Melankoli, Politikk og Økologisk medvit - diskusjon ... - Rebbestad.no

Resepsjonseffekt under tolking av natur og gjenstandar
Natursubstansen i ”Ærens time” er dynamisk og kontakten som blir oppretta med betraktaren
er nær, medan dialogen som føregår gjennom naturen i ”Melankolia” og ”Fritt etter Tidemand
og Gude”, er distansert. Samtalen naturen i bileta oppretter med publikum, inneber ein organisk
måte å tolke fenomena på. Dialogen er basert på ein positiv vilje om å forstå noko som kan verke
fjernt, men som har potensiale til å utvikle innsikt (ref., kap., 1). Ut i frå dette kan ein kanskje
seie at dialogen påfører publikum ei positiv haldning i samband med deira fristilte oppfatning
av det totale bilete. I følgje Kristeva er denne fristilte innstilling vesentleg for å kunne ta i mot
noko autentisk (ref., kap.3). I denne samanheng kan det bety ei betraktarrolle som er fokusert på
augeblinken og tenkjer utan konvensjonell påverknad og er dermed ideell i møte med politisk
kunst. 125 I samanheng med denne typen publikum, har kanskje dialogen ein spesiell funksjon
i høve til Enehaugs framandgjerande allegoriske motiv. Dialogen sin positive instilling er
tilstaden i natursubstansen i ”Ærens time”, fordi den romantiske ekspressive karakteren mildnar
den kritiske bodskapen. Det inneber at framstillinga av naturen legg ein dempar på tinga sin
materielle dialektikk og fører til at framandgjeringa vert redusert.
Dialektikken kommuniserer motsett av dialogen. Ein kan seie at den baserer seg på ein negativ
vilje, fordi den er einvegs fokusert og nektar å ta i mot innhald som kan endre det eksisterande
(ref., kap.1). At dei materielle objekta i bileta kommuniserer dialektisk med betraktar, inneber at
tinga som blir viste i framgrunnen i ”Ærens time” samtaler gjennom nekting og verker framande
for betraktar (ref., kap.3). Tinga i ”Fritt etter Tidemand og Gude” har ikkje ein like framtredande
plassering, dermed blir den dialektiske eigenkrafta bak tinga redusert. Tinga si eigenkraft
meiner eg har samanheng med storleiken og evna til å framkalle kontrasteffekt i forhold til
mindre biletelement. I ”Fritt etter Tidemand og Gude” er tinga meir jamstore og dette påverkar
også den materielle effekten. Fordi Enehaug i framgrunnen viser ein stor dominerande figur i
lag med mindre figurar, oppstår kontrast. Den store allegoriske figuren verker som motstand i
forhold til den substansielle naturen og opphever den svake dialektiske effekten som naturen
produserer med sin ibuande dialog. Samtidig som prosessen i naturen legg ein dempar på tinga
sin materielle dialektikk, mildnar naturen den kritiske politiske bodskapen. Måten hovudfiguren
og landskapet opererer saman i ”Ærens time”, er lik to sublime krefter som støyter saman
og krystalliserer seg i ein estetisk kvalitet. Den estetiske kvaliteten kan deretter operere ut i
mot betraktar. Samanlikner ein med ”Fritt etter Tidemand og Gude” , blir den sublime krafta
redusert, fordi tinga blir viste meir jamstore og temperaturen i naturen er kaldare. Slik eg tolkar
det, er ikkje den sublime effekten borte, men redusert, fordi den rolege krafta i natur framhever
tinga sin dialektiske effekt. I forbindelse med den estetiske kvaliteten i ”Ærens time”, kan ein
seie at den kommuniserer det problematiske innhaldet på ein oppløftande måte.
125 Bø-Rygg, Arnfinn, “Foucaults tenkning med kunst”, 1995: p., 99.
51