Heaven 147

ingetogen singer-songwriter met gitaar. Steeds balancerend tussen
lichtvoetigheid en ernst. Iets tussen Randy Newman en een Paul Simon
from down South in. Zijn stem heeft een licht geknepen timbre maar
tegelijkertijd toch ook draagkracht en een zweem van mystiek. “Humor
is voor mij een instrument dat ik inzet om de absurditeit van het optreden
te kunnen verdragen. Want optreden is iets raars, iets ongemakkelijks.
Het ongemak dat je voelt omdat er naar je wordt gekeken ga ik te
lijf met humor. Bovendien ben ik een vent die graag lacht.”
Op YESTERDAY’S NEWS valt overigens bar weinig te lachen. “Zeg gerust
dat er geen humor op de plaat te vinden is”, voegt Ellis er bulderend
van de lach aan toe. Nee, bepaald opgewekt klinkt zijn nieuweling niet.
Ook de opmerking dat hij het de luisteraar niet gemakkelijk heeft gemaakt
doet hem lachend naar lucht happen. “Foei, foei, foei, wat heb ik
de luisteraar aangedaan! Zonder gekheid, ik maak de muziek die ikzelf
wil maken. Met het publiek ben ik feitelijk niet bezig. Je maakt enkel
dat wat in je opdoemt. Uiteraard hoop ik dat het iemand raakt.”
Voor YESTERDAY’S NEWS had hij veel liedjes opgenomen. Slechts negen
vonden hun weg naar het album. En dan hebben twee liedjes ook nog
eens dezelfde titel (Wait) en volgt na Close Your Eyes, Open Your Eyes.
“Tussen de tientallen nummers die we hebben opgenomen zitten
beslist goeie tracks, maar om de een of andere reden pasten ze niet in
de sequentie. De volgorde vond ik juist op dit album erg belangrijk. Het
is namelijk bedoeld om van begin tot eind te beluisteren. De liedjes zijn
abstract genoeg om de luisteraar er zijn eigen gedachten bij te laten
hebben, maar ik vind het wel belangrijk dat de liedjes worden begrepen,
ook al maakt de luisteraar er zijn eigen verhaal van. Het nummer
Gene gaat onmiskenbaar over mijn zoon en het album eindigt opgetogen
met Better Tomorrow. Want als vader ben je immers veroordeeld
tot optimisme. Dat nummer maakt het album thematisch als het ware
rond. Ik geloof in een betere toekomst. Het wordt hoog tijd.”
Zo’n persoonlijk nummer lijkt opmerkelijk voor een artiest die het liefst
fictieve figuren opvoert. “Ja een nummer als Gene is wel apart, maar
soms moet het gewoon. Dan wil ik het monster in z’n bek kijken en het
bij z’n naam noemen. Maar fictieve karakters zijn voor mij belangrijk.
Ze geven me net iets meer vrijheid. Je kunt je gemakkelijker verplaatsen
in een verzonnen personage.”
Keith Jarrett
De grootste uitdaging voor Robert Ellis is zijn streven om de liedjes een
samenhang te geven. Het materiaal moet passen in het geheel. Albums
zijn voor hem gekaderde concepten waarin een specifiek idee wordt
uitgewerkt. Hoewel er geen toetsen klinken, draagt YESTERDAY’S NEWS
toch ook wel een jazzy signatuur. “Ik heb in de aanloop naar dit album
veel naar soloperformers als Bill Evans, Keith Jarrett, Paul Brady en
Andy Irvine geluisterd.” (Later stuurt hij per mail nog een toevoeging:
het album PENGUIN EGGS van Nic Jones.) “En THE KÖLN CONCERT van
pianist Keith Jarrett is waarschijnlijk mijn all time favorite.”
In oktober komt Ellis naar onze contreien voor een reeks optredens.
Wat mogen we verwachten? Zwaarmoedige fluisterliedjes op gitaar
die niettemin de geest verheffen? Of komt de Texas Piano Man ook
swingend met zijn grappen en grollen over het voetlicht? Lachend: “Ik
vermoed dat we het gaan mixen. Oude en nieuwe liedjes. Doom and
gloom. Maar ook bevrijdende humor. En hopelijk veel nummers die je
meenemen naar een andere wereld. Daar gaat het uiteindelijk toch om.
See ya there!” ■
Robert Ellis live: 6 oktober in Metropool, Hengelo; 8 oktober in Trix,
Antwerpen; 9 oktober in Meneer Frits, Eindhoven; 10 oktober in Tivoli-
Vredenburg, Utrecht.
MUZIEKBOEKEN
Andy Summers is een man van weinig
woorden. Slechts zelden neemt
de voormalig gitarist van The Police
de zang voor zijn rekening. Meestal
vertrouwt hij op zijn gitaar. Ook
als fotograaf is hij zuinig met tekst.
De honderden foto’s in A Series of
Glances (teNeues, 352 p. ca. €80,-)
moeten het grotendeels zonder toelichting
stellen. ‘As few words as possible’,
aldus het korte nawoord: geen data, geen titels, alleen
een paar korte anekdotes over de reizen waarbij de foto’s
werden gemaakt. Het nodigt uit tot zelf kijken. Summers vertelt
niet wat we moeten zien, hij deelt wat hij zag. En hij heeft
veel gezien. Je ontkomt niet aan de vraag of deze foto’s ook
zo mooi waren uitgegeven als hij niet een van de beroemdste
gitaristen ter wereld was. Soms moeten de beelden het meer
hebben van het afgebeelde dan van de unieke blik, en dat
is de ene keer boeiender (India en Japan) dan de andere
(bomen en blaadjes), maar veel is interessant: met een soms
aan Ed van der Elsken herinnerende directheid fotografeert
hij mensen en steden, en er is één onderwerp waarbij de blik
van juist deze fotograaf iets wezenlijks toevoegt: wanneer hij
muzikanten en dansers vastlegt. Straatmuzikanten, orkesten,
zangeressen: die foto’s stralen de energie en empathie uit
die van niemand anders kan komen dan van iemand die leeft
voor de muziek.
South African Popular Music (Bloomsbury,
180 p, ca €20,-) van Lior Phillips
is een titel in de reeks 33 1/3, waarin
meestal albums centraal staan, maar
nu ook genres of specifieke landen
aan bod komen. Hoe diepgravend
kan een kort boek over Zuid-Afrika
zijn met zijn elf officiële talen en
zijn gecompliceerde verleden? Veel
meer dan je zou verwachten. Phillips
vertelt het verhaal met veel nuance
en verrassende parallellen. Zoals:
Jim Reeves was populairder dan Afrikaanstalige muziek
omdat het Afrikaanse Boerenland op het Amerikaanse
Zuiden lijkt. Een Zulu-liedje werd een wereldhit na herspelling
van Mbube naar Wimoweh, en een nieuw, gladgestreken
refrein (The Lion Sleeps Tonight). Het toe-eigenen van Zwarte
muziek door witte muzikanten is een constante in het boek,
maar het verhaal wordt positiever wanneer het gaat over
de verbindende rol van muziek in de strijd tegen apartheid
en de periode erna. De grote namen komen natuurlijk langs
(met mooie portretten van Miriam Makeba, Johnny Clegg,
Hugh Masekela) en ze vertelt genuanceerd over Graceland,
Sun City, anti-apartheidsactivisme-muziek. South African Popular
Music is veel interessanter en genuanceerder dan een
gewone inleiding en staat ook nog eens vol met relevante
muzikale lijstjes.
BERTRAM MOURITS
31 HEAVEN NOV/DEC 2023