Het Evangelie vanMededogen– H. van der HechtMededogen is het delen van de passievoor het leven met hen die lijdenopdat we met hen verbonden zijn.Daarom is mededogen ook liefde.Lijden is steeds een teken dat eenh<strong>in</strong>dernis iemands ontplooi<strong>in</strong>g <strong>in</strong> deweg staat: wanneer we daarentegendeze ontplooi<strong>in</strong>g ondersteunen,maakt lijden plaats voor vreugde.Passie, <strong>in</strong> haar oude, etymologische,betekenis, betekent lijden. Zo e<strong>in</strong>digtde Passie van Jezus op het padvan pijn <strong>in</strong> de kruisig<strong>in</strong>g.Dr. H. van der Hechtwas jarenlang professioneelactief als arts,gespecialiseerd <strong>in</strong> depediatrie. Zij is s<strong>in</strong>ds1939 lid van de Belgische<strong>Theosofische</strong> <strong>Verenig<strong>in</strong>g</strong>,waarvan zij <strong>in</strong>1984 tot Secretarisgeneraalverkozenwerd.Dit artikel is de neerslagvan een <strong>in</strong>leid<strong>in</strong>g die zijop 18 juli 2007 <strong>in</strong> F<strong>in</strong>landhield op hetEuropese congres.Passie kan ook nog een andere, nieuwebetekenis hebben: een <strong>in</strong>nerlijk vuur,een brandend – soms zelfs heilig – enthousiasmedat een uitdrukk<strong>in</strong>g v<strong>in</strong>dt<strong>in</strong> Liefde, of <strong>in</strong> het scheppen vanSchoonheid. In deze betekenis is passiehet equivalent van het Griekse woordEros.We kunnen medelijden voelen metiemand die lijdt: we kunnen zijn ofhaar pijn of ellende <strong>in</strong>tellectueel bevatten,we kunnen zelfs enige tranenplengen om zijn of haar trieste lot –immers, op een dag zouden we weleens <strong>in</strong> zijn of haar schoenen kunnenstaan. Maar we bekijken onze medemensop dat moment vanuit ons eigenstandpunt als waarnemer. We zullenhem nooit beladen met verwijten, wezouden hem zelfs een helpende handkunnen toesteken, maar hij zal nooiteen deel worden van onszelf omdat hijaltijd “de ander” blijft, lager staandedan onszelf – dit is de def<strong>in</strong>itie vanmedelijden.74 Theosofia <strong>109</strong>/2 <strong>april</strong> <strong>2008</strong>
Hiertegenover staat dat we met Mededogenéén worden met het lijden,omdat we één zijn met alle levendewezens. Echter, wil dit één zijn met hetlijden zeggen dat we samen lijden, samengetroffen worden door de pijn,samen huilen? Houdt dit een toename<strong>in</strong> van het geklaag, de tranen en deangst, zodat alles nog somberder wordtdan het al is? Zou deze toegevoegdewanhoop ook maar van enig nut zijnvoor die ongelukkige?We kunnen een mooier en grootmoedigergebaar stellen: het samen metdiegene delen, door alle pijn heen, vande vreugde om en het vertrouwen <strong>in</strong> deschoonheid, de goedheid en de goddelijkenatuur van het leven. Het delenvan de overtuig<strong>in</strong>g dat de ziel zal bloeiendoor alle moeilijkheden heen, endat de uite<strong>in</strong>delijke bestemm<strong>in</strong>g van deziel volmaaktheid en gelukzaligheid is,b<strong>in</strong>nen een goddelijk plan waar<strong>in</strong> allelevende wezens tot volmaaktheid komen– allen omr<strong>in</strong>gd door goddelijkeliefde.Echt mededogen maakt het ons daarommogelijk om de schoonheid van hetleven te delen met de m<strong>in</strong>der gelukkigenonder ons. Dit samen delen wordtbereikt door een verb<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g en eenword<strong>in</strong>gen dit wordt, dankzij dezekracht van liefde, alleen ervaren doordiegenen wiens ego volledig opgegaanis <strong>in</strong> een oprechte zorg voor alles datleeft. Dankzij het samen delen van ditheilige enthousiasme, wordt de pijnvan de getroffene overstegen en zaldeze opnieuw vertrouwen v<strong>in</strong>den <strong>in</strong>het leven.Dit mededogen waarvan de lijdendedroomde – of liever, waarvan hij nietdurfde te dromen – kan geen medelijdenzijn maar eerder, en zekerder, eenstralend- <strong>in</strong>tense liefde die hem ophefttot op het niveau van het goddelijke,waarbij hij uit zijn gehavend wezengetild wordt. Het is exact deze zelfdeliefde die iedere gelovige, ongeacht <strong>in</strong>een Westerse of <strong>in</strong> een Oosterse traditie,verwacht van Jezus, Boeddha ofde Wereldmoeder.Mededogen is een vorm van liefde,en als zodanig drukt zij zich uit <strong>in</strong> gebarenen woorden, gebaren van affectieen verbondenheid, van hulpvaardigheiden begrip, woorden van wijsheiden vrede – troostende gebaren enwoorden.Inspiratievolle muziek en schoonheid,bijvoorbeeld, kunnen drager zijnvan de goddelijke boodschap die deziel verheft en kunnen om diezelfdereden gestalte geven aan mededogen –alles kan ons verenigen <strong>in</strong> vreugde enkan de lijdende ziel redden van haareenzaamheid.Medelijden vereist een voorbijgaandoordeel over iemand – waar mededogendaarentegen, als een vorm vanliefde, geen oordeel velt. Medelijdenlaat de ziel van de lijdende ook buitenbeschouw<strong>in</strong>g, hoezeer het deze ooktroost zou kunnen bieden <strong>in</strong> zijn ellende.Het is deze troost waar gebeden,gericht aan God, Jezus en Maria, opdoelen, wanneer gezegd wordt: “Weesons arme zondaars genadig”.Deze gebeden verlangen geen goddelijkeliefde als antwoord, maar wordenveeleer geïnspireerd door de afkeer (ofverschrikk<strong>in</strong>g) die het lijden opwekt,de angst om gestraft te worden voorverkeerde daden en om zo hemelse gelukzaligheidmis te lopen. Medelijdenkan de lijdende niet bevrijden uit zijnmoreel verworpen positie.Mededogen omr<strong>in</strong>gt elk levend wezenmet dezelfde liefde: zowel diegenen diezich kunnen verheugen <strong>in</strong> een zichvoorspoedig ontbloesemend leven alsdiegenen die armoede ondergaan of <strong>in</strong>Theosofia <strong>109</strong>/2 <strong>april</strong> <strong>2008</strong> 75