Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
GEZONDHEID<br />
medicijnen tegen hoge bloeddruk of levensbedreigende<br />
aandoeningen en insuline<br />
tegen diabetes kunnen bijdragen aan het<br />
herstel van patiënten of hun leven draaglijker<br />
maken, maar de meeste geneesmiddelen<br />
zijn volgens Gøtzsche overbodig of worden<br />
verkeerd gebruikt. Ze doen dan meer kwaad<br />
dan goed. “Artsen schrijven zoveel voor<br />
omdat ze moeten voldoen aan allerlei richtlijnen,<br />
waaraan betrokkenen uit de industrie<br />
hebben meegeschreven. Artsenbezoekers<br />
voeren de druk verder op tijdens persoonlijke<br />
gesprekken. Dokters weten vaak dat de<br />
informatie die zij krijgen niet altijd betrouwbaar<br />
is en de middelen schadelijk kunnen<br />
zijn voor hun patiënten, maar denken tegelijk<br />
dat deze medicijnen veiliger zijn dan in<br />
‘Huisdokters hebben<br />
vaak geen idee van<br />
bijwerkingen’<br />
het werkelijkheid het geval is.” Het klinkt<br />
bijna schokkend als Gøtzsche zegt: “Huisartsen<br />
weten niet veel van medicijnen, behalve<br />
wat ze van de farmaceutische bedrijven hebben<br />
geleerd. Bovendien zijn ze niet kritisch<br />
genoeg. Het algemene publiek heeft weinig<br />
op met ontwikkelaars en producenten<br />
van geneesmiddelen, die in de onderste plek<br />
op de ranglijst delen met tabaksfabrikanten<br />
en autoreparatiebedrijven, maar heeft – ten<br />
onrechte – vaak wel vertrouwen in de medicijnen<br />
van diezelfde bedrijven die dokters<br />
voorschrijven. Patiënten vragen zich niet af<br />
waar de artsen hun kennis vandaan hebben<br />
en of al die medicijnen wel nodig zijn.”<br />
Middelen tegen te hoog cholesterol geven<br />
is, zegt de hoogleraar, bijvoorbeeld helemaal<br />
fout. “Iemand die obees is en daardoor lijdt<br />
186<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2017</strong><br />
aan hypertensie (een vorm van hoge bloeddruk)<br />
en diabetes type 2, moet afvallen. Dat<br />
is meestal voldoende om, zonder medicijnen<br />
te gebruiken, deze kwalen kwijt te raken.<br />
Afvallen door je leefstijl, kook- en eetgewoonten<br />
te veranderen is best moeilijk, maar<br />
levert veel meer op dan pillen slikken. Te<br />
dikke mensen die stoppen met suiker merken<br />
vaak dat, zelfs wanneer ze nauwelijks<br />
gewicht verliezen, hun cholesterolpercentage<br />
sterk verbetert. Artsen moeten daarom<br />
geregeld controleren of hun patiënten zonder<br />
of met minder geneesmiddelen toe kunnen.”<br />
Medicijnen tegen artritis verdubbelen<br />
de kans op een hartaanval en verhogen het<br />
risico op bloedende maagzweren. Ze kunnen<br />
dus dodelijk zijn. Tien jaar geleden was<br />
dat onbekend, nu weten artsen het wel, maar<br />
toch blijven ze deze middelen, zoals ibuprofen,<br />
voorschrijven. De verkoop stijgt nog<br />
steeds. Rugpijn vermindert meestal na enige<br />
tijd vanzelf en qua pijnbestrijding heeft paracetamol<br />
een vergelijkbaar effect, alleen gaan<br />
mensen daar niet dood aan”, aldus Gøtzsche,<br />
die het volstrekt ongewenst vindt dat ibuprofen<br />
onder andere in Nederland gewoon zonder<br />
recept verkrijgbaar is.<br />
“Medicijnen zijn na hart- en vaatziekten<br />
en kanker de op twee na belangrijkste<br />
doodsoorzaak. In mijn laatste boek, dat in<br />
zijn geheel gaat over psychiatrie, heb ik vastgesteld<br />
