Stikk<strong>en</strong> van de rook. Steeds nieuwe emplacem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.Zondag 16-1-1944.Lig van 4.00 tot 10.00. Schit<strong>en</strong> nu hard op. Maak ’s nachts de volg<strong>en</strong>de limerick:Gevang<strong>en</strong><strong>en</strong>tre<strong>in</strong>, aan ’t e<strong>in</strong>d van e<strong>en</strong> blokStopt met geweldige schokDe hele uitdragersw<strong>in</strong>kelLawaait met luid ger<strong>in</strong>k<strong>in</strong>kelEn de nachtpit slaat uit met e<strong>en</strong> plof.(<strong>in</strong> de wagon h<strong>in</strong>g aan iedere spijker e<strong>en</strong> b<strong>en</strong>de uitrust<strong>in</strong>g <strong>en</strong> blikk<strong>en</strong>. Als de tre<strong>in</strong> –opzettelijk- met e<strong>en</strong> hevige schokstopte, maakte de hele boel e<strong>en</strong> hevig lawaai <strong>en</strong> viel het vetpotje meestal om).Om 8.30 te Neisse. 10.45 Kam<strong>en</strong>z (Schlesi<strong>en</strong>). 11.45 Frank<strong>en</strong>ste<strong>in</strong>. 11.25 Weilau. 12.00 Reich<strong>en</strong>bach. 12.50Kroiswitz. 13.00 Schweidnitz. 13.20 Königszelt. Naar Verplegungsstelle (ongeveer 14.00). Thee. Brood. Dirk<strong>en</strong>.Vertrek ca. 18.30. In onze wagon hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele lied<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> pog<strong>in</strong>g will<strong>en</strong> do<strong>en</strong> te ontvlucht<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> gat <strong>in</strong> deachterwand gezaagd. Wordt ontdekt <strong>en</strong> door de korporaal van de Abwehr dicht gespijkerd. Lollige v<strong>en</strong>t. Zegt:”IhrePflicht ist es zu <strong>en</strong>tflücht<strong>en</strong>, die me<strong>in</strong>e ist es zu verhüt<strong>en</strong>“.Maandag 17-1-1944.Om 2.00 passer<strong>en</strong> we Sagan. Om 6.00 Kottbus. Nader<strong>en</strong> Berlijn. F<strong>in</strong>sterwald. Bij aanbrek<strong>en</strong> dag langdurig stil bijFalk<strong>en</strong>berg. Dorst. Krijg<strong>en</strong> 1/3 brood, leverpastei, 1 kroes water. Bos <strong>en</strong> meertjes. Vertrekk<strong>en</strong> 13.10. Om 13.20 weerstil. 13.25 verder. 14.10 Zell<strong>en</strong>dorf. 14.30 Jütebag. Zuid van Berlijn. Artilleriekamp, Russ<strong>en</strong> aan het werk.Doodse omgev<strong>in</strong>g. Mist. 15.20 Trebbitz. 16.00 Berlijn-Ost (Ligt<strong>en</strong>feld). Grote verwoest<strong>in</strong>g<strong>en</strong>. Ik rust van 16.00 tot23.00.D<strong>in</strong>sdag 18-1-1944.Neu-Strelitz. Teg<strong>en</strong> middernacht te Neu-Brand<strong>en</strong>burg. Ev<strong>en</strong> voor het stilstaan van de tre<strong>in</strong> ontvlucht<strong>en</strong> A.Th.C.Opsomer (Kgf. 30806), F. Wijnman (Kgf. 30509) <strong>en</strong> luit<strong>en</strong>ant H.J.M. Derks (Kgf. 31548) via het gat. We gev<strong>en</strong> hunalle water wat we nog hebb<strong>en</strong> mee. De vluchtel<strong>in</strong>g<strong>en</strong> word<strong>en</strong> ontdekt, doch twee wet<strong>en</strong> er tijdig weg te kom<strong>en</strong>. Delaatste man, die de kapite<strong>in</strong> had lat<strong>en</strong> voorgaan, kruipt achter e<strong>en</strong> van de wiel<strong>en</strong> van de wagon <strong>en</strong> wordt daar a boutportant doodgeschot<strong>en</strong>. M<strong>en</strong> legt hem <strong>in</strong> de wagon naast ons <strong>en</strong> zegt: “Hier ist e<strong>in</strong>er eurer Kamarad<strong>en</strong>. Er ist tot !”Wijnman volg<strong>en</strong>de dag achterhaald. Opsomer nog weg (word ook gepakt, ev<strong>en</strong> later). Gehele nacht hang<strong>en</strong> we rond,wacht<strong>en</strong>d op de dageraad. Dorst ! Van 9.00 tot 9.30 uitlad<strong>en</strong>. Tot 10.45 rondhang<strong>en</strong> perron. Derks ligt op perrononder e<strong>en</strong> dek<strong>en</strong>. Doodjammer. Aardige, rustige jong<strong>en</strong>.We word<strong>en</strong> geteld. Kijk<strong>en</strong> wat ze hebb<strong>en</strong> overgehoud<strong>en</strong>. 