10429_infocus_parkinson_bw_17_tot

4. Autonoom en sensorisch disfunctionerenAutonoom disfunctionerenBijna alle parkinsonpatiënten krijgen vroeg of laat gedurende het ziektebeloopstoornissen van het autonome zenuwstelsel, ook wel disautonomiegenoemd. Hierbij kan een scala aan symptomen optreden, diebetrekking hebben op vrijwel alle orgaansystemen. 71,72Autonoom disfunctioneren kan reeds vroeg in het ziektebeloop optredenen ontstaat vaak al eerder dan de klassieke motorische symptomen vande ziekte van Parkinson. Daarnaast tonen de patronen van de autonomeverschijnselen verschillen met die in andere parkinsonachtige aandoeningen.Om die reden kan de detectie van autonome stoornissenzinvol zijn om de ziekte van Parkinson in een vroeg c.q. premotorischstadium vast te stellen en ten tweede om te kunnen differentiëren vanaan verwante aandoeningen, zoals MSA en progressieve supranucleairepalsy (PSP). 73Een onderzoek met vragenlijsten toonde dat de prevalentie van orthostatischeduizeligheid, obstipatie, disfunctioneren van de blaas, erectieledisfunctie en hyperhidrose significant hoger was onder de deelnemendeparkinsonpatiënten in vergelijking met gezonde controlepersonen metvergelijkbaar geslacht en leeftijd. De helft van de parkinsonpatiënten gafaan dat deze klachten een (zeer) grote impact hadden op hun dagelijksleven. De prevalentie en het aantal van deze autonome klachten toondengeen duidelijk verband met de ziekteduur en ziekte-ernst. 71 Een anderonderzoek met vragenlijsten betrof een internationale multicenter pilotstudieonder 123 parkinsonpatiënten en 96 gematchte controlepersonen.Autonome klachten bleken significant vaker voor te komen bij alleziekte stadia in vergelijking met controlepersonen uit een zelfde leeftijdsgroep.4PathofysiologieDe pathofysiologie van autonoom disfunctioneren bij de ziekte vanParkinson is complex. Er blijkt sprake te zijn van degeneratie en disfunctionerenvan de nuclei die betrokken zijn bij het autonome functioneren,zoals de dorsale vagale nucleus, nucleus ambiguus en andereInFocus Niet-motorische verschijnselen bij de ziekte van Parkinson 41