Buiten de Orde 2010 lente

uiten de orde
Niet helemaal duidelijk is de rol van de intensieve veehouderij.
Zowel grootschalige geitenbedrijven als ‘normale’ en ook biologische
bedrijven worden getroffen. Daarbij zijn wel twee kanttekeningen
te maken. Een grote concentratie van geiten geeft namelijk
bij eenzelfde ziekte-uitbraak een veel grotere besmettingsdruk op
de omgeving dan een kleine. Want als op een klein bedrijf 10% van
100 geiten ziek wordt, zijn er 10 abortussen met dito bacteriën. En
bij een populatie van 4000 zijn dat er 400. Daarbij komt nog dat
bij een groot bedrijf al die nageboorten, die de besmettingsbron
vormen, waarschijnlijk gewoon in de pot blijven liggen omdat het
ondoenlijk is al die dingen op te ruimen. Een klein bedrijf raapt ze
gewoonlijk netjes op en gooit ze in de kadaverton.
Dus wat is er nu gebeurd? Tot 2007 werden jaarlijks 10 tot 15
gevallen van Q-koorts gemeld. Sinds 2007 is het aantal meldingen
gestegen. In 2007 werden er 196, in 2008 circa 1000 en tot begin
december 2009, bijna 2300 menselijke Q-koorts gevallen gemeld 3 .
De indruk is ontstaan dat er een explosie van ziektegevallen was.
De gevolgen daarvan zijn bekend: Onder druk van Brabantse GGD’s
en de media is aan geitenhouders een serie maatregelen opgelegd
met de bedoeling de besmettingsbron in te dammen. Wat begon
met beperkingen rond mestuitrijden en vrijwillig enten is uitgelopen
op het grootschalig afmaken van geiten en schapen op grond van
een aanvankelijk ‘anoniem’ monitoringonderzoek via de tankmelk.
Volksgezondheid boven alles
‘Treurig, maar noodzakelijk’, is de heersende mening over de
ruimingen. ‘Volksgezondheid gaat nu eenmaal boven alles.’ Aan
deze redenering schort het één en ander. De ruimingen voegen
namelijk niets toe aan het inentingsbeleid en de overige maatregelen.
Bovendien getuigt het afmaken van gezonde, onbesmette
geiten van grote onzorgvuldigheid. De lijst met argumenten voor
deze stelling is lang.
De meeste besmette bedrijven liggen in Brabant, het gebied waar
ook het grootste deel van de menselijke ziektegevallen zijn. Hier
is daarom al vroeg vaccinatie verplicht gesteld. Half december,
voordat de ruimingscampagne begon, was het grootste deel van
de geiten daar inmiddels ingeënt. De meeste geruimde dieren zijn
dus gevaccineerd en zouden nooit verworpen hebben. De besmettingsdruk
op de omgeving was daarmee allang teruggebracht tot
een fractie van wat het anders zou zijn geweest. Het is de vraag of
deze dieren nog een risico voor de volksgezondheid vormden.
Het gros van de geruimde dieren is niet besmet. Een bedrijf wordt
geruimd als er tenminste één besmet dier op het bedrijf aanwezig
is. De reden hiervoor is alleen een praktische: de besmetting
wordt vastgesteld via een tankmelkmonster, waarbij 1 besmet
dier op 1000 al kan worden aangetoond. Gezien het voorkomen
van de bacterie bij geiten (8% in 2008), valt aan te nemen dat op
de meeste besmette bedrijven weinig geïnfecteerde dieren aanwezig
zijn. Anders wordt het als er daadwerkelijk op grote schaal
dieren aborteren op een bedrijf, maar dat is meestal niet het
geval. Deze tankmelktest is nooit bedoeld geweest om als enige
grond te gebruiken om hele bedrijven te ruimen. De makers ervan
staan hier dan ook absoluut niet achter. Er is dus ook geen extra
controle door bloedonderzoek of iets dergelijks.
Deze methode van opsporen heeft verder een totale willekeur
tot gevolg. Alleen melkgevende dieren worden immers op deze
manier getest. De complete vleesschapensector blijft zo buiten
beschouwing. (En als je deze feiten vergelijkt met de cijfers van
het voorkomen van de bacterie bij runderen, vleesschapenbedrijven,
hobbydieren etc. verdwijnt helemaal elke samenhang in het
ruimingsbeleid uit beeld.)