10.45 colonne op mars. Aardig, Middeleeuws stadje.Z<strong>in</strong>g<strong>en</strong>: Voor Kon<strong>in</strong>g<strong>in</strong> <strong>en</strong> Vaderland ! “Ruhe !” Na 2 uur gesleep e<strong>in</strong>delijk bij kamp. Ovatie van de Poolseofficier<strong>en</strong>, die e<strong>en</strong> kamp langs de weg bewon<strong>en</strong>. Fransman roept: C’est bi<strong>en</strong>tot f<strong>in</strong>i !” Wacht<strong>en</strong> voor <strong>in</strong>gangbarakk<strong>en</strong>kamp tot ca. 14.30. Door <strong>en</strong> door koud. Dorst. Rus komt emmer water br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, doch krijgt vanschildwacht trap onder z’n achterwerk. Weg water. In het kamp niets voorbereid. M<strong>en</strong> had ons pas verwacht teg<strong>en</strong>26-1-1944. Barak zonder licht, vuur, water, ligg<strong>in</strong>g. Ge<strong>en</strong> tafel, ge<strong>en</strong> bank. Alle<strong>en</strong> naakte hout<strong>en</strong> kribstell<strong>en</strong>. Webemachtig<strong>en</strong> e<strong>en</strong> 5-tal stroozakk<strong>en</strong>. We verover<strong>en</strong> e<strong>en</strong> hok <strong>in</strong> de buit<strong>en</strong>ste barak, met uitzicht naar buit<strong>en</strong>. Dehoutwol uit de bedzakk<strong>en</strong> verspreid<strong>en</strong> we over het hok.
Spreek Klaas (Tielrooy) <strong>en</strong> Lang<strong>en</strong>hag<strong>en</strong>. Spreek Frits de Jong, die mij onthaalt op 2 forto-koek<strong>en</strong> met boter <strong>en</strong>suiker <strong>en</strong> e<strong>en</strong> kop thee (van Van West). Doet e<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s goed. ’s Avonds wordt door de keuk<strong>en</strong> nog e<strong>en</strong> theeverstrekt, waarna goede warme aardappelsoep. Gaan on 19.00 naar bed <strong>en</strong> slap<strong>en</strong> de klok rond. Barak is zeervochtig. Voor ons zoud<strong>en</strong> er Russ<strong>en</strong> <strong>in</strong> deze barakk<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> gezet<strong>en</strong>, die ze hebb<strong>en</strong> lat<strong>en</strong> verhonger<strong>en</strong>. Vanuit onzebarak hebb<strong>en</strong> we uitzicht op e<strong>en</strong> Rittergut <strong>en</strong> <strong>in</strong> de verte, teg<strong>en</strong> de bosrand, op het massagraf.Wo<strong>en</strong>sdag 19-1-1944.Thee. Nog ge<strong>en</strong> water. Komt ’s middags. Ook <strong>en</strong>ige lichtpunt<strong>en</strong> aangebracht, <strong>in</strong> de doorloop van de barak. Hokk<strong>en</strong>zonder licht. De midd<strong>en</strong>gang is ’s avonds e<strong>en</strong> fantastisch geheel. Lijkt wel e<strong>en</strong> bazarstraat <strong>in</strong> Algiers. Alle koffersdaar opgeslag<strong>en</strong>. Iedere spijker hangt vol. Tafeltjes <strong>en</strong> zitplaats<strong>en</strong> van st<strong>en</strong><strong>en</strong>. Duitsers wet<strong>en</strong> nog altijd niet wie erweg zijn. Zijn er vel<strong>en</strong>. Er zijn alle<strong>en</strong> al 61 cadett<strong>en</strong> <strong>en</strong> adelborst<strong>en</strong> gedrost. Ze hebb<strong>en</strong> we<strong>in</strong>ig personeel. De Prüfersstaan op wacht. B<strong>en</strong> verkoud<strong>en</strong>. Om 15.00 soep. Om 21.00 naar bed.Donderdag 20-1-1944.Zelfde mistige, kille weer. 9.00 appèl. Duurt e<strong>en</strong> uur. Vrij veel ziek<strong>en</strong>. Bagage komt aan. Doos ontvang<strong>en</strong>. Waarblijft mijn koffer ? (E<strong>en</strong> koffer <strong>en</strong> e<strong>en</strong> doos had ik bij mij). Om 12.00 soep met stukjes spek. Ons hok (nummer 15)belegd door van tevor<strong>en</strong> uitgezocht stel: De Boer (Kgf. 30759), Jonkers (Kgf. 30530), Muntjewerff (Kgf. 30742),Schlamilch (Kgf. 30363), Schaper (Kgf. 30067), M<strong>en</strong>s (Kgf. 30073), Blank<strong>en</strong> (Kgf. 30065), De Hosson (kgf.30078), Van Mals<strong>en</strong> (Kgf. 30084) <strong>en</strong> ik 39 ). Bezoek Vaandrig Hans Buys (Kgf. 32136) ligt ziek <strong>en</strong> Frits de Jong.39 In Stanislau lag<strong>en</strong> deze op kamers 195 <strong>en</strong> 266
- Page 7 and 8:
Jonkers, JanKgf. 30530, Stanislau k
- Page 9 and 10:
Sutherland, J.G. Kgf. 31752, Stanis
- Page 11 and 12:
nog geen brood. Onze eigen mensen h
- Page 13 and 14:
Regenachtig. Aardappeljassen, thans
- Page 15 and 16:
Vrijdag 03-7-1942.Kaart van Jaapje
- Page 17:
Huwelijksfoto van 28-7-1925 van M.P
- Page 20 and 21:
Van Paczkow naar Auschitz03-8-1942:
- Page 22 and 23:
Blok II is dus afzonderlijk van Blo
- Page 24:
Brief van Zus 25-7-1942 en van Tine
- Page 27 and 28: ’s Nachts om 02.00 luchtalarm ! K
- Page 29 and 30: (latere toevoeging) Overdenking.Sch
- Page 31 and 32: (weinig). De aardappelen van gister
- Page 33 and 34: Maandag 2-11-1942.Goed weer. Aanvan
- Page 35 and 36: Eén maaltijd. Om 12.00 eigen bruin
- Page 37 and 38: met muziek ziet men hier en daar ee
- Page 39 and 40: Kapitein B.F.G. de Hosson (Kgf. 300
- Page 41 and 42: Twee van de vier lampen weggehaald.
- Page 43 and 44: Donderdag 11-2-1943.Betrokken. Geen
- Page 45 and 46: Woensdag 24-2-1943.Betrokken. Straf
- Page 47 and 48: ondgezworven, contact hadden gehad
- Page 49 and 50: Zelfde weer. Boekhoudles. Lemberger
- Page 51 and 52: Betrokken, later regen. Druk corvé
- Page 53 and 54: Schillerslied.Ik schil aan een pil
- Page 55 and 56: Donderdag 3-6-1943.Hemelvaartsdag.
- Page 57 and 58: Dinsdag 22-6-1943.Langste dag. Mooi
- Page 59 and 60: Maandag 12-7-1943.Opklarend. Vannac
- Page 61 and 62: tegengesproken, bevestigd, enz. In
- Page 63 and 64: ontluisd, ondanks stemmenverhouding
- Page 65 and 66: overvloedig nuttigen van tomaten. M
- Page 67 and 68: Waarheen gaar de mensheid als gehee
- Page 69 and 70: Zelfde weer. Pakje nummer 53: koek,
- Page 71 and 72: Zelfde mistige weer. Muis nummer 13
- Page 73 and 74: Zelfde weer. Brief van Zus van 1-11
- Page 75 and 76: Zaterdag 11-12-1943.Twee briefkaart
- Page 77: Natte boel. Pakje nummer 70 van 20-
- Page 81 and 82: Goed weer. Later regen. Middag: rap
- Page 83 and 84: Kapitein A.P. Berlijn (Kgf. 2954) o
- Page 85 and 86: Traktaties bij de koffie van de jar
- Page 87 and 88: Maandag 20-3-1944.Somber, fijne jac
- Page 89 and 90: Zaterdag 8-4-1944.Zelfde weer, zach
- Page 91 and 92: Koude, harde wind. Briefkaart van Z
- Page 93 and 94: Prachtig weer, Appelen in bloei. Ke
- Page 95 and 96: Wisselende bewolking. Regen. Tijden
- Page 97 and 98: Schitterende morgen. Slecht geslape
- Page 99 and 100: Zondag 30-7-1944.Goed weer. Kerk. M
- Page 101 and 102: Pracht weer. Kaart van Maarten van
- Page 103 and 104: Dinsdag 19-9-1944.Zelfde weer. Plaa
- Page 105 and 106: Maandag 16-10-1944.Opklarend. Wande
- Page 107 and 108: Dinsdag 14-11-1944.Nachtvorst. Onze
- Page 109 and 110: Woensdag 13-12-1944.Slik. Plaatjesa
- Page 111 and 112: Sneeuw en ijzel. Wandel. Middag: st
- Page 113 and 114: Donderdag 8-2-1945.Zon. Wandel. Mid
- Page 115 and 116: Zaterdag 3-3-1945.Zon. Sneeuwjacht.
- Page 117 and 118: Slechte nacht. Vang negen wandluize
- Page 119 and 120: In vroege morgen hevig trommelvuur
- Page 121 and 122: De “torpedo Versuchsanstalt” op
- Page 123 and 124: Uitslag 7-2. Kamp commandant krijgt
- Page 125: De Hinterste MühleMaandag 21-5-194
- Page 128:
Onze truck is een braaf oud beestje
Change language