dat dit zeker ook geldt voor psychiatrische<br />
geneesmiddelen. Het effect van deze<br />
medicijnen is vaak twijfelachtig, in tegenstelling<br />
tot de schadelijke gevolgen die zelfs<br />
tot de dood kunnen leiden. Oudere mensen<br />
die onder behandeling zijn kunnen uit<br />
balans raken, vallen en hun heup breken.<br />
Een vijfde sterft na afzienbare tijd. Artsen<br />
wijten deze sterfgevallen vaak echter niet<br />
aan de medicatie, omdat ze niet het verband<br />
leggen met de gevolgen daarvan – de hartaanval<br />
of de val bijvoorbeeld – en die dus<br />
beschouwen als de doodsoorzaak. Datzelfde<br />
probleem speelt bij medicijnen die artsen<br />
Prof.dr. Peter Gøtzsche is hoogleraar opzet en analyse van klinisch onderzoek in Kopenhagen en mede-oprichter<br />
van de Cochtane Collaboration, een internationaal netwerk dat zich bezighoudt met de effecten van de gezondheidszorg.<br />
Gøtzsche heeft scheikunde en biologie gestudeerd en de artsenopleiding gevolgd, met als specialisatie<br />
interne geneeskunde. Hij heeft artikel gepubliceerd in belangrijke medische tijdschriften en vijf boeken geschreven,<br />
waaronder ‘Dodelijke medicijnen en georganiseerde misdaad’ (Nederlandse uitgave 2015). Daarvoor is hij onderscheiden<br />
met de British Medical Association’s Annual Book Award 2014. petergotzsche@speakersacademy.nl<br />
voorschrijven bij fysieke kwalen.” Gøtzsche:<br />
“Een ander probleem is dat psychiatrische<br />
patiënten vaak een tijdelijke behandeling<br />
krijgen, maar daarna niet meer van de medicijnen<br />
kunnen afkomen en fysiek en psychologisch<br />
zo kreupel raken dat ze nooit meer<br />
kunnen werken. Daarom schrijf ik in mijn<br />
boek dat we deze middelen moeten uitbannen,<br />
met als gevolg een gezondere samenleving<br />
waarin we langer leven.”<br />
INTERNET<br />
Prof. Gøtzsche ziet een taak weggelegd<br />
voor patiënten, of ze nu lijden aan lichamelijke<br />
of geestelijke klachten. Zij moeten,<br />
vindt hij, voordat ze naar de apotheek gaan<br />
op internet zoeken naar de bijsluiters van de<br />
medicijnen die hun dokter wil voorschrijven.<br />
Als ze zien hoeveel waarschuwingen,<br />
voorbehouden en contra-indicaties daarop<br />
vermeld staan, kunnen ze besluiten dat<br />
medicijn niet te willen gebruiken. Bijvoorbeeld<br />
omdat het overbodig of te gevaarlijk is.<br />
“Moeilijke woorden in de bijsluiter kunnen<br />
ze googelen of ze kunnen advies vragen aan<br />
vrienden of familieleden die bijvoorbeeld<br />
apotheker of arts zijn. Ook patiëntenverenigingen<br />
kunnen hierbij een grote rol spelen.<br />
Hun belangrijkste functie is immers het<br />
voorkomen van schade voor hun leden.” De<br />
volgende keer dat ze weer naar de dokter gaan<br />
moeten ze hem of haar vertellen waarom ze<br />
zijn voorschrift niet hebben gevolgd en de<br />
gevonden informatie doorgeven. Huisdokters<br />
hebben, zoals gezegd, vaak geen idee van<br />
bijwerkingen.” Overheden moeten zorgen<br />
voor een adequate regelgeving om misstanden<br />
en overbodig medicijngebruik te voorkomen.<br />
Zelf heeft Gøtzsche als internist vrij<br />
veel medicijnen voorgeschreven, omdat ze<br />
nodig waren. “Het ging dan vaak om mensen<br />
met diabetes, astma of infecties, maar ik<br />
ben gestopt met recepten voor medicijnen<br />
die in feite waardeloos zijn.”<br />
© © WWW.COCHRANE.DK
Change language