10429_infocus_parkinson_bw_17_tot

de diagnostiek van cognitieve stoornissen. Gezien de soms complexesamenhang tussen dementie, depressie en aan ziekteprogressie gerelateerdeklachten adviseren de Nederlandse richtlijnen om de patiënt bijtwijfel te verwijzen voor een gericht neuropsychologisch onderzoek ende neuroloog of parkinsonverpleegkundige hierover te informeren. 38,48De MoCA en de PDD Quickscan zijn gevalideerde handzame (poli)klinische methoden. Inmiddels is ook gepubliceerd welke neuropsychologischeonderzoeksmethoden de voorkeur verdienen bij de ziekte vanParkinson. 35 Het vaststellen van cognitieve achteruitgang – variërendvan MCI tot dementie – bij parkinsonpatiënten kan derhalve een groteuitdaging vormen.ImpulscontrolestoornisBij parkinsonpatiënten komen vrij frequent impulscontrolestoornissenvoor, voornamelijk bij jonge patiënten die hogere doseringen antiparkinsonmedicatiegebruiken, met name van dopamineagonisten. Inveel lagere frequentie komt dit ook bij L-dopa voor en zeer weinig bijmonoamine-oxidase type B (MAO-B)-remmers. Er wordt veronderstelddat hierbij de D3-dopaminereceptor een rol speelt. Uit post-marketingstudiesworden vooral de dopamineagonisten als pramipexol met eensterke D3-receptorbinding hiermee in verband gebracht. De prevalentievan bijvoorbeeld pathologisch gokken bij behandelde patiënten is naarschatting 2,2-7%, wat hoger is dan gezonde leeftijdsgenoten en waarschijnlijkzelfs nog een onderschatting vormt van het daadwerkelijkeprobleem. 39 Andere voorbeelden van impulscontrolestoornissen bij deziekte van Parkinson zijn hyperseksualiteit, compulsief eetgedrag enkoopverslaving. Het repeterend uitvoeren van doelloze handelingen,het zogenoemde ‘punding’, wordt vooral gezien bij patiënten dieworden behandeld met hoge doseringen L-dopa. 3 De mogelijke rol vandopamine agonisten bij het ontstaan van impulsief gedrag zou kunnenworden veroorzaakt door een medicatiegeïnduceerde downregulatie vanfrontostriatale synapsen en een upregulatie van het striatum. 39Hallucinaties, illusies en delusiesVisuele hallucinaties komen voor bij 20-40% van de parkinsonpatiënten,maar meestal pas een aantal jaar na het stellen van de diagnose. Ernstigehallucinaties en de daarmee vaak gepaard gaande cognitieve achteruit-InFocus Niet-motorische verschijnselen bij de ziekte van Parkinson 27