10429_infocus_parkinson_bw_17_tot

Door de aanwezigheid van parasomnieën kan de slaapstoornis verderverslechteren aangezien ze gepaard gaan met een motorische ontremminggedurende de REM-slaap. Overmatige slaperigheid wordt waarschijnlijkniet alleen veroorzaakt door dopaminerge medicatie – zoalsvroeger werd aangenomen – maar ook door ziektegerelateerde factoren. 50Verder kan een verminderde mobiliteit ten gevolge van akinesie leidentot een afgenomen hoeveelheid draaimomenten gedurende de slaap.Bovendien kan de slaap worden verstoord door het optreden van dystonespierkrampen of pijn ten gevolge van een toegenomen stijfheid. Tenslotte kan een hyperactieve blaas in combinatie met pollakisurie deslaapkwaliteit verder verslechteren. 46PathofysiologieWaarschijnlijk speelt de aanwezigheid van een pathologische degeneratievan de centra voor de centrale slaapregulatie in de hersenstam en dethalamocorticale pathways een belangrijke rol bij de pathogenese vanslaapstoornissen bij parkinsonpatiënten. Hierbij zijn afwijkingen in depedunculopontine nucleus, locus caeruleus en retrorubrale nucleus enhersencircuits met een rol in het dag-en-nachtritme betrokken. 49,50Typen slaapstoornissenBij parkinsonpatiënten kunnen verschillende slaapproblemen optreden,onder andere stoornissen van de REM-slaap, slaapfragmentatie,insomnia, in- en doorslaapproblemen, overmatige slaperigheid overdagen slaapstoornissen als gevolg van het restless legs syndrome (RLS).Stoornissen van de REM-slaapBij een derde deel van alle parkinsonpatiënten treedt een REM-slaapgedragsstoornis (RBD) op. Dit aanhoudende probleem ontstaat veelalvroeg in het ziekteproces. Net als obstipatie en reukstoornissen, kan eengestoorde REM-slaap vooraf gaan aan het ontstaan van de motorischeverschijnselen van de ziekte van Parkinson. Longitudinale data wijzenerop dat dit geldt voor bijna de helft (tot 40%) van de patiënten. 54,55 Bijmultipele systeematrofie (MSA) komt RBD zelfs in een nog hoger percentagevoor, namelijk ruim 90%.34 InFocus Niet-motorische verschijnselen bij de ziekte van Parkinson