10429_infocus_parkinson_bw_17_tot

3. SlaapstoornissenSlaapstoornissen zijn een frequent en goed gedocumenteerd probleembij parkinsonpatiënten. Tot 75% van deze patiënten klaagt overinsomnia, 46 wat vaak al vroeg tijdens het ziektebeloop begint. 49,50Slaapstoornissen kunnen worden onderverdeeld in drie categorieën: inendoorslaapproblemen, parasomnieën (i.e. ongewoon gedrag tijdens hetslapen, bijvoorbeeld slaapwandelen) en overmatige slaperigheid overdag.Recent zijn meerdere reviews over dit onderwerp verschenen. 51,52In een Noors overzichtsartikel zijn bij een random gekozen groep parkinsonpatiëntende prevalentie en de risicofactoren voor het optredenvan slaapstoornissen vergeleken met twee voor leeftijd en seksegematchte controlegroepen. Bijna twee derde van de parkinsonpatiëntengaf aan last te hebben van slaapstoornissen, wat significant hoger wasdan bij diabetespatiënten (46%) en gezonde controlepersonen (33%). Demeest frequent genoemde slaapproblemen onder parkinsonpatiëntenwaren slaapfragmentatie (frequent wakker worden) en vroegtijdigontwaken. Wat betreft het in slaap vallen werden er geen significanteverschillen met de controlegroepen gevonden. In de groep met de ziektevan Parkinson bleek een significant verband te bestaan tussen de aanwezigheidvan depressieve klachten en de duur van de behandeling metL-dopa enerzijds en het optreden van slaapstoornissen anderzijds. 53Etiologie en risicofactorenDe oorzaak van slaapstoornissen bij parkinsonpatiënten is multifactorieelvan aard. Hierbij spelen ziekte- en medicatiegerelateerde factoreneen rol. In- en doorslaapproblemen worden waarschijnlijk veroorzaaktdoor diffuse degeneratieve veranderingen in tal van hersencentra diezijn betrokken bij de slaapregulatie.Risicofactoren voor het ontstaan van slaapproblemen zijn de volgende:nachtelijke symptomen, comorbide somatische of psychiatrische aandoeningen,verstoring van het circadiaanse ritme en verstorende effectenvan dopaminerge (en andere) medicatie op de slaapregulatie. De meestegegevens over risicofactoren voor parkinsongerelateerde slaapstoornissenzijn echter afkomstig van specifieke patiëntengroepen.InFocus Niet-motorische verschijnselen bij de ziekte van Parkinson 33