Handreiking - NCj

3.8 Stimuleren van een ‘metapositie’Van ouders wordt verwacht dat ze zelf actief en in staat zijn om te reflecteren op wat zewel en niet kunnen en willen doen. Mentaliseren gaat nog een stapje verder en houdt indat mensen het doen en laten van zichzelf en anderen impliciet en expliciet waarnemenen begrijpen in termen van gevoelens, gedachten, bedoelingen en verlangens (Bateman& Fonagy, 2004). Anders gezegd: het kunnen begrijpen dat gedrag wordt aangestuurddoor eigen gevoelens en gedachten en dat het gedrag van iemand anders wordt aangestuurddoor diens eigen gevoelens en gedachten, heet ‘mentaliserend vermogen’of ‘mentaliseren’.Het is belangrijk dat ouders weten hoe zij over zichzelf en anderen denken, hoe zij op enin bepaalde situaties reageren, wat zij daarbij voelen en hoe dat hun reacties op anderenbepaalt. Zo worden ouders in staat gesteld de relatie met anderen en zichzelf doelmatiger,veiliger en stabieler vorm te geven. Bovendien wordt empowerment bevorderd als ouders:• inzicht hebben in hun eigen situatie, hun gewoontes en de rollen die je als ouderkunt vervullen;• kennis hebben over de ontwikkeling van kinderen;• de consequenties inzien van gedrag van henzelf als ouder op de kinderen.In elke fase van gedragsverandering zijn de volgende basistechnieken van grootbelang, samengevat ROBS:• Luister Reflectief (R).• Stel Open vragen (O). Vuistregel: nooit meer dan twee gesloten vragen na elkaar.• Ondersteun, Bevestig (B).• Geef Samenvattingen (S).Als ouders eerlijk kunnen reflecteren op het eigen handelen, dan betekent dit een sterkebeschermende factor (buffer). Ouders vormen hierbij namelijk een belangrijke voorbeeldfunctievoor kinderen. Als ouders zichzelf goed kennen en zich kunnen verplaatsen in deander, kunnen zij hun gedrag spiegelen gerelateerd aan de emoties van hun kind. Terwijlouders zicht houden op de realiteit, raakt het kind geleidelijk thuis in de wereld van gevoelens,gedachten, wensen en verlangens. Zo kan het zijn eigen innerlijk gaan vormen enontdekken. Ouders moeten dan wel hun gevoelsmatige reacties goed kunnen afstemmenop de behoeften van hun kind. Ouders kunnen bijvoorbeeld in het fantasiespel van hetkind meespelen, waarin kinderen verschillende rollen en perspectieven leren. Bij dezerollen horen verschillende gedachten en gevoelens, die de kinderen leren verwoorden.Als ouders om een of andere reden te zeer en te lang door hun eigen emoties in beslaggenomen worden, verloopt dat proces niet optimaal.Handreiking Aansluiten bij ouders van vandaag, januari 2012 26