Buiten de Orde 2010 lente

uiten de orde
depots van Tekel. Ook deze depots zouden kort daarna voor
sluiting in aanmerking komen, waardoor de arbeiders definitief
hun werk bij Tekel zouden verliezen.
Een brug te ver!
De privatisering van de tabakverwerkingsdivisie bleek echter een
brug te ver. Want deze keer stuitte de privatiseringsdaad op de tot
dan toe smeulende, opgekropte arbeiderswoede die al gauw uitbarstte
in een verzet zonder weerga dat Turkije sinds bijna twintig
jaar niet meer gekend had. Verzet, dat geheel door de arbeiders
zelf geïnitieerd werd. Omdat de bestuurders van de vakcentrale
Türk-İş T Ü R K - ˙Şen I die van de daarbij aangesloten voedingsbond
Tekgıda-İş T E K G I D A ˙Ş - I veel te lang als toeschouwers aan de kant
bleven zitten en bijna niets deden om hun leden bij te staan,
hebben de Tekel-arbeiders het verzet zelf maar georganiseerd.
Onder eigen leiding en coördinatie! Uit verschillende steden van
het land kwamen zij als stakers massaal op Ankara af. Daar hebben
zij zich met hun gezins- en familieleden bijeen gevoegd en
sindsdien bleven zij de hele winter door in de hoofdstad deels op
straat kamperen en lieten zij daar hun openlijk verzet van start
gaan door demonstraties, sit-ins, blokkades van kantoren en
andere daden van burgerlijke ongehoorzaamheid.
Dat verzet richtte zich aanvankelijk op de gevolgen van privatisering,
maar niet lang daarna was ook de privatisering zelf het
doelwit van de strijd. Daarbij vochten de arbeiders tegen de
bureaucratische en passieve opstelling van de vakbondsbestuurders
en tegen de regering die hen voor de gevolgen van privatisering
wilde laten opdraaien. Die wilde ook de arbeiders van de
tabakverwerkingsdivisie geen ander ‘alternatief’ dan de ‘4C’-regeling
bieden en hen bovendien dwingen om deze regeling binnen
een periode van een maand te accepteren of te weigeren. Na het
einde van deze bedenktijd moesten de arbeiders het ‘alternatief’
aannemen of voor werkloosheid kiezen. Als de arbeiders na
afloop van deze termijn hun verzet nog verder zouden voortzetten,
dan zou de politie grootschalig tegen hen optreden. Zo viel
het standpunt van de regering te omschrijven.
Beslissing van de Hoge Raad
Onder druk van het arbeidersverzet besliste de Hoge Raad op 1
maart 2010 echter dat de door de regering gestelde acceptatietermijn
onredelijk en derhalve ongeldig was en gaf het de arbeiders
een termijn van acht maanden om de regeling te accepteren dan
wel te weigeren. Met deze eerste significante overwinning waren
er gunstigere voorwaarden voor de arbeiders ontstaan om hun
strijd voort te zetten voor de totale opheffing van de ‘4C’-regeling
of voor gehele aanpassing van deze regeling aan hun eisen:
werkzekerheid voor onbepaalde duur en behoud van hun huidig
loonniveau en van de overige arbeidsvoorwaarden en sociale
verworvenheden.
Met het besluit van de Hoge Raad en de gunstige voorwaarden
die dit met zich meebracht, ging het verzet van de arbeiders na
achtenzeventig dagen een nieuwe fase in. De fase waarin hun verzet,
conform het besluit van voedingsbond Tekgıda-İş T E K G I D A -
İŞ, niet langer centraal in Ankara werd voortgezet, maar juist
over het hele land zou worden verspreid. Momenteel zetten de
Tekel-arbeiders hun acties in verschillende steden voort. Begin
april gaan zij samen met hun vakbond de verdere route van hun
strijd bepalen. En mogelijk staat er een algemene staking op of
vlak na 26 mei 2010 op de rol als de eisen van de arbeiders dan
nog steeds niet ingewilligd zijn.
De vrouwen van Tekel
Een deel van de mensen van Tekel die in Ankara in verzet waren
bestond uit vrouwen. Deze vrouwen vormden een belangrijk
component van het Tekel-verzet en zij waren daarin een factor
van essentiële betekenis. De rol die zij tijdens het verzet vooral
op cruciale momenten vervulden was ook van vitaal belang. Met
hun moed en vastberadenheid en met hun strijdbare houding en
overwinningsdrang vormden zij de dynamiek die het verzet, door
de moeilijkere en zwakkere momenten heen, voortstuwde. Juist
ook op die momenten traden zij naar voren als de voorhoede van
het verzet. Net als de rest van de arbeiders werden ook zij met
knuppels geslagen, met waterkanonnen bespoten en met peperspray
besproeid. Ook zij hebben de harde winterse weersomstandigheden,
in de door plensbuien afgewisselde barre kou, onder
de tochtige en veelal half open verzetstenten moeten trotseren.
Ook zij hebben stand gehouden tegen momenten en perioden
van psychische en emotionele tegenslagen, fysieke zwakten,
lichamelijke ziekten, vermoeidheid en uitputtingsverschijnselen.
Ook zij hebben het grote ongemak van langdurig actievoeren
doorstaan en wekenlang, soms maandenlang hun kinderen, partners,
familie en naasten moeten missen. En zij hebben net als
de anderen met woede en walging kennisgemaakt met het echte
karakter en ware gezicht van de staat en zijn teugelloze terreur.
Net als de anderen zagen ook zij van wie de staat de vriend is en
van wie de vijand. Want net als hun mannelijke collega’s werden
ook zij met bruut geweld door speciale ‘veiligheidseenheden’ van
het politieapparaat geslagen, afgeranseld, ingerekend, meegenomen,
vastgehouden, beledigd en mishandeld.
‘Working-women-power’
Ondanks de staatsterreur en het politiegeweld en ondanks de
‘verdeel en heers’-pogingen van de seksistische AKP-regering
en het vijandige deel van de media hebben zij samen met hun
mannelijke collega’s de eenheid van het Tekel-verzet verdedigd
en bleven zij tegen iedere agressie standhouden. Ondanks de
terreur en het geweld stelden zij zich des te vastberadener en
strijdbaarder op en lieten zij aan vriend en vijand hun ‘workingwomen-power’
zien. Op die manier dwongen zij een welverdiend
31