10429_infocus_parkinson_bw_17_tot

naties. Gedurende het ziektebeloop neemt ook de ernst van de cognitieveverschijnselen toe, bijvoorbeeld paranoïde gedachten, delier en wanen. 42Minder frequent ontstaan auditieve en somatische (gevoels)hallucinaties,al dan niet in combinatie met visuele hallucinaties.EtiologieHet chronische neurodegeneratieve proces en een gelijktijdige langdurigedopaminerge stimulatie predisponeren voor het ontstaan vanpsychoses, wat waarschijnlijk wordt getriggerd door een verstoordebalans tussen het dopamine- en glutamaatsysteem. Daarnaast kanvrijwel ieder anti-parkinsonmiddel psychoses veroorzaken, vooral ingeval van een gelijktijdig optredende dehydratie. Het advies luidt omeerst de hydratie te behandelen en vervolgens stapsgewijs de doseringvan de dopaminerge medicatie te verlagen. Het is raadzaam om andereuitlokkende oorzaken van een psychose of delirium, bijvoorbeeldinfectie ziekten, te behandelen naast het minimaliseren van stressoren,zoals operaties of veranderingen van de leefomgeving. 46Een delier kan eveneens optreden als complicatie van een gevorderdedementie of kan worden geïnduceerd door een infectie of doorhet gebruik van dopaminerge medicatie. Het abrupt staken van dezemiddelen kan op zijn beurt echter ook leiden tot een delier in hetkader van een parkinsonisme hyperpyrexie of maligne neurolepticasyndroom. 47RichtlijnenDe NHG-standaard adviseert om aandacht te hebben voor depressieveklachten, cognitieve stoornissen en psychotische symptomen. Hierbijdient men zich te realiseren dat depressieve klachten soms al in debeginfase van de aandoening kunnen voorkomen. Niet zelden zijn dezeklachten gerelateerd aan de gebruikte medicatie of zijn ze debet aanbijkomende cognitieve stoornissen. Gezien de mogelijke etiologischerol van medicatie, mag een patiënt pas worden beoordeeld na optimaleinstelling op de anti-parkinsonmedicatie en na langdurig staken vaneventuele provocerende medicatie.De multidisciplinaire CBO-richtlijn Parkinson en de NHG-standaardadviseren om de indicatiestelling voor het starten van een cholineesteraseremmer bij dementie over te laten aan een neuroloog of geriater.InFocus Niet-motorische verschijnselen bij de ziekte van Parkinson 29