10429_infocus_parkinson_bw_17_tot

gang geven regelmatig aanleiding tot problemen die in de thuissituatieniet goed meer te hanteren zijn en daardoor een opname in een ziekenhuisof verpleeghuis noodzakelijk maken. Een vroegtijdige signalering enbehandeling kan escalatie van symptomen en problemen voorkomen. 40EtiologieCognitieve achteruitgang vormt een risicofactor voor het optreden vanhallucinaties, maar het omgekeerde geldt ook. 41 Mogelijke risicofactorenvoor het ontstaan van hallucinaties zijn cognitieve disfunctie, leeftijd,ernst van de ziekte, slaapstoornissen en het gebruik van hogere doseringenanti-parkinsonmedicatie waaronder dopamineagonisten, terwijl ditbij L-dopa-preparaten beduidend minder vaak wordt gerapporteerd. 3 Decognitieve disfunctie ontstaat door een escalatie, die begint met medicatiegeïnduceerdeslaapfragmentatie, overgaat in levendige dromen enuiteindelijk uitmondt in hallucinaties en delier. 44Hoewel visuele hallucinaties dikwijls worden uitgelokt door anticholinergica,is neurodegeneratie van de pedunculopontine nucleus, locuscaeruleus en de dopaminerge raphekernen hierbij vaak betrokken. 42Deze nuclei hebben mogelijk ook causale betrokkenheid bij het ontstaanvan een gestoorde REM-slaap (zie hoofdstuk 3). Laesies in deze nucleivormen een mogelijke risicofactor voor het ontstaan van hallucinaties,zo is gevonden in een acht jaar durende follow-upstudie. 43Bij de ziekte van Parkinson treden in de eindfase zelden wanen opmet een paranoïde karakter die de zorg in de verpleeghuizen ernstigbemoeilijken. Bij jonge parkinsonpatiënten worden deze klachten inverband gebracht met het dopamine-disregulatiesyndroom. Hieronderverstaat men een ontregeling van het beloningsysteem door langdurigedopamine- en dopaminerge preparaten met uiteindelijk verlies aan zelfcontroleen de neiging om steeds meer medicatie in te nemen. Dit lijkteen gevolg te zijn van een dopaminerge behandeling in plaats van eenspecifieke NMS ten gevolge van het ziekteproces zelf. 45 Het optreden vaninvaliderend en repetitief gedrag zou echter wellicht ook onderdeel vanhet ziekteproces zelf kunnen zijn.Verwardheid, delier of psychoseSommige symptomen van de ziekte van Parkinson kunnen lijken op eendelier, bijvoorbeeld levendige dromen, angst, visuele illusies en halluci-28 InFocus Niet-motorische verschijnselen bij de ziekte van Parkinson