Ook als je van mening bent dat op de kortst mogelijke termijn
de besmettingsdruk aanzienlijk omlaag gebracht moet worden
– gezien het algemeen voorkomen van de bacterie is dit het enige
mogelijke doel van het beleid – en dat ruimingen daarom onvermijdelijk
zijn, is er nog een andere weg. De ziekte is namelijk ook
via individuele bloedtest aan te tonen. Echter de betrouwbaarheid
van de test is slechts 60%. Dat wil zeggen dat 40% van de
besmette dieren er niet mee wordt gevonden. Hier is eenvoudig
mee te werken door in herhalingsrondes te testen en te ruimen.
Op deze manier worden geen onbesmette dieren geruimd. Het
enkele besmette dier dat dan nog gemist wordt, vormt geen risico
voor de volksgezondheid.
Ruimen is een illusie
Zoals gezegd komt de bacterie algemeen voor ‘in het milieu’, dat
wil zeggen in de grond, het gras, en in sloten etc. Het verwijderen
van besmette dieren van een bedrijf is daarom op zichzelf al
een illusie. De bacterie kan op allerlei mogelijke manier een ‘Qkoorts-vrije’
stal in waaien. Ruimen heeft dus hooguit een zeer
tijdelijk effect op de ziektedruk onder geiten.
Dit leidt ook tot een ander punt. De verplichte tweewekelijkse
tankmelktest voor melkleverende bedrijven is vergelijkbaar met
Russisch roulette. Het is voor een bedrijf vrijwel onmogelijk om in
de loop der jaren geheel onbesmet te blijven. Besmettingen komen
en gaan, overal. Slechts één positieve uitslag tussen alle negatieve
betekent: U wordt geruimd! Het lijkt haast onmogelijk om
hier blijvend aan te ontsnappen. Dit betekent dat als het huidige
beleid wordt voortgezet, er geruimd zal worden tot de laatste geit in
Nederland is gedood!
Als met enige insiderinformatie en nuchterheid valt vast te stellen
dat het ruimen onzinnig is, waarom gebeurt het dan? Nuchterheid
en relativeringsvermogen zijn precies hetgeen waaraan het de
afgelopen tijd ernstig ontbroken heeft. Niet alleen bij de ministers,
en hun adviseurs bij het RIVM en de GGD’s, maar vooral ook
bij de media en zeker ook bij de bevolking van dit democratische
land! Angst en blinde paniek hebben een enorme druk uitgeoefend
om toch vooral iets te doen, welke schade het verder ook
teweeg zou brengen. Van een gezonde kosten-batenanalyse is
geen sprake geweest. Vooral de media hebben een kwalijke rol
gespeeld in het ophitsen van de bevolking tot een ongebreidelde
massahysterie. En hierbij denk ik vooral aan reportages van
NOVA en Zembla begin december 2009. Reportages die van leugens
aan elkaar hangen en waaruit maar één conclusie mogelijk
is: er moeten zo snel mogelijk en zo veel mogelijk geiten over
de kling worden gejaagd. Vooral de vergelijking met de MKZ was
daarbij bijzonder storend.
MKZ
Weet u het nog? 2001. Nederland is in de greep van de Mond- en
Klauwzeer. Natuurgebieden zijn afgesloten, alle bedrijven met
evenhoevigen gaan op slot. Vee buiten laten grazen is verboden
en... besmette bedrijven worden geruimd. Beelden van dooie
koeien beheersen het journaal. Boeren hangen kadavers in de
bomen en in Groot-Brittannië worden enorme brandstapels met
kadavers gemaakt. Het resultaat: de mensen komen in opstand!
Is dit nu wel nodig? Kunnen we die koeien dan niet gewoon
inenten? Ja, dat kan wel degelijk, maar Nederland heeft zich in
internationale verdragen ertoe verplicht om in zulke gevallen te
ruimen. Jammer, maar helaas. Iedereen spreekt er schande van
en kamervragen worden gesteld en moties ingediend. Conclusie?
Voortaan doen we het anders. Er zal alleen geruimd worden als
er niet ingeënt kan worden, en gezonde dieren ruimen we niet
meer.